نگاهی به موقعیت حلب در سایه مذاکرات ژنو

این مسئله درباره جنگ سوریه نیز صدق می‌کند؛ به گونه‌ای که بر خلاف آنچه در ماه‌های گذشته درباره پایان یافتن این جنگ گفته می‌شود و اینکه مذاکرات ژنو راه‌ حلی را برای این بحران خواهد یافت، ولی همه رخدادهای سیاسی و نظامی کنونی از این مسئله حکایت دارد که این گمانه‌زنی‌ها شکست خورده است و در آینده‌ای نزدیک بار دیگر سلاح همه چیز را تعیین خواهد کرد.

وبگاه خبری «النشره» لبنان با انتشار گزارشی به بررسی تحولات حلب پرداخت و نوشت، اصول مذاکرات ژنو در دور پایانی آن مانند آغاز آن متوازن نبود. علت این مسئله نیز تغییرات مهم سیاسی و نظامی است. در این دور تقریبا روسیه تنها طرفی بود که پیشنهاد ارائه می‌داد و طرف آمریکایی از این مسئله طفره می‌رفت؛ چرا که طی هفته‌های گذشته به خاطر انتخابات ریاست جمهوری که در نوامبر 2016 برگزار خواهد شد از تأثیر این کشور در تحولات منطقه کاسته شده است. از این گذشته پس از توافق هسته‌ای ایران تأثیر آمریکا تقریبا از بین رفته و در مقابل دست تهران باز شده است.

به گزارش این وبگاه، علاوه بر خلل در سطح سیاسی، با توجه به حمایت روسیه و ایران از دمشق خلل مهمی در عرصه میدانی صورت گرفته است. این مسئله نیز با اختلافات میان کشورهای حامی گروه‌های موسوم به «معارض» از جمله ترکیه، قطر، عربستان و اردن همزمان شده است.

در سایه این عرصه سیاسی-نظامی غیر متوازن میان دولت سوریه و گروه‌های تروریستی طی ماه‌های گذشته تلاش شده است حل و فصلی در سوریه صورت گیرد که تا حدودی به سود دولت این کشور است. گروه‌های معارض نیز به همین دلیل حاضر نیستند بار دیگر بدون ضمانت توقف حملات نظامی، مرحله انتقالی و خروج بشار اسد از قدرت بر سر میز مذاکره حاضر شوند. از آنجایی که دولت سوریه نیز با این پیش شرط‌ها موافق نیست فرصت از سرگیری دورهای بعدی مذاکرات ظاهرا اندک است.

امروز و در سایه این حقیقت غیر قابل تغییر، فضا بیش از هر زمان دیگری آبستن انفجار وضعیت امنیتی است؛ چرا که انتظار می‌رود ارتش سوریه حملات خود را در قسمت‌هایی از ریف لاذقیه و ادلب افزایش دهد که خارج از کنترل آن است و محاصره مناطقی را کامل کند که در حلب همین وضعیت را دارد.

ارتش سوریه همچنین بر این باور است که بازپسگیری این شهر مهم به معنای کنترل کامل شمال این کشور است. در نتیجه عملا با قدرت نظامی، راه حل سیاسی تحمیل می‌شود و معارضان نیز هیچ مرکز فعالی در این شهر نخواهند داشت.

گزارش‌های بسیاری درباره تدارکات لجستیکی و نظامی ارتش سوریه برای جنگ حلب وجود دارد. این مسئله نیز از جدیت نیروهای سوریه حکایت دارد تا به محض اینکه مذاکرات ژنو کاملا شکست بخورد اقدام نظامی را در دستور کار خود قرار دهند.

از سوی دیگر، معارضان نیز می‌دانند کنترل مجدد دولت سوریه بر کل شهر حلب بدین معناست که این گروه‌ها حیاط خلوت حمایت لجستیک خود از ترکیه را از دست می‌دهند. به ویژه اینکه خطوط امدادرسانی به آنها از عراق و اردن نیز کاهش خواهد یافته است.

از دیگر پیامدهای کنترل این شهر می‌توان به این مسئله اشاره کرد که سایر گروه‌های معارض نیز در محدوده‌های جغرافیایی کوچکی محصور خواهد شد و نیازمند ثقل نظامی جدی برای آن است.

از آنجایی که گروه‌های معارض خطر سقوط حلب را احساس کرده‌اند آماده نبرد شده‌ و در حال تجهیز نیرو و حفر تونل هستند. از سوی دیگر، بسیاری از گزارش‌ها نیز حکایت از این مسئله دارد که گروه‌های مسلح دیگری نیز از خارج از مرزها وارد سوریه شده‌اند و گروهی از جوانان سوریه که هنوز در هیچ جنگی حضور نداشته‌اند در حال آموزش هستند. شاید مهمترین مسئله‌ای که فصل الخطاب جنگ احتمالی حلب باشد رسیدن مقادیر زیادی از موشک‌های ضد زره به دست گروه‌های تروریستی و مقادیر قابل توجهی از موشک‌های زمین به هوای دوش‌پرتاب است.

خلاصه سخن اینکه امروز، در سوریه فرصت آغاز جنگ‌های خشونت‌بار در میادین نبرد از فرصت هر گونه نقض مذاکرات ژنو بیشتر است. یقینا روزهای آتی نمای جنگ را در سوریه از شمال این کشور یعنی شهر حلب تعیین خواهد کرد.