کارنامه سیاه حقوق بشری آل سعود در عصر جدید

مقامات سعودی همچنان به نقض فاحش حقوق بشر ، از جمله دستگیری‌های خودسرانه ، اعدام شهروندان ، محاصره و جنگ با کشورهای همسایه ادامه می‌دهند و به دنبال این اقدامات ناقض حقوق بشری عربستان ، فشارها و واکنش‌های سازمان‌های حقوق بشر و بین‌المللی نیز ادامه دارد که منجر به خدشه‌دار شدن وجه عربستان در سطح جهانی شده است.

 با آغاز سال جدید میلادی اضطراب و پریشانی « محمد بن سلمان » ولیعهد سعودی تشدید شده ؛ چرا که تاریخ ورود « جو بایدن» رئیس جمهور منتخب آمریکا به کاخ سفید نزدیک است. وی در رقابت‌های ریاست جمهوری آمریکا وعده داده بود روابط عربستان و واشنگتن را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و پرونده قتل « جمال خاشقجی» روزنامه نگار منتقد سعودی و فعالان حقوق بشر، اندیشمندان و علمای زندانی در عربستان را بررسی خواهد کرد.

محمد بن سلمان کمپین گسترده‌‌ای را برای دستگیری خودسرانه شاهزادگان ، بازرگانان ، روحانیون ، فعالان و نخبگان از کلیه مناطق ، جریان‌ها ، گرایش‌ها و مشاغل آغاز کرد و زندان‌های عربستان از این افراد پر شد و این اولین بار نیست که تعداد زیادی از زنان به دلایل درخواست آزادی بیان و آزادی حقوق بشر دستگیر می‌شوند. سیاست حاشیه نشینی ، غفلت و نادیده گرفتن ملت در زمان سلطنت «ملک سلمان بن عبدالعزیز» پادشاه عربستان و پسرش ، محمد بن سلمان تغییری نکرد. درواقع سیاست آن‌ها مانند سیاست حاکمان قبلی سعودی است، اما امروز استبداد در زمان سلطنت پدر و پسر شدت یافته است.

پرونده‌های نقض حقوق بشر در عربستان

نقض حقوق بشر و آزادی‌ها در عربستان سعودی در حال گسترش است و طبق گزارش‌های سازمان‌های داخلی و بین‌المللی حقوق بشر ، امروز پرونده‌های زیادی از نقض حقوق بشر در این کشور به ثبت می‌رسد.

گزارش‌ها نشان می‌دهد که زندانیان در زندان‌های عربستان و زنان فعال حقوق بشری تحت شکنجه و آزار و اذیت قرار گرفته‌اند ، علاوه بر این، هزاران زندانی از آزادی سفر و استفاده از خدمات مختلف از جمله خدمات دولتی مانند انجام قرارداد ازدواج ، ثبت‌نام و استخراج اسناد رسمی برای اعضای خانواده یا امکان دریافت خدماتی مانند شماره تلفن یا اجاره ماشین محروم شده‌اند.

علما ، متفکران ، نویسندگان ، شخصیت‌های رسانه‌‌ای و شخصیت‌های برجسته در عربستان به دلیل ابراز عقیده خود مبنی بر اصلاح و تغییرات کشورشان بازداشت شده‌اند. همچنین برخی از شاهزادگان به دلیل اینکه رقبای سیاسی برای تاج و تخت محمد بن سلمان بوده اند، سرکوب وهزاران تاجر نیز به اتهام فساد مالی دستگیر شدند. تمامی این اقدامات جنایتی علیه بشریت است که توسط دولت سعودی صورت می‌گیرد.

از زمان سلطنت ملک سلمان و پسرش محمد بن سلمان ، انتقادات بین‌المللی گسترده ای نسبت به کارنامه نقض حقوق بشر در عربستان سعودی شکل گرفته است و مطبوعات و رسانه‌های بین‌المللی با وجود تلاش عربستان سعودی برای پرداخت مبالغ هنگفت به شرکتهای ارتباطاتی، به انتقاد از نقض حقوق بشری در این کشور پرداخته‌اند. « دونالد ترامپ» رئیس جمهور کنونی آمریکا از طریق وزارت امور خارجه خود صدها میلیارد دلار از ریاض برای سکوت در برابر پرونده نقض حقوق بشری سعودی‌ها و حمایت از آن به دست آورده است .

بر اساس گزارش‌های سالیانه حقوق بشر، از وضعیت حقوق بشر در عربستان مبنی بر اینکه ریاض مقامات متهم به نقض حقوق بشری را مجازات نکرده، انتقاد شده است.

در این گزارش تأکید شده است که موضع وزارت خارجه آمریکا در مورد جنایت عربستان تغییری نکرده بسیاری از اقدامات ناقض حقوق بشری در این کشور از جمله ربودن افراد، بازداشت خودسرانه ، شکنجه و آزار و اذیت زنان زندانی همچنان ادامه دارد. این گزارش مقامات سعودی را به شکنجه زندانیان متهم کرده، همانطور که در خصوص « لجین الهذلول» فعال و مدافع حقوق بشری رخ داد و وی طبق گفته‌های خواهرش « علیاء الهذلول» تحت شکنجه فیزیکی از جمله شوک الکترونیکی و آزار و اذیت جنسی قرار گرفته است. خواهر لجین در پایان ژانویه گذشته فاش کرد که «سعود القحطانی» ، مشاور سابق دربار سلطنتی لجین را تهدید به تجاوز ، سپس قتل کرد.همچنین مقامات سعودی لجین را هر چند ساعت از خواب بیدار می‌کردند تا شکنجه دادن وی را شروع کنند.

ریاض به دلیل سوابق حقوق بشری خود نتوانست به مدت سه سال کرسی عضویت در شورای حقوق بشر سازمان ملل ، مستقر در ژنو را به دست آورد که این اتفاق به منزله «ضربه مهلکی» بر پیکره تلاش‌های ریاض برای بهبود وجهه خود در محافل بین‌المللی است.

پیام واضح جو بایدن به دولت عربستان

جو بایدن از طریق «جک سالیوان» مشاور امنیت ملی اعلام کرد که در برابر نقض حقوق بشر ایستادگی خواهد کرد. این یک پیام واضح برای مقامات ریاض است که آن‌ها با نزدیک شدن به روزهای پایانی ریاست جمهوری ترامپ که حامی جنایت‌های عربستان است و چشم خود را بر نقض حقوق بشر این کشور بسته و در برابر آن در ازای واریز صدها میلیارد به خزانه داری آمریکا سکوت می‌کند ، احساس نگرانی می‌کنند.

ریاض برای جلب توجه دولت جدید ایالات متحده شروع به بستن پرونده‌های خود کرده است تا بتواند رابطه جدیدی با جو بایدن با حداقل ضرر ، به ویژه در زمینه پرونده دستگیری فعالان و فعالان حقوق بشر از جمله پرونده لجین الهذلول آغاز کند تا جایی که محمد بن سلمان از قوه قضائیه خواست تا رسیدگی به پرونده زندانیان زن به خصوص برای لجین را آغاز و حکم تخفیفی برای حفظ اعتبار عربستان سعودی و استقلال دادگستری صادر کند .

به نظر نمی‌رسید که ریاض در برابر فشارهای آمریکا و فشارهای بین‌المللی سر تعظیم فرود آورد اما پس از سالها بازداشت خودسرانه لجین الهذلول محاکمه وی را آغاز کرد؛ درحالی که لجین از سال 2018 تحت شکنجه ، آزار و اذیت و سهل‌انگاری‌های پزشکی قرار گرفته است.

سازمان‌های بین‌المللی و حقوق بشر طی اجلاس گروه 20 در ریاض که در نتیجه شیوع ویروس کرونا مجازی برگزار شد ، خواستار آزادی زندانیان فعال سعودی به ویژه لجین الهذلول شدند. این تلاش‌ها با وجود انتشار اخباری مبنی بر احتمال آزادی فعالان به نتیجه نرسید ، اما امروز ریاض می‌خواهد پایان دادن به پرونده‌های نقض حقوق بشری را به گونه‌ای انجام دهد که اعتبار نهادهای قضایی در عربستان حفظ شود.

 بعد از اینکه جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده پیروز شد، ریاض تلاش‌هایی را در خصوص پرونده لجین آغاز کرد؛ چرا که پرونده لجین و جمال خاشقجی موجب خدشه‌دار شدن وجه ریاض در سطح جهانی شده بود.

رژیم سعودی تسلیم فشارهای خارجی شد

منابع سعودی اعلام کردند که دادگاه سعودی برای لجین الهذلول فعال زن عربستانی حکم 5 سال و هشت ماه زندان صادر کرده است و این اقدام پیامی به کشورهایی که خواستار آزادی فعالان سیاسی به ویژه 13 زن فعال حقوق بشر که در سال 2018 دستگیر شدند، بود. از جمله این فعالان، « سمر بدوی»، « لجین الهذلول»، « نسیمه الساده»، « هتون الفاسی»، «نوف عبدالعزیز» « میاء الزهرانی»، « ایمان النفجان» « مساء الزهرانی»، « عزیزه الیوسف» و... هستند. علاوه بر این فعالان سیاسی « اسراء الغماغم» « نعیمه المطرود»، « فاطمه النصیف» هنوز در زندان به سر می‌برند. محاکمه لجین الهذلول نشان‌دهنده تسلیم رژیم سعودی در برابر فشارهای خارجی است.

حکم صادره برای لجین الهذلول ناعادلانه بوده است؛ چرا که لجین به همراه فعالان دیگر فعالیتی که مستلزم شکنجه و آزار و اذیت و حبس انفرادی باشد، انجام نداده‌اند.

«عادل الجبیر»، وزیر مشاور در امور خارجه عربستان در خصوص حکم لجین الهذلول اعلام کرد که موضوع به امنیت ملی و گرفتن پول از نیروهای خارجی و دادن آن به نیروهای دشمن و همچنین به تلاش برای جذب افرادی در داخل عربستان برای مشاغل حساس جهت جمع آوری اطلاعات حساس و ارائه آن به نیروهای دشمن مربوط می شود. این اتهاماتی است که دادگاه هنگام بازداشت لجین اعلام کرد و ادله و شواهد هنگام صدور حکم درباره پرونده در دسترس عموم قرار خواهد گرفت.

همچنین « فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان سعودی اعلام کرد که لجین به برقراری ارتباط با کشور‌های دشمن و انتقال اطلاعات محرمانه و سری متهم شده است. بدین ترتیب عربستان سعودی به انتقادات گسترده بین‌المللی و فعالان شبکه اجتماعی به حکم « فعال حقوق بشری سعودی واکنش نشان داد. در همین راستا«عبدالعزیز الواصل»، نماینده دائم عربستان در سازمان ملل ژنو ادعا کرد: «عربستان سعودی از یک دادگستری عادل و مستقل برخوردار است و به هیچ وجه آسیب به حاکمیت نظام قضائی خود را از سوی هر طرفی که باشد، نمی‌پذیرد».

تاریخ عربستان مملوء از تناقضات و دروغ‌های مقامات سعودی است. مقامات سعودی در سال 1998 دو پرستار انگلیسی که به جرم قتل یک پرستار استرالیایی در «الظهران» به اعدام محکوم شده بودند را آزاد کرد؛ چرا که شاهزاده چارلز ولیعهد انگلیس نزد آل سعود جایگاه ویژه ای‌ داشت. اما حکم صادر شده علیه « رائف البدوای» فعال حقوق بشر سعودی به 10 سال زندان و هزار ضربه شلاق باعث انتقادات داخلی و واکنش‌های بین‌المللی شد و آن‌ها این حکم را ناعادلانه دانستند، اما مقامات سعودی این حکم را لغو نکرد و در هفته اول بدوی 50 ضربه شلاق را خورد.

شکی نیست که دولت ریاض در نتیجه فشارهای خارجی تلاش‌هایی را برای بهبود وجه خود در سطح جهان آغاز کرده ؛ چرا که کارنامه سیاه وی موجب انتقادات بین‌المللی و حتی تظاهرات مردم در مقابل سفارت‌های عربستان شده است.

در حقیقت ، اگر ترس رژیم سعودی از دولت بایدن نبود ، الهذلول و کسانی که همراه او بودند به 20 سال حبس یا اعدام محکوم می‌شدند ، همانطور که ده‌ها تن به اتهام ابراز عقیده و شرکت در تظاهرات مسالمت آمیز یا اتهامات اطلاعاتی به حبس طولانی یا اعدام محکوم شدند.

لجین یک جنایتکار نیست و سایر زندانیان نیز به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری بازداشت شده‌اند بنابراین هرگونه حکمی علیه آن‌ها ناعادلانه است.

اما چه کسی مقامات سعودی را مسئول این جنایت‌ها می‌داند که هزاران زندانی را به دلیل ابراز عقیده به صورت خودسرانه بازداشت می‌کنند. هفته گذشته « زکریا آل صفوان» فعال سعودی که به اتهام تنها یک مقاله بازداشت شده بود، پس از ده سال از زندان آزاد شد.بسیاری از زندانیان بر اثر شکنجه مقامات در زندان فوت شده‌اند همانطور که« صالح الشحی» روزنامه نگار فعال سعودی به دلیل شکنجه وحشیانه مقامات و سهل‌انگاری های پزشکی جان خود را در زندان از دست داد.

نگرانی‌هایی در خصوص تشدید سرکوب‌ زندانیان در عربستان وجود دارد. « محمد القحطانی» فعال حقوق بشر به دلیل ممانعت مقامات سعودی از ارتباط با خانواده‌اش و سهل‌انگاری پزشکی دست به اعتصاب غذا زده است.همچنین « سلمان العوده» فعال بارز حقوق بشر در زندان‌ها عربستان نیز از وخامت وضعیت جسمانی رنج می‌برد که بر اثر شکنجه نیمی از بینایی و شنوایی خود را از دست داده است.

طبق گزارش سازمان اروپایی- سعودی حقوق بشر، مقامات سعودی از سال 2011 تاکنون حدود 59 شخصیت رسانه‌ای را دستگیر کرده‌اند و در حال حاضر 39 نفر از آن‌ها در زندان‌های این کشور به سر می‌برند. دستگیری نویسندگان ، دانشمندان و حتی کودکان همچنان ادامه دارد و عجیب است که مقامات امنیتی سعودی «عبدالرحمن المطیری»، که زندان‌های عربستان را به هتل 5 ستاره توصیف و از چشم انداز بن سلمان تعریف کرده بود را نیز بازداشت کردند.