دستاوردها و محدودیت های فنی «برجام» در مشروح گزارش صالحی به مجلس

به گزارش پارس به نقل از خبرآنلاین پس از سخنان ظریف ، صالحی پشت تریبون علنی مجلس قرار گرفت تا درباره توافق هسته ای ایران توضیحاتی را ارائه دهد.

اهم اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی در ادامه می آید:

مذاکره با جنود شیطان کار ساده ای نیست. اما این ملت توانست با توکل به خدا و ائمه و با پیروی از رهنمودهای رهبری این کار را بکند. بنده به خودم می بالم که اینجا ایستاده ام و این مسئله را بیان می کنم. من که از روز اول به عنوان نماینده ایران در آژانس تا به امروز در جریان این پرونده بوده ام.

آنچه که بنده امروز می خواهم بیان بکنم به عنوان شاهد است. بنده که 44 سال است که در این فناوری هستم این موضوع را بیان می کنم. افتحار من این است که بخش عظیمی از مدیران سازمان انرژی اتمی به عنوان معلم در خدمتشان بوده ام. بنده آمده ام که دستاوردی که به دست آمده است را به لحاظ شرعی و عرفی و قانونی مسئولیت آن را می پذیرم.

زنگ تغییر در وین زده شد. برای اولین بار یک کشور در حال توسعه توانسته است در جایگاه یک کشور توسعه یافته قرار بگیرد. کشورهایی که 90 درصد اقتصاد جهان و شاید بتوانیم بگوییم 100 درصد قدرت نظامی را در اختیار دارد، امروز ایران در مقابل این ها ایستاده است.

مذاکرات 1+5 سال ها طول کشید. جناب آقای دکتر روحانی، جناب آقای دکتر لاریجانی، جناب آقای دکتر ظریف، جناب اقای دکتر جلیلی و هم اکنون جناب اقای دکتر ظریف همگی تلاش کردند. هرکس خشتی روی خشت گذاشت و خشت نهایی را دوستان عزیز فعلی. وقتی رهبری دیدند که سال ها این مسئله ادامه دار شده است، پیشنهاد شد و ایشان پذیرفتند که مسسیر جدیدی که مذاکره با آمریکا بازشد. و قرار شد مسئولیت این مسیر هم به فرد کاردانی که می بینیم سپرده شود. الحمدلله نتیجه آن را هم می بینید.

در لوزان در محورهای فنی به توافقاتی رسیدیم. در بین لوزان و وین دبه ها در آوردند. سعی کردند پیکره ای که در لوزان تراشیده شده بود بیشتر از آن بتراشتند تا بتوانند به آن چیزهایی که از دست دادند دوباره برسند. آیا آمریکا با آن همه امکانات و مشاوره فنی یک دفعه مورد غفلت قرار بگیرد؟ بله اینگونه شده است. به خصوص با توکل به خدا که داشت. برکت این عزیزان نمایان شد و شد اینکه شد. بنده عرض می کنم و جلسه علنی است و من باید با احتیاط صحبت کنم. در وین گام ها بلند تری از لوزان برداشتیم.

آن ها گفتند باید راه تولید سلاح هسته ای ایران را ببندیم. پس محدودیت هایی را ایجاد کنیم که جلوی تولید سلاح هسته ای گرفته شود. مگر ما به دنبال پیمودن راه سلاح هسته ای بودیم؟ هرچقدر می خواهند مانع در این راه بگذارند. طبق فتوای رهبری تولید سلاح هسته ای حرام است. پس اگر راه تولید هست تا آنجا که می توانید مانع بتراشید. از دید آن ها این محدودیت ها ایجاد شد که از ظاهر هم این محدودیت ایجاد شد.

یکی از این راه ها این بود که ذخایر اورانیوم غنی شده آن ها به حد اقل برسد. ذخیره ما الآن 7 تن است. برای بوشهر به 30 تن داریم. ما تا امروز تمام چالش ما این بود که فناوری هسته ای را به هر قیمتی که شده است تثبیت کنیم که جایگاه ایران را تثبیت کنیم. آن موقع هزینه و فایده مبنای عمل ما نبود. آن موقع تثبیت مبنای عمل بود. آن موقع هزینه کردیم و از نظر اقتصاددان ها قابل توجیه نبوده باشد. ما 30 تن می خواهیم 7 تن تولید کردیم. ما اگر می خواستیم تولید کنیم حد اقل 7 تا 8 سال آینده طول می کشد. این همان زمان می شود.

وقتی ما بخواهیم در عرصه تجاری سازی وارد شویم باید به سمت نسل جدید برویم ولی آی آر 6 و آی آر 8 در دسترس ما نیست.

اصلا فرض کنیم که همین امشب به اندازه 190 هزار سو امکان تولید داشته باشیم. ما تا چه مدتی می توانستیم این قابلیت را حفظ کنیم. برای مدت محدودی می توانستیم این کار را بکنیم. چند سالی است که سازمان انرژی در حال اکتشاف فضایی است. ما در فاصله 8 تا 10 سال به گونه ای خواهد شد که بتوانیم مواد مورد نیاز 190 هزار سو را تامین کنیم. اما این فاصله 8 الی 10 سالی که در پیش داریم ، در وضعیتی قرار خواهیم گرفت به تولید منابع اولیه به استمرار بخشیدن. آن ها می گویند این محدودیت است اما من می گویم محدودیت نیست.

برای ساخت سلاح هسته ای گفتند که اجازه ندارید رآکتور آب سنگین اراک را ادامه کار بدهید. ما هم گفتیم که اصلا ما قصد تولید سلاح نداشته ایم و محدودیتی در این زمینه، اصلا برای ما محدودیت به شمار نمی رود.

برای ساخت سلاح هسته ای گفتند که اجازه ندارید رآکتور آب سنگین اراک را ادامه کار بدهید. ما قصد ساخت بمب نداریم. بازتولید اراک محدودیت بود. اگر قرار نیست به سمت بمب برویم، 10 کیلو گرم یک کلیوگرم بشود چه محدودیتی است. ما به دنبال غنی سازی بالای 20 درصد نیستیم. این محدودیت است اما وقتی پلوتونیوم ندارم چه محدودیتی است؟

ممکن است بگویند، تحقیق و توسعه کمی محدود شده است. آن ها گفته اند اگر ماشین های شما ارتقا پیدا کنند شما زود به بمب می رسید. من اینجا اندکی محدودیت را می پذیرم. اما این محدودیتی نیست که بتواند برنامه ما را محدود کند. این یک محدودیت غیر آزار دهنده است.

می گویند در این 10 سال آی آر 8 شما قدیمی شود. من می گویم 8 سال طول می کشد که ما این آی آر 8 ما به تولید انبوه برسد. این 8 سال طول می کشد که به ماشین تجاری تبدیل شود. این ها ماشین های آینده ما خواهد بود. توصیه می کنم که نمایندگان بروند نطنز را ببینند. اگر بخواهیم 50 هزار تا آی آر 8 بگذاریم می توانیم 5 میلیون سو بهره برداری کنیم. ما می توانیم با نطنز 5 الی 6 نیروگاه را جوابگو باشیم. ما همه این ماشین ها را داریم. من می خواهم عرض کنم که در دنیا چه می کنند. یورنکو به مدت 45 سال روی 6 ماشین کار کرده است که تنها 3 تای آن ها را به کار برده است. روسیه طی 50 سال روی 8 نسل کار کرده و فقط 3 نسل را به کار گرفته است. ما روی 8 نسل به طور همزمان کار کردیم ولی تمرکز ما روی آی آر 8 و 6 است. دور اندیشی با در نظر گرفتن تجاری سازی در حال پیشروی است.

{در پاسخ به سوال رئیس مجلس مبنی بر اینکه آیا در برجام توافق شده که سوخت ایران خارج شود؟} سوختی که مصرف شد را ما خارج می کنیم. ما سوخت بوشهر را هم خارج می کنیم. به شرطی که ضایعات آن را پس نگیریم. این را برای سال ها در استخرهایی نگه می دارند تا تشعشعاتش کم شود. بعد از آن هم باید 5 کیلومتر زمین را بکنند و بگذارند آنجا. ما می خواستیم این سوخت را چه کنیم؟ زیر یک کیلو پلوتونیوم چه ارزشی دارد. ما گفتیم که سوخت را می دهیم اما ضایعاتش را پس نمی گیریم.

{در پاسخ به سوال دیگر رئیس مجلس مبنی بر اینکه «آیا این محدودیت برای تحقیق و توسعه نیست که برای 8 سال یک زنجیره آی آر 8 داشته باشید؟»} برای اینکه یک سانتریفیوژ از ابدای خلق تا تولید انبوه آن 8 سال برای کشورهای پیشرفته طول می کشد. برای اینکه این سانتریفیوژ را زنجیره هایی از آن درست کنید. از یکی و دوتایی تا 30 تایی و 50 تایی ادامه می دهید. با یه همچین زنجیره 20 تایی می توانید 80 درصد شاخصه های تولید انبوه را استخراج کنید. 15 درصد دیگر را در زنجیره بزگتری که فرایند تولید را افزایش می دهید. ما این محدودیت را پذیرفتیم که تا 10 سال زنجیره های ما 30 تایی باشد. برای این است که ما از انتهای سال 8 ما شروع به تولید آی آر 8 و آی آر 6 تولید خواهیم کردو سالانه 200 عدد تولید می کنیم.

باید رآکتور اراک را اول تمام کنیم. اگر ما از فردا روزی کار را شروع کنیم نزدیک به 6 سال طول می کشد که به سر انجام برسد. ما چه ضرورتی دارد که به سراغ ساخت یک رآکتور دیگر برویم. ما بعد از 6 سال رآکتور اراک را خواهیم داشت. راکتور بعدی را 9 سال بعد از آن خواهیم ساخت. می دانید ساخت رآکتور چقدر هزینه دارد؟ یک همچین رآکتوری در بازار می دانید چقدر می ارزد؟

{در پاسخ به سوال بعدی رئیس مجلس مبنی بر اینکه «آیا فردو برای 15 سال غنی سازی نخواهد داشت؟»} فردو در ماه 15 کیلو غنی سازی می کند. مثلا فردو در سال 200 کیلو و نطنز می شود 2 تن. نیاز ما سالانه 30 تن است. ما نمی توانیم 3000 تا ماشین نصب کنیم. درحالی که در نظنز ما می توانیم 50 هزار ماشین نصب کنیم. بنابراین عددی نیست که بشود محل تولید باشد. فردو از اول برای تحقیق و توسعه بود. ما در آنجا تاسیسات مهم و گرانقمیمت را گذاشته ایم. به دلایلی فردو از برنامه ریزی اولیه به سمت مرحله تولید بردند. در بهترین شرایط 50 هزار ماشین در نطنز و 1500 ماشین در فوردو است.

غنی سازی در نطنز باقی می ماند. رآکتور اراک باقی می ماند.

یکی از دستاوردهای بزرگ که آرزوی من بود این بود که ما چگونه در داخل برای مصرف سوخت تولید کنیم. سوخت رآکتور تهران با یک نیروگاه هسته ای فرق می کند. برای سوخت نیروگاه باید انواع آزمایش ها را انجام دهید. اگر سوختی را در نیروگاه وارد کنید که نشتی در آن ایجاد شود کسی نمی تواند پاسخگوی آن باشد.

یک هوشمندی که در مذاکرات صورت گرفت این بود که غربی ها پذیرفتند با ایران همکاری کنند که سوخت ایران تحت اشراف بین المللی و با کمک دیگران این انجام شود. این قدم بزرگی است که برداشته شد.

من می خواهم عرض کنم. بنده افتخار می کنم به ایرانی بودنم که تنها کشوری است که می تواند دو کالای استراتژیک خود را به بازار ارائه کند. اورانیوم غنی شده و آب سنگین. اگر ما رآکتور اراک را طبق روال گذشته انجام می دادیم. کارخانه آب سنگین سالانه 15 تن تولید می کند. ما مازاد تولید را چه باید بکنیم. ما تحمیل کردیم بر آن ها که آب سنگین مان را بفروشیم.

دستاوردها را نگاه کنید. نطنز و اراک را داریم. تولید سوخت می توانیم بکنیم. از هاتسل های می توانیم استفاده کنیم. از شرایط بین المللی برای تحقیق و توسعه استفاده کنیم. در ساخت سانتریفیوژهای جدید دست ما باز است اما به شرطی که اورانیوم به آن تزریق نکنیم. مراکز دانشگاهی می توانند به آن بپردازند.