دورنماي مذاکرات وين براي 40 روز آينده
نشستهاي وين از يک بابت مهم خواهد بود و آن هم اين که اين دورنما را به دوطرف خواهد داد که آيا ميتوانند براي 40 روز آينده به يک توافق قطعي فکر کنند يا نه؟
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- اميرحسين يزدان پناه- مذاکرات هستهاي نيويورک 2014 برخلاف مذاکرات سال پيش در اين شهر، خيلي به چشم افکار عمومي نيامد. همين به چشم نيامدن هم باعث شد تا تحليلهاي متفاوت و گاه متناقضي درباره نتايج آن شکل بگيرد. برخي آن را شکست خورده توصيف کردند و برخي ديگر موفقيت آميز.
حتي دکتر روحاني که در آخرين نشست خبري خود در نيويورک گفته بود پيشرفت مذاکرات بسيار بسيار کند بوده است، هفته گذشته از اتفاق نظر ايران و 1+5 در موضوعات اصلي خبرداد و گفت که اختلافات جزئي است. اما اين همه ماجراي مربوط به مذاکرات طي 2 هفته اخير نيست و در حالي که تا همين يک ماه پيش طرفهاي مذاکره کننده هرگونه احتمال تمديد مذاکرات را منتفي ميدانستند طي روزهاي اخير تحليلگران غربي اين طور نوشتند که آمريکا در منطقه بحران زده غرب آسيا به ايران نياز دارد و لاجرم ميخواهد از طريق تمديد کردن مذاکرات و احتمالا يک توافق موقت ديگر، در تعامل با ايران باقي بماند. اينها اما فضاي اصلي نيست که امروز و فردا در وين شاهد خواهيم بود.
تنها 40 روز تا پايان مهلت توافق ژنو مانده و واقعيت اين است که اگر قرار است در 3 آذر پاي توافق نهايي امضا شود، که بعيد به نظر ميرسد و بيان دلايلش در اين مجال نميگنجد، در مذاکراتي مانند آن چه امروز و فردا در وين رخ ميدهد، بايد توافقات جدي درباره نقاط باقي مانده اختلافي انجام شود. اما آيا انجام ميشود؟
به اين سوال با اطلاعاتي که دوطرف داده اند نميتوان به صراحت پاسخ گفت. چه اين که دو طرف درباره توافقهاي نيويورک چيزي نميگويند هرچند پس از مذاکرات در اين شهر، وزيرخارجه روسيه صراحتا گفته بود که دوطرف تا 95 درصد به توافق رسيده اند اما شرايط به گونهاي است که به نظر ميرسد امروز در نشستهاي تخصصي و فردا در نشست سياسي ظريف و کري قرار است دو طرف براي 40 روز باقي مانده يکديگر را ارزيابي کنند نه اين که به نتيجه قطعي برسند.
ارزيابي از تصميم هايي که بايد بگيرند تا اگر قرار است توافقي انجام شود، از حالا تا 40 روز ديگر مقدماتش فراهم شود. در اين ميان رخدادهايي هست که نميتوان آنها را کنار گذاشت و تنها به موضوعات اختلافي (ادامه غني سازي و لغو تحريم ها) فکر کرد. آمريکاييها به يکي از اين تحولات بيشتر وابسته اند. آنها حدود20 روز ديگر يک انتخابات مهم در کنگره دارند.
اوباما از ديدگاه فعالان سياسي اين کشور و حتي برخي دموکرات ها، يک شکست خورده در حوزه سياست خارجي اين کشور تلقي ميشود و تنها حوزهاي که ميتواند ورق را براي او و هم حزبيهاي دموکراتش برگرداند، همين مذاکرات هستهاي است. چه اين که ائتلاف ضد داعشي که تشکيل داده تا کنون نتيجهاي نداشته و عملا افکار عمومي شاهد هستند که داعش پيشروي ميکند. از اين منظر اگر قرار باشد تحولي پاي صندوقهاي راي به کار آنها بيايد نتايج همين مذاکرات است که در فاصله 3 هفته تا انتخابات کنگره انجام ميشود اما اين همه ماجرا نيست.
درست است که از همين حالا تحليلهاي معتبر آمريکايي شکست حزب حاکم و روي کار آمدن جمهوري خواهان، به خصوص در سنا، را پيش بيني ميکنند ولي واقعيت اين است که تعداد اين کرسيهاي مورد اختلاف به اندازه 6-7 کرسي است که گرچه مهم و حياتي است ولي ممکن است پاي صندوقها اتفاقات ديگري رخ بدهد که به نفع دموکراتها و اوباما باشد و از اين ديدگاه براي آمريکاييها منطقي نيست که با خبرهايي که از مذاکرات ميرسد و تحليلهاي پشت سرآن، روندي که براي تبليغات انتخاباتي دارند را برهم بزنند و عملا به پيش بيني هايي که از شکست شان ميشود جامه عمل بپوشانند. چه اين که بر فرض محال هر توافقي انجام شود تفسيرهاي مخالفان به اوباما اجازه نخواهد داد تا از آن به سود خودش استفاده کند.
از اين منظر در اين مذاکرات 2 روزه نميتوان انتظار يک نتيجه مهم داشت. البته نتيجه مهمي که آمريکاييها گرفته اند و اوباما و کري در ماههاي اخير مدام آن را تکرار ميکنند اين ادعا است که «براي اولين بار» برنامه هستهاي ايران را به عقب رانده اند و شايد فعلا براي آنها صلاح اين باشد که همين شعار را براي تبليغات تکرار کنند تا اين که سکوت فعلي که درباره مذاکرات ايجاد شده است را برهم زنند و لاجرم تحليلهاي مخالفان و موافقان آغاز شود.
نکته دومي که مذاکرات امروز و فردا را تحت تاثير قرار داده است، آژانس و مذاکرات اين نهاد با ايران است. آنها در تازه ترين گزارش خود از پيشرفت اندک گلايه کرده اند و حتي يک ماه پيش گفته اند در طرحي که مدنظر دارند ممکن است يکسال طول بکشد تا وظايفي که بر عهده آن هاست را به طور کامل درباره ايران انجام دهند. آژانس هنوز درباره چالش برانگيزترين سوالاتش که همان مطالعات ادعايي است، بازهم ادعاهاي تکراري قبلي خود را تکرار ميکند و با سابقهاي که آژانس دارد دورنماي بستن اين پرونده در اين نهاد تاريک است.
خلاصه اين که به نظر ميرسد امروز و فردا نشستهاي وين از يک بابت مهم خواهد بود و آن هم اين که اين دورنما را به دوطرف خواهد داد که آيا ميتوانند براي 40 روز آينده به يک توافق قطعي فکر کنند يا نه؟
ارسال نظر