جیبوتی مقصر است

اواسط ماه جاری میلادی و پیش از سفر «شی جینگ پینگ» رئیس‌جمهور چین به امارات، نزاع بین دو کشور بر سر نفوذ در جیبوتی علنی شد و این نزاع، اهمیت جیبوتی به عنوان یک دولت کوچک در شاخ آفریقا و حتی کل قاره آفریقا را نمایان کرد به طوریکه این منطقه برای پکن دارای بُعد استراتژیک و برای امارات نیز سرنوشت‌ساز است.

شرکت بنادر دبی شاخه اقتصادی و استراتژیک امارات تهدید به اتخاذ اقدامات قانونی علیه جیبوتی و چین به دلیل ایجاد منطقه آزاد تجاری بین‌المللی در ترمینال کانتینری «دورالیه» واقع در ساحل جیبوتی کرده و مدعی است که امتیاز توسعه این منطقه بر اساس توافقنامه‌های قبلی متعلق به این شرکت است.

این هشدار امارات نیز پس از آن صورت گرفت که چین مرحله نخست احداث منطقه آزاد تجاری بین‌المللی که گفته می‌شود بزرگ‌ترین منطقه از این دست در آفریقا خواهد بود، را افتتاح کرد در حالیکه چند هفته پیش از آن نیز جیبوتی امتیازات شرکت امارات که مربوط به سال 2004 و به مدت 50 سال است، لغو و اعلام کرد که این توافقنامه نقض آشکار حاکمیت دولت و منافع ملی آن است.

افتتاح منطقه آزاد تجاری چین در جیبوتی چالشی برای امارات

طبق گزارش خبرگزاری آناتولی، به نظر می‌رسد که افتتاح منطقه آزاد تجاری در جیبوتی پاسخی به تحرکات امارات در دریای سرخ و تلاش آن برای محاصره بنادر جیبوتی است.

کارشناسان می‌گویند که افتتاح این منطقه در جیبوتی باعث می‌شود که بندر جبل علی در شهر دبی تقریبا به یک بندر داخلی تبدیل شود که خسارت‌های زیادی به شریان اصلی تجارت امارات و گسترش نفوذ تجاری و سیاسی آن در شاخ آفریقا و یمن از حیث سیطره بر بنادر، وارد خواهد آورد.

شرکت بنادر جهانی دبی در این باره اعلام کرده که اقدام دولت جیبوتی برای سیطره غیرقانونی بر ترمینال کانتینری، هیچ حقی را به طرف سومی برای نقض شروط این توافقنامه اعطا نمی‌کند و لذا این شرکت تصمیم دارد تمامی اقدامات قانونی را به ویژه درخواست پرداخت خسارت وارده به این شرکت در نتیجه مداخله طرف‌ سوم یا نقض قوانین قرارداد، اتخاذ کند.

در حقیقت این شرکت بزرگ اماراتی که 78 بندر در 40 کشور جهان را مدیریت می‌کند از موقعیت خود در شاخ آفریقا و دریای سرخ مطمئن نبود و لذا اخیرا سعی کرد که امتیاز بنادر یمن، اریتره و جمهوری خودخوانده سومالی‌لند را از آن خود کند.

این تمایلات توسعه‌طلبانه امارات موجب نارضایتی جیبوتی از درآمدهای حاصله از توافقنامه مذکور پس از گذشت 14 سال شد و این در حالی است که امارات با اتهامات دیگری نیز مواجه است از جمله اینکه تمایل چندانی به توسعه این نقاط اقتصادی ندارد بلکه تمایل آن بیشتر برای محروم کردن این نقاط اقتصادی از رقابت بنادر محلی به خصوص به نفع طرف سوم است.

تهدیدات امارات علیه چین کارساز نخواهد بود

این گزارش در ادامه افزود؛ اقتصاد امارات به خصوص دبی نیز تا حد زیادی به بنادر این کشور وابسته است و مهم‌ترین جاده دریایی در تجارت جهانی بین شرق و غرب به شمار می‌آید و در مقابل چین نیز تمایل دارد جای پایی برای خود در این جاده تجاری که شریان اصلی اقتصاد کلان محسوب می‌شود، باز کند و این تمایل پکن به خصوص پس از آغاز راهبرد «یک کمربند و یک جاده ۲۰۱۳» بیشتر شده است.

چین به دنبال توسعه پروژه‌های خود در 10 کشوری است که گذرگاه و بازاری برای تولیدات خود یا منابع مواد خام محسوب می‌شود و حتی تصمیم دارد طرح ابتکاری «یک کمربند و یک جاده» را به بخش اساسی استراتژی نظامی خارجی پکن تبدیل کند و از بد شانسی امارات نیز نخستین ایستگاه این تحولات نیز جیبوتی است که سال گذشته شاهد ساخت اولین پایگاه نظامی چین در خارج از این کشور بود.

به نظر نمی‌رسد که تهدید امارات برای شکایت به دستگاه قضایی بین‌المللی بتواند جلوی نفوذ چین در منطقه شاخ آفریقا را بگیرد اما احتمال عقد قراردادی که تضمین‌کننده جایگاه دبی در جاده تجاری چین باشد، وجود دارد همچنانکه طی چند هفته اخیر نیز شاهد آشتی بین اتیوپی و اریتره بودیم در حالیکه نزاع بین دو کشور باعث افزایش اهمیت اقتصادی جیبوتی شده بود که تا به امروز گذرگاه اصلی برای صادرات و واردات اتیوپی به عنوان بزرگ‌ترین کشور آفریقایی محروم از سواحل دریا، محسوب می‌شود اما در پرتو آشتی اریتره و اتیوپی ممکن است اریتره به جایگزینی برای بنادر جیبوتی تحت نظارت امارات تبدیل شود که الیته این بار رقابت حقیقی و بزرگ بین دو کشور چین و امارات خواهد بود.

این گزارش در پایان می‌گوید، البته این گزینه نیز با چالش‌های متعددی مواجه است که مهم‌ترین آن نیز روابط بسیار خوب اتیوپی با پکن و جیبوتی است و سال گذشته نیز جیبوتی اعلام کرد که برای ایجاد سه بندر و خط راه آهن مواصلاتی با اتیوپی تلاش می‌کند.