آیا رابطه با آمریکا حلال مشکلات اقتصادی است؟

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، سایت جهان که جزو منتقدان دولت محسوب می شود در یادداشتی نوشت: طبق تجارب گذشته در بخش هایی که با تحریم مواجه بوده است، همواره اتخاذ رویکرد دانایی محور و تبیین الگوی توسعه بومی همراه با برنامه ریزی دقیق دولت گره گشای مشکلات اقتصادی خواهد بود.

در دوران انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲، اکثر کاندیداها بهبود وضعیت اقتصادی را به عنوان مهم ترین دلیل برای شرکت در انتخابات مطرح کردند و در پی آن، تحریم ها به عنوان یکی از عوامل مهم مشکلات اقتصادی ایران و بهبود روابط با آمریکا و غرب به عنوان راه حل مشکلات کنونی جامعه مطرح شد.

پس از انتخابات، ریاست محترم جمهوری و هیئت دولت تمام هم وغم خود را برای حل مشکلات خارجی و بهبود روابط با آمریکا صرف کرده اند و از مذاکره تلفنی چند دقیقه ای با اوباما و گرفتن هدیه تقلبی از آمریکا به عنوان اولین نشانه های دیپلماسی موفق برای حل مشکلات اقتصادی یاد می کنند؛ در حالی که وضعیت کنونی اقتصاد چیز دیگری می گوید، از افزایش قیمت مرغ و تخم مرغ به دلیل افزایش قیمت نهاده ها گرفته است تا افزایش قیمت لبنیات و حمایت رئیس کل بانک مرکزی از افزایش نرخ ارز، نشانه ای از مهار تورم در اقتصاد و بهبود شرایط را در خود ندارد.

افزایش نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملی همواره به عنوان یکی از دلایل تورم در دولت دهم مطرح می شد که برای تأمین کسری های بودجه، دولت وقت به آن متوسل شده بود و موجب انتقادات فراوان کاندیداها به خصوص آقای روحانی از دولت آقای احمدی نژاد شد.

اقتصاددانان اصلاح طلب، با مصاحبه های مکرر در نشریات، اعتماد مردم به دولت دهم را به شدت تخریب می کردند و از افزایش نرخ ارز به عنوان مهم ترین عامل تورم و فشار بر اقشار کم درآمد انتقاد می نمودند.

پس از انتخابات و به دلیل اعتماد ایجادشده از سوی رسانه ها و اقتصاددانان اصلاح طلب برای حل مشکلات اقتصادی توسط دولت تدبیر و امید، نرخ ارز رو به کاهش گذاشت و کاهش مطلوبی را تجربه کرد؛ در این شرایط و فضای آماده برای کاهش نرخ ارز و به تبع آن، کاهش نرخ تورم و حل بخشی از مشکلات معیشتی مردم رئیس بانک مرکزی، که سکان دار یکی از مهم ترین نهادهای اقتصادی کشور است، به جای استقبال از افزایش ارزش پول ملی و کاهش التهابات سال های اخیر در بازار ارز در سخنانی عجیب مخالفت خود را با کاهش نرخ ارز نشان داد و باعث صعود دوباره نرخ ارز شد و جای بسی تعجب است که اکثر اقتصاددانان اصلاح طلب، که با انتقادات شدید از افزایش نرخ ارز در دولت قبلی، احمدی نژاد و تیمش را به بی تدبیری و بی لیاقتی متهم نموده بودند یا سکوت اختیار نمودند یا با چرخشی ۱۸۰ درجه ای در مواضع خود از این تصمیم دفاع نمودند و از کاهش بیشتر نرخ ارز و به تبع آن تقویت پول ملی، کاهش تورم و کاهش فشار بر اقشار کم درآمد جلوگیری نمودند.

وقتی این سیاست ها ایجاد تورم می کند، این تورم یعنی گویی دولت در روز روشن از جیب مردم قدرت خریدشان را سرقت می کند و این عریان ترین و ناعادلانه ترین انواع تعرض به حقوق مالکیت محسوب می شود.

جدا از مسائل ارزی در این مدت، وزیر مسکن نیز اظهارات قابل تأملی در مورد یکی از مهم ترین پروژه های حوزه ی مسکن، یعنی طرح مسکن مهر، داشته است. آقای آخوندی از اعتقاد به خصوصی سازی در حوزه ی مسکن سخن می گوید و به نظر می رسد مسکن مهر به عنوان تنها امید اقشار کم درآمد و به خصوص جوانان برای داشتن سقفی بالای سرشان به انتهای راه خود نزدیک می شود. وزیر اقتصاد و وزیر راه و شهرسازی با اعلام اینکه طرح مسکن مهر عامل اصلی تورم در ایران بوده است، بر توقف این طرح تأکید کردند؛ در حالی که دولت عامل اصلی تورم، یعنی افزایش نرخ ارز را تعمداً نادیده می گیرد و طرح مسکن مهر را به عنوان راه خروج از تورم بیان می کند.

با توجه به آنچه مطرح شد، متأسفانه به نظر می رسد که تیم اقتصادی دولت آقای روحانی به دلیل افکار اقتصادی لیبرالی، که بر آن حاکم است، راه حل مشکلات اقتصاد ایران را نه در اتکا به مدیریت صحیح و با تدبیر، بلکه در رابطه با آمریکا جست وجو می کند؛ در حالی که هرچند تحریم ها بر زخم اقتصاد ایران نمک پاشیده و هزینه های اقتصاد ایران را افزایش داده است، اما هر زمان که برنامه ریزی ها دقیق تر و مداخله ی دولت با برنامه و آگاهانه تر بوده است، نتایج تحریم بی اثر یا کم اثر شده است و هر زمان که مدیریت شرایط اقتصادی بدون برنامه و رویکرد مبتنی بر دانایی محوری بوده است، حتی در شرایط کاهش تحریم ها نتایج بدی به دست آمده است.

به طور مثال در صنایع نظامی، هسته ای و صنعت نفت وجود عزم و اراده ی ناشی از تنگناهای تحریم موجب پیشرفت های چشمگیر شده است، اما در سایر صنایع از جمله خودروسازی، کالاهای مصرفی، لوازم خانگی و منسوجات که به ندرت مشمول تحریم های موثر بوده است یا با پیشرفت های اندک روبه رو بوده ایم یا واردات بی رویه و بی برنامه در چارچوب اقتصاد بازار، منجر به نابودی آن صنایع شده است.

بنابراین می توان گفت که نه تنها تحریم ها در صورت تدبیر مناسب بی اثر خواهند شد؛ بلکه مانند دو کشور ژاپن و کره، که عاری از هرگونه درآمد نفت و منابع طبیعی هستند، می توان با تکیه بر دانایی محوری و وجود الگوی توسعه ی بومی عاری از هر گونه فساد، به پیشرفت های در خور توجهی دست یافت و بی شک اقتصاد مقاومتی در این چارچوب تسهیل کننده ی آثار تحریم ها در راه دستیابی به این هدف است.

اقتصاد مقاومتی، که با اندیشه های لیبرالی دولت تداخل آشکار دارد، با رابطه با آمریکا تحقق نخواهد یافت؛ بلکه در مؤلفه هایی وجود دارد که مورد توجه تیم اقتصادی دولت نیست. مؤلفه هایی از جمله عدالت محوری و حمایت از اقشار ضعیف و کم درآمد، ساده زیستی و دوری از اشرافی گری، خودباوری و اعتقاد به برنامه های توسعه ی بومی و دوری و اجتناب از طرح های شکست خورده ی اقتصاد بازار و سیاست های مخرب تعدیل ساختاری، عدم تخریب اعتماد موجود در مردم با اجرای شوک درمانی در بازار ارز برای تأمین بودجه؛ یعنی همان سیاست هایی که آقای روحانی، در انتخابات، آن ها را تخطئه نمود و علت ورود خود را به انتخابات اصلاح وضع موجود نامید.

اقتصاد ایران از ابتدای انقلاب تا کنون همواره زخم خورده ی کم تدبیری های داخلی و عدم اعتماد به ظرفیت های عظیم بومی در تدوین برنامه های توسعه و سیاست های اقتصادی بوده است، هرچند نقش تحریم ها در کند نمودن روند پیشرفت کشور را نمی توان نادیده گرفت، اما عمدتاً ریشه ی مشکلات و بحران ها را باید در داخل جست وجو نمود.