واکنش مقامات ایرانی به “تغییرات بنیادین”

به گزارش پارس به نقل از رصد، بر اساس آنچه در مذاکرات وین میان ایران و 1+5 جمع‌بندی شده است، امروز بناست یک قطعنامه توسط شورای امنیت سازمان ملل به رأی گذاشته شود. با این حال پیش‌نویس این قطعنامه که توسط برخی رسانه‌های خارجی منتشر شده است، دارای موارد بسیار مهم و حساسی است، اما میان همه این موارد، بند مربوط به فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران از اهمیتی صدچندان برخوردار است.

در پاراگراف 3 ضمیمه B آمده است: «از ایران خواسته می‌شود “هیچ” فعالیتی مرتبط با “موشک‌های بالستیک” طراحی شده با “قابلیت” حمل تسلیحات هسته‌ای صورت ندهد، از جمله شلیک هرگونه موشک با استفاده از چنین فناوری‌های مربوط به موشک‌های بالستیک، تا زمان 8 سال پس از «روز پذیرش برجام» یا تا زمانی که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی ارائه دهد که «جمع‌بندی مبسوط» را تأیید کند، بسته به اینکه کدام زودتر اتفاق افتد».

درباره این بند از قطعنامه شورای امنیت، نکات بسیار مهمی وجود دارد. سعی ما در ذیل بر آن است که به 3 سؤال بسیار کلیدی درباره این بند از قطعنامه بپردازیم. این سؤالات اساسی به این شرح خواهد بود: اولاً این تحریم عجیب چه موشک‌هایی را شامل می‌شود؟ ثانیاً هدف از این تحریم چیست؟ و ثالثاً هدف راهبردی آمریکا و برخی کشورهای غربی از این بند قطعنامه شورای امنیت چه می‌تواند باشد؟

1 ــ یکی از نقاط ابهام اولیه در قرائت این بند از قطعنامه آنجا بروز می‌کند که از موشک‌های با “قابلیت حمل تسلیحات هسته‌ای” سخن گفته شده است؛ برای برخی در نگاه اول این چنین به نظر می‌رسد که با توجه به قید چنین عبارتی در قطعنامه، لاجرم موشک‌های بالستیک متعارف فعلی ایران با توجه اینکه جمهوری اسلامی ایران همواره تأکید داشته است که هیچ‌گاه به‌دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نخواهد بود، مشمول این بند از قطعنامه نخواهد شد، اما شوربختانه داستان به‌گونه‌ای دیگر است.

اساساً انواع موشک‌ها و خاصّه موشک‌های بالستیک، از 4 بخش اصلی تشکیل می‌شوند که عبارتند از 1 ــ کنترل و هدایت، 2 ــ بدنه، 3 ــ موتور و 4 ــ سر جنگی. این موشک‌ها از منظر مأموریت نیز به 2 گروه 1 ــ موشک‌های حامل علمی ــ تحقیقاتی (موشک‌های حامل ماهواره و محموله‌های فضایی) و 2 ــ موشک‌های بالستیک جنگی تقسیم‌بندی می‌شوند. نکته ویژه ماجرا آن است که اکثریت قریب به اتفاق موشک‌های بالستیک متعارف و حتی موشک‌های کروز “قابلیت” حمل کلاهک هسته‌ای را در بخش “سر جنگی” خود دارا هستند.

بنابراین بر اساس این بند از پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت، تقریباً تمام موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران اعم از شهاب3، قدر، قیام، سجیل، فاتح و … مشمول تحریم خواهند شد. و ایران در بازه زمانی قیدشده در این قطعنامه حق “هیچ فعالیت”ی روی این موشک‌ها و صدالبته اقدام برای ساخت، تست، فروش و … موشک‌های پیشرفته‌تر نخواهد داشت!

مسئله آنجا بغرنج‌تر می‌شود که طبق این بند از پیش‌نویس قطعنامه، جمهوری اسلامی ایران حتی حق تست و آزمایش یا به‌کارگیری موشک‌های حامل ماهواره و یا حامل محموله‌های فضایی را نیز نخواهد داشت و بدین ترتیب کشورمان از یک علم بسیار مهم و  حیاتی در دوره کنونی نیز برای سالها محروم خواهد شد!

2 ــ سؤال دوم در این یادداشت (هدف از درج چنین بند عجیبی در قطعنامه شورای امنیت) یقیناً پاسخ‌های متعددی از منظر سیاسی و راهبردی دارد، با این حال از یک پاسخ فنی بسیار مهم در این باره نیز نباید غافل بود. اساساً یکی از مسائل و دغدغه‌های کلیدی آمریکا و رژیم صهیونیستی آن است که سامانه‌های دفاع موشکی آمریکا با بهره‌گیری از موشک‌های THAAD و سامانه Aegis و همچنین سامانه و موشک‌های Arrow متعلق به رژیم غاصب صهیونیستی هنوز به تکامل، قدرت بالای درگیری و مقابله با موشک‌های جمهوری اسلامی ایران نرسیده است. پرواضح است که این خلأ زمانی 5 الی 8ساله تحریم سفت و سخت موشکی ایران سبب رشد، تکامل و بهینه‌سازی این سامانه‌های دفاعی دشمنان و به‌ویژه رژیم صهیونیستی خواهد بود و در انتهای این بازه 8ساله (که از منظر علمی و با احتساب روند شتاب علمی در جهان، مدت زمان بسیار طولانی محسوب می‌شود) قدرت موشکی ایران بازدارنده نخواهد بود.

3 ــ در ارزیابی راهبردی از قید چنین بندی در پیش‌نویس قطعنامه، اولاً باید اذعان کنم پیش از این تصور بنده و برخی دیگر بر آن بود که مسئله موشکی جمهوری اسلامی ایران، فاز بعدی پروژه بحران‌سازی و مسئله‌سازی آمریکا و غرب علیه توانمندی‌های راهبردی ایران خواهد بود. به‌عبارت دیگر پیش از این اعتقاد داشتم غرب با گنجاندن و اصرار بر مسئله PMD پس از یک دوره “استراحت هسته‌ای”، فاز موشکی ایران را کلید خواهد زد و با بازگرداندن فوری تحریم‌ها به‌بهانه‌های موشکی، مذاکرات دیگری را برای محدودسازی قدرت دفاعی ایران درخواست خواهد کرد. بنده در یادداشت دغدغه‌های فراهسته‌ای در مذاکرات هسته‌ای (اینجا) به این مورد اشاره کرده بودم.

موشک بالستیک نقطه‌زن فاتح 110

با این حال به نظر می‌رسد آمریکا و برخی متحدان غربی‌اش به‌تفسیر و زعم خود زمین توافقنامه وین را حاصلخیزتر از آن دیده‌اند که همین حالا تنها یک محصول در آن بکارند. به‌بیان دیگر، آمریکایی‌ها با گنجاندن چنین متن مهمی در پیش‌نویس قطعنامه عملاً یک “پرش دوگام” از مؤلفه‌های قدرت و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را در دستور کار خود قرار داده‌ و موضوع موشکی را از همین حالا ذیل موضوع هسته‌ای گنجانده‌اند.

بدین ترتیب در صورت عدم ممانعت جدی از تصویب  چنین بندی در قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل عملاً این اتفاقات خواهد افتاد؛ اولاً طی مدت زمان اجرای توافقنامه، غرب به‌اصطلاح خود با بهره‌گیری از موضوعی تحت عنوان افزایش “زمان گریز هسته‌ای” از طریق اقداماتی همچون از بین رفتن ذخیره اورانیوم 20 درصد، کاهش مواد به 300 کیلوگرم و حفظ همین میزان، کاهش سانتریفیوژهای فعال ایران، تبدیل فردو از یک مرکز غنی سازی به مرکز تحقیقات فیزیک، خیال خود را از موضوع هسته‌ای ایران آسوده‌تر از پیش خواهد ساخت.

و ثانیاً از طریق مهار قدرت موشکی جمهوری اسلامی ایران و عقب راندن آن (با احتساب سرعت رشد علم در دنیا و توقف علم موشکی در ایران بر اساس قطعنامه)، توان بازدارندگی موشکی را نیز تا حد زیادی از ایران خواهد ستاند. و پس از آن قادر خواهد بود فازهای آتی خود علیه جمهوری اسلامی ایران را بسیار راحت‌تر از پیش کلید بزند. فراموش نباید کرد که اساساً مهمترین دغدغه آمریکا در مواجهه با جمهوری اسلامی ایران نه ترس از سلاح هسته‌ای، بلکه توانایی بازدارندگی موشکی بسیار جدی جمهوری اسلامی ایران است. چه آنکه آمریکایی‌ها علی‌رغم ادعاهای تبلیغاتی خود همواره از یک نکته مهم به‌خوبی آگاه بوده و هستند که ایران هیچ‌گاه دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست. با این حال جمهوری اسلامی ایران در ارتقای توان بازدارندگی موشکی خود همواره جدی بوده است.

محمد جواد ظریف، پس از تصویب قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد درباره سند برجام گفت این شورا هرگز طی 35 سال گذشته با ایران رفتار منصفانه‌ای نداشته است. وزیر خارجه ایران در ادامه در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توئیتر نوشت: «انتظار داریم شاهد “تغییرات بنیادین” وعده داده شده در قطعنامه امروز باشیم.»

این در حالی است که طی چند روز گذشته مواردی از این قطعنامه انتقادهایی جدی را در میان محافل سیاسی و رسمی برانگیخت. بندهای 11 و 12 اصلی‌ترین کانون این انتقادات بود.

بر اساس ترجمه پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در خصوص مذاکرات ایران و 1+5 که توسط وزارت خارجه کشورمان تهیه شده ، مدیر کل آژانس، راستی ‏آزمایی و نظارت لازم بر تعهدات مرتبط با هسته‌ای ایران را برای تمام مدت اجرای این تعهدات وفق برجام برعهده می گیرد. ایران فراخوانده می شود به اینکه هیچ فعالیتی در ارتباط با موشک‌های بالستیکی که برای برخورداری از قابلیت حمل سلاح های هسته‌ای طراحی می شوند صورت ندهد، از جمله پرتاب با استفاده از این قبیل فناوری‌های موشک‌های بالستیک، تا زمان هشت سال پس از «روز توافق» یا تا زمانی که آژانس گزارشی مبنی بر تایید «نتیجه ‏گیری گسترده ‏تر» ارائه کند، هرکدام زودتر باشد.

از دیگر بندهای پیش نویس قطعنامه که با واکنش منتقدان روبرو شده بندهای مربوط به سازو کار بازگشت تحریم هاست به این نحو که اگر یکی از اعضای 1+5 ادعا کند که ایران مفاد توافق را نقض کرده است، می‌تواند آن را ابتدا به کمیسیون مشترکی که از 8 عضو (ایران، آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، انگلیس، آلمان و اتحادیه اروپا)تشکیل شده ببرد. در صورتی که این مسئله، در این کمیسیون که با توجه به ترکیب اعضا، طرف غربی همواره در آن اکثریت را در اختیار دارد، حل نشد، این مسئله به اطلاع شورای امنیت سازمان‌ملل می‌رسد و این شورا می‌تواند تقریباً به طور خودکار تحریم ها را دوباره علیه تهران اعمال کند و در این مورد تنها استفاده یکی از پنج عضو شورای امنیت از حق وتو برای درخواست بازگشت تحریم‌ها لازم خواهد بود.

معنای این حرف این است که مخالفت هر یک از کشورهای صاحب حق وتو با تداوم لغو قطعنامه های پیشین، باعث باز گشتن تمام تحریم های پیشین شورای امنیت می شود و مثلا روسیه یا چین نمی توانند از برقراری دوباره تحریم ها جلوگیری کنند.

این بندها با مخالفت شدید برخی مسئولان سیاسی و مقامات نظامی ایران مواجه شده است که در ادامه به آن ها اشاره شده است.

سرلشکر جعفری: هر مصوبه شورای امنیت برای تحدید توانمندی تسلیحاتی ایران «بی‌اعتبار»‌ است

سردار سرلشکر محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با تسنیم، با اشاره به پیش‌نویس منتشر شده از قطعنامه‌ای که قرار است براساس جمع‌بندی مذاکرات هسته‌ای در وین در شورای امنیت سازمان ملل مورد بررسی و تصویب قرار بگیرد، تصریح کرد: برخی از مواردی که در این پیش‌نویس مندرج شده، مشخصاً مغایر و در تناقض با خطوط قرمز مهم جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه درمورد توانمندی‌های تسلیحاتی بوده و هیچ‌گاه مورد پذیرش ما نخواهد بود. سرلشکر جعفری اعلام کرد: هر قطعنامه‌ای که در تضاد با خطوط قرمز کشورمان باشند، هیچ اعتباری ندارد و امیدواریم شورای امنیت سازمان ملل وقت خود را برای تصویب چنین پیش‌نویسی به بطالت نگذراند.

دهقان: مسایل مربوط به موشک‌ها در دستور کار مذاکرات نبوده است

سردار حسین دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نیز در جمع مدیران و کارکنان وزارت دفاع اظهار داشت: ما برای تسلیح و تجهیز نیروهای مسلح کشورمان از هیچ مرجعی اجازه نمی‌گیریم و متناسب با تهدیدات نیروهای مسلح خود را تجهیز می‌کنیم. مسایل مربوط به موشک‌ها نیز، هیچ‌گاه در دستور کار مذاکرات هسته‌ای نبوده و نظام برنامه‌های خود را در این زمینه با قاطعیت به اجرا می‌گذارد.

14 نماینده مجلس: حق هرگونه شرط برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ است

همچنین 14 نماینده مجلس ایران در نامه ای به رئیس جمهور و رئیس مجلس این کشور نوشتند: از آنجا که متن جمع‌بندی وین که به «برجام» موسوم شده و مبنای قطعنامه شورای امنیت است، هنوز در داخل کشور به تائید و تصویب نرسیده، در صورت طی مراحل قانونی نیز حق هرگونه تحفظ و شرط در خصوص این قطعنامه برای جمهوری اسلامی ایران محفوظ خواهد بود.

این نامه را غلامعلی حداد عادل، علیرضا زاکانی، احمد توکلی، علیرضا مرندی، غلامرضا مصباحی مقدم، حسینعلی شهریاری، محمد اسماعیل کوثری، علی اصغر زارعی، حسین نجابت، الیاس نادران، محمد دهقان، محمد آشتیانی، محمد حسین فرهنگی و مسعود میرکاظمی امضا کرده اند.

عراقچی: این توافق یا باید در کلیت رد یا تأیید شود

عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و عضو ارشد هیات مذاکره کننده ایران نیر در گفت و گو با بخش خبری شبکه یک گفت: هر کدام( مجلس یا شورای امنیت) که مسئول طی این روند قانونی شوند می‌توانند این توافق را در کلیت رد یا تأیید کنند و این امکان وجود ندارد که بخشی از این توافق رد و یا تأیید شود.

همچنین معاون وزیر امور خارجه کشورمان دیشب در گفت و گوی ویژه خبری عنوان کرد در بحث موشکی در قطعنامه جدید هیچ الزامی نیست اما در بحث موشکی پنج سال ذکر شده اما برای حفظ استقلال و حاکمیت خود افزایش توانمندی های خود را آنچه نیاز است انجام خواهیم داد. عراقچی در ادمه گفت: از ما شورای امنیت خواسته بر روی موشک های با قابلیت حمل کلاهک هسته ای فعالیتی انجام ندهیم. از نظر ما امنیت ما اولویت بر همه چیز دارد.

وی در خصوص بند 11 و 12 که همان بحث برگشت پذیری تحریم‌ها یا همان «مکانیسم ماشه ای» گفت: بازگشت پذیری یک امر طبیعی و متقابل است. اگر طرف مقابل در لغو تحریم ها هم نقضی صورت دهد ما هم به شرایط قبل از توافق باز می گردیم. وقتی ساختار تحریم شکسته شود تصویب و اجرای آن زمان بر است بنا براین هم برای‌ آنها و هم برای ما بازگشت زمان بر است اما مثلا در فردو غنی سازی سریعا فعال می شود.

شریعتمداری: برخی از خطوط قرمز حیاتی نادیده گرفته شده است

حسین شریعتمداری نیز دیروز در سرمقاله کیهان عنوان کرد : مروری هر چند گذرا بر متن توافق وین، به وضوح نشان می‌دهد برخی از خطوط قرمز حیاتی نظام در توافق مورد اشاره، نادیده گرفته شده است.

شریعتمداری در ادامه بیان داشته که تصویب این قطعنامه، توافق وین را به یک سند بین‌المللی و لازم‌الاجرا تبدیل می‌کند. با تصویب این قطعنامه- به گونه‌ای که خواهیم پرداخت- بیم آن می‌رود کلاهی که حریف در توافق ژنو و لوزان برداشته بود! با تصویب قطعنامه شورای امنیت، قطعی و الزام‌آور می‌شود و مهلت دو‌هفته‌ای برای بررسی مفاد آن از سوی مجلس شورای اسلامی و یا شورای عالی امنیت ملی کشورمان، کمترین تاثیری در قبول یا رد آن نخواهد داشت.