پايگاه خبري تحليلي «پارس»- پیدا شدن 175 غواص دست بسته دوران جنگ در چند روز گذشته باعث شد که علاوه بر واکنش های احساسی مردم به این شهدا، بحث هایی تاریخی پیرامون کربلای 4 که یکی از بزرگترین شکست های ایران در طول جنگ بود دوباره شکل بگیرد. گروهی از رسانه ها از جمله شبکه سلطنتی بی بی سی با نشان دادن ابهامات این عملیات خط مقصر نشان دادن فرماندهان کربلای 4 را پیگیری کردند. در برابر اگر چه با تاخیر ولی رسانه های داخلی نیز در مطالبی تحلیلی نهضت آزادی را مقصر لو رفتن عملیات کربلای 4 نامیدند.

درباره لو رفتن این عملیات چند روایت وجود دارد.از جمله می توان به برخی از آن ها این گونه اشاره کرد:

1- نورالدین پسر ایران؛  روشن بود عملیات لو رفته
[خاطرات نورالدین عافی، صفحه 520]اینحا با اروند و والفجر 8 فرق داشت. در اروند یک طرف ساحل دست خودمان بود و یک طرف دست عراق. ولی اینجا باید بیش از 6 کیلومتر در آبی که دو طرفش دست عراقیها بود غواصی می کردیم. در همان روزهای آخر با دوستم م.ر که از بچه های اطلاعات بود صحبت می کردم . از حرفهایش حدس زدم که عملیات لو رفته است. او می گفت عراق در حال بستن تنگه است. با حرف های او و تحلیل شرایط منطقه فکر می کردم این عملیات انجام نخواهد شد اما به کسی چیزی نمی گفتم. او هم ناامید نبود و فکر می کرد عملیات به احتمال 50% انجام خواهد شد...[صفحه 539] هرچه از چند و چون عملیات بیشتر مطلع می شدیم ، سختی و حساسیت کار بیشتر برایمان مشخص می شد. در تمام این مدت از لو رفتن عملیات با کسی حرف نزدم. می دانستم آقا سید فاطمی خودش خبر دارد اما خیلی ها نمی دانستند...[صفحه 540] حاج رضا.د را هم دیدم که در گروهان، نیروی آزاد بود. او در والفجر 8 مسوول گروهان غواصی بود.دیگر از لو رفتن حمله مطمئن بودم. ما برای حمله آماده بودیم و دشمن برای دفاع. حدود 2 ساعت به وقت حرکت باقی بود

2- بابانظر: روشن بود عملیات لو می رود
[خاطرات شهید محمد نظرنژاد، صفحه 344 تا348] : در عملیات کربلای 4 مشکل عمده ای که داشتیم حفاظت اطلاعات بود. آن موقع حفاظت اطلاعات برگه های مخصوصی برای تردد درست کرده بود که مثلا به 5 نفر داده بود. یکی به من، یکی مسوول حفاظت اطلاعات، یکی رییس ستاد لشکر و فرمانده و جانشین لشکر. بقیه نیروها مانده بودند برای تردد چکار کنند. آن ها مجبور بودند از راههای ممنوع رفت و آمد کنند لذا حفاظت با این کارها از بین رفت. می دیدم بچه ها تا به دژبانی می رسیدند از دشت و جاهایی که اصلا ماشین عبور نکرده بود می رفتند. عراقی ها هم می دیدند و می فهمیدند کنترل شدیدی صورت گرفته است. یا مثلا 4 نفر کلت می بستند و مثل تگزاسیها به این طرف و آن طرف می رفتند. هر ماشین مشکوکی می دیدند کلت می کشیدند و ماشینها هم به خاطر اینکه برگه نداشتند فرار می کردند. دشمن هم کور نبود و اینها را می دید. به آقای قاآنی گفتم با این وضع عملیات بی معنی است...با مسؤول حفاظت خودمان آقای بنی اسد که صحبت می کردیم می گفت: ما هم مخالفیم اما دستور می دهند و به ما فشار می آورند. حتی یکی از دوستانم گفت بچه هایم را برمی دارم و به تهران می برم؛ تا چند روز دیگر عملیات شروع می شود و ممکن است شهرها را بمباران کنند. پرسیدم از کجا فهمیدی؟ گفت از شیوه حفاظتی که در جاده ها دارد صورت می گیرد می شود فهمید! من معتقدم که شکست عملیات کربلای چهار به دست حفاظت اطلاعات بود....سه یا چهار شب به عملیات کربلای 4 مانده بود. توسط حفاظت اطلاعات لشکر 21 امام رضا اطلاع داده شد ممکن است از فردا کنترل شدیدی صورت بگیرد. ما هم ناچار بودیم گردان ها را به هر نحو ممکن حرکت دهیم. نیروها زیاد بودند. هر طور هم که کنترل می کردیم بالاخره از یک جایی بیرون می آمدند مثلا روی پشت بامها ظاهر می شدند. در صورتی که اگر حفاظت اطلاعات بر اساس یک برنامه ریزی دقیق کار می کرد و شش هفت جاده را مد نظر می گرفت عملیات لو نمی رفت... ما چهار گردان خود را دزدکی به خرمشهر آوردیم ولی حاج باقر قالیباف این کار را نکرد... شبی که می خواست نیرو بیاورد ما به کمک ایشان رفتیم. لشکر نصر قریب به سی گردان باید جابجا می کرد..شبی که برای کمک به آقای قالیباف رفتم آن قدر به او فشار آمده بود که برخلاف برخورد خوب همیشه اش دستم را گرفت و گفت: اگر آمدی کمکم کنی این جا نایست. این وضع نیروها بود. یکی چراغ ماشین روشن می کرد، دیگری چراغ خاموش می آمد. چرا؟ چون فشار آمده بود  و دشمن همه اینها را می دید...عملیات کربلای 4 از همان شبی که ستون کشی آغاز شد شکست خورد. بچه هایی که شنود می کردند مرتب می آمدند و می گفتند عراق اعلام می کند ما می دانیم که می خواهید از اینجا حمله کنید. نیایید که همه تان کشته می شوید.

 3- هاشمی رفسنجانی؛ کار امریکا بود
[خاطرات، 5 و6 دی 65]مدتی به تنهایی در کنار ساختمان محل اقامت قدم زدم و فکر کردم. شکست عملیات، با آن همه امکانات و تبلیغات که داشتیم، بسیار تلخ است. دشمن از این وضع استفاده زیادی خواهد‌کرد..دکتر هادی و دکتر روحانی آمدند. از مدیریت عملیات انتقاد داشتند. معمولاً در شرایط شکست، درددل‌ها اوج می‌گیرد. آمار مجروحان را دادند، حدود سه چهار هزار نفر، قاعدتاً یک پنجم این تعداد هم شهید داریم...آقای شمخانی اطلاعات لازم را در خصوص نتایج عملیات شکست خورده کربلای چهار داد. خیلی بدتر از آنچه تا به حال گفته‌بودند: نزدیک ۱۰۰۰ شهید و ۳۹۰۰ مفقودالاثر داشتیم که اکثر آنها را باید شهید حساب کرد 
[از پاورقی]: با شروع عملیات، شواهد و قرائن نشان می‌داد که دشمن از طرح عملیات خودی آگاه شده و با آمادگی و هوشیاری کامل، مهم‌ترین معبر عملیاتی را مسدود ساخته است...این هوشیاری با دریافت اطلاعات ماهواره‌ای و جاسوسی از آمریکا حاصل شده‎بود

4- مستندِ دفاع مقدس؛ کار منافقین و امریکا بود
این مستند ادعا می کند که سرویس های جاسوسی امریکا(به تلافی قضیه مک فارلین) به همراه ستون پنجم منافقین، اطلاعات عملیات را در اختیار عراقی ها قرار داده اند.این مستند را می توانید از اینجا دانلود کنید.

از طرفی برخی گزارش ها تاکید کرده اند که عملیات کربلای 4 با کمک مستقیم آمریکایی‌ها در انتقال اطلاعات مربوط به تحرکات نظامی ایرانی‌ها که توسط هواپیماهای جاسوسی آواکس و تصاویر ماهواره‌ای به دست آمده بود، در همان ساعات ابتدایی و با تلفات سنگین نیروهای خودی، عملیات متوقف شد. در خصوص کمک‌های اطلاعاتی آمریکا به عراق در مورد عملیات کربلای 4، می‌توان به اظهارات «عدنان خیرالله» وزیر دفاع وقت عراق پس از عملیات کربلای 4 اشاره کرد که مکرراً از آمریکایی‌ها برای دادن اطلاعات تشکر می‌کند.هم‌چنین می‌بایست به نقش سایر سازمان‌های سیاسی معاند انقلاب هم‌چون جبهه ملی و نهضت آزادی نیز اشاره کرد که بنا بر اظهارات فرماندهی کل سپاه، لو رفتن عملیات از رده‌های بالای سیاسی کشور صورت گرفته است که در همین زمینه سردار محمد اسماعیل کوثری، فرمانده وقت لشگر 27 محمد رسول‌الله(ص)، در مصاحبه‌ای از نقش نهضت آزادی در جمع‌آوری اطلاعات مربوط به عملیات کربلای 4 و انتقال این اطلاعات به سرویس‌های جاسوسی غربی (آمریکا) و در نهایت دستگاه امنیتی عراق پرده برداشت.

علی رغم همه این موارد به نظر می رسد هم چنان ابهاماتی در مورد این عملیات وجود دارد که باید تا انتشار نهایی اسناد جنگ برای شفاف شدن آن صبر نمود. در ادامه می توانید تصاویری که پس از عملیات از تلویزیون عراق پخش شد را ملاحظه کنید:


حجم ویدیو: ۱۱.۷۶M | مدت زمان ویدیو: ۰۰:۰۵:۰۰
دانلود ویدیو
بی بی سی تبلیغات تلویزیون جاسوسی دفاع مقدس عراق ماهواره محمد اسماعیل کوثری مصاحبه نهضت آزادی