اردن تمایل به رابطه با سوریه دارد

اردن از زمان آغاز بحران سوریه تا کنون با وجود فشار کشورهایی چون عربستان و امارات، به کاهش سطح روابط خود با سوریه به حد کاردار سفارت بسنده کرده و از قطع کامل رابطه با دمشق خودداری کرده است.

در پی عملیات اخیر ارتش سوریه در جنوب این کشور، گذرگاه مرزی نصیب اردن نیز به کنترل ارتش درآمد و اکنون برخی سوالات درباره ازسرگیری روابط اقتصادی و حتی سیاسی اردن و سوریه در سایه تشکیل دولت جدید اردن مطرح می‌شود.

«ایمن الصفدی» وزیر خارجه اردن که از شخصیت‌های شناخته‌ شده در مخالفت با نظام سوریه است همچنان بر «عدم برقراری رابطه سیاسی با سوری‌ها» پافشاری دارد و در آخرین مصاحبه تلویزیونی خود نیز بر این مسئله تأکید کرد و در حقیقت این موضوع را که امان در آینده نه چندان دور به ارتباط سیاسی با سوریه نیاز پیدا خواهد کرد، نادیده گرفت.

روزنامه «رأی‌الیوم» با اعلام این مطلب نوشت که مقامات اردن با این سخنان سعی دارند همچنان در خصوص ازسرگیری تعامل سیاسی با همسایه خود محتاطانه قدم بردارند اگرچه هر از گاهی سیگنال‌هایی نیز از اردن به دولت سوریه ارسال می‌شود که از میزبانی «جولیا پترس» ستاره لبنانی حامی سوریه و عدم ورود مستقیم اردن به قضیه انتقال «کلاه سفیدها» گرفته تا اعلام آمادگی برای اعزام هیأت پارلمانی به دمشق و پذریش ازسرگیری پروازهای دمشق و امان.

این گزارش افزود؛ این احتیاط اردن تنها به سیگنال‌های خارجی به خصوص چراغ‌ سبز آمریکا و غرب برای ازسرگیری روابط سیاسی با سوریه مربوط نمی‌شود بلکه بر عکس در داخل اردن نیز الصفدی و برخی از شخصیت‌های کابینه جدید به نخست‌وزیری «عمر الرزاز» از مخالفان نظام سوریه هستند و لذا با وجود الصفدی ازسرگیری روابط سیاسی با دمشق دشوار خواهد بود.

بر این اساس روشن است که سیگنال‌های امان برای دمشق را نمی‌توان «سیگنال‌های قوی» و ابراز تمایل برای آغاز گفت‌وگوی سیاسی تعبیر کرد اما قطعا ارسال این سیگنال‌ها یک روند تدریجی است و به گفته «فیصل الفایز» رئیس مجلس سنای اردن حاکی از بازگشت تدریجی روابط با دولت سوریه است که عملا از سطح امنیتی آغاز شده و به مرحله اقتصادی رسیده و در آینده نیز به سطح سیاسی خواهد رسید.

به نوشته این روزنامه، در سایه این احتیاط در روابط سیاسی با سوریه، اردن اما به تلاش مستمر و همکاری با روسیه در خصوص سوریه ادامه می‌دهد و الصفدی نیز در تماس مستمر با موسسات روسیه درباره سوریه است که این سخن «عبدالله دوم» شاه اردن مبنی بر اینکه «به روس‌ها اعتماد دارم» را یادآوری می‌کند و لذا مشاهده می‌شود که امان به طور گسترده از پیشنهادات مختلف روسیه نیز استقبال می‌کند و تلاش برای بازگرداندن آوارگان سوریه از اردن در همین راستاست و اخیرا نیز خبری در خصوص ایجاد اتاق عملیات مشترک روسیه، آمریکا و اردن منتشر شد که به نظر می‌رسد نسخه روسی اتاق عملیات آمریکا در جنوب سوریه باشد.

حضور آمریکا در سوریه کم‌رنگ شده و در نتیجه اتاق مذکور بیشتر اتاق عملیات روسی خواهد بود در حالیکه روسیه نیز سخنانی درباره امنیت جاده دمشق و امان به زبان آورده و از آمادگی برای برقراری روابط سوریه و اردن در آینده سخن گفته است که می‌توان چنین برداشت کرد که اتاق روسیه در آینده در سطح اقتصادی به اتاق هماهنگی اقتصادی بین امان و دمشق تبدیل شود.

با وجود اینکه همکاری اردن و روسیه ممکن است به کاهش هزینه ارتباط مستقیم امان با دولت سوریه در سطح داخلی، عربی و بین‌المللی منجر شود اما در حقیقت اردن را در وضعیت دشواری قرار خواهد داد چرا که تا چند روز دیگر روسیه موضوع بازگشت آوارگان سوری را در نشست‌های سوچی با حضور هیأت‌های نظام سوریه و معارضان بررسی خواهد کرد، امان نیز در این نشست‌ها اگر چه با عنوان عضو ناظر حضور خواهد داشت اما به دلیل آنکه موضوع بازگشت آوارگان سوری بررسی می‌شود و اردن نیز از جمله کشورهایی است که بیشترین آوارگان را در خود جای داده است، لذا حضور اردن در این نشست از اهمیت برخوردار است.

الرای الیوم اضافه کرد، برخی آمارها نیز نشان می‌دهد که اردن با وجود اینکه بیشترین تعداد آوارگان سوری را در خود جای داده است اما این آوارگان ممکن است تمایلی به بازگشت نداشته باشند چنانکه مرکز توزیع و اسکان آوارگان وابسته به وزارت دفاع روسیه روز جمعه گذشته در گزارشی اعلام کرد که طی 24 ساعت گذشته 265 آواره سوریه به وطن خود بازگشتند که تنها 34 نفر آنها از آوارگانی بودند که در اردن اسکان داشتند.

رأی‌الیوم در پایان نوشت که با توجه به مسائل فوق‌الذکر باید توجه داشت که تماس اردن با دولت سوریه در آینده امری اجتناب‌ناپذیر است و بیش از این نباید به تعویق بیفتد و حتی امان بایستی لحن خود در خصوص تعامل با سوریه را نرم‌تر نماید به ویژه اینکه روس‌ها همانند آمریکا نیستند و ایفای نقش میانجی‌ به مدت طولانی را نمی‌پذیرند.