بی‌مهری به صنعت گل و میلیاردها دلاری که دور ریخته می‌شود

به گزارش پارس ، سید جلال عجایبی - رییس تعاونی تولیدکنندگان گل و گیاه استان تهران - با حضور در ایسنا به ناگفته هایی از مشکلات تولید در این بخش اشاره کرد که شاید درد دل بسیاری از تولیدکنندگان گل و گیاه در کشور باشد. بی مهری هایی اعم از دور ریختن نیمی از محصولات زیبایی که تولید می شوند تا از دست رفتن بازارهای صادراتی که می تواند ارزآوری، اشتغال، افزایش تولید و بهره وری برای کشور داشته باشد.

به گفته او دولت جدید که با رویکردها و برنامه هایش امید بسیاری برای بهبود اوضاع به وجود آورده است شاید سیاست ها و حمایت هایش پایانی باشد برای سختی هایی که آنان طی سال های گذشته متحمل شده اند.

وی درباره وضعیت تولید گل و گیاه در کشوری که هفدهمین تولیدکننده جهان به شمار می رود و تعاونی های فعال در این بخش و نقش آنها در تولید و صادرات و مشکلات راه تولید و صادرات توضیح داد. مشروح گفت وگوی وی را در ادامه بخوانید.

** از چه زمانی بخش خصوصی در صنعت گل و گیاه وارد شد؟

شورای تولیدکنندگان گل و گیاه ایران نخستین تشکلی بود که به عنوان بخش خصوصی به صنعت گل و گیاه ورود پیدا کرد و در سال ۵۸ تاسیس شد. در ادامه تعاونی تولیدکنندگان گل و گیاه استان تهران در سال ۶۳ در کنار شورای ملی تولید کنندگان گل و گیاه ایران کار خود را آغاز کرد.

در ادامه در سال ۷۳ اتحادیه تعاونی های تولیدکنندگان گل و گیاه ایران متشکل از ۱۳ تعاونی به جمع تشکل های بخش خصوصی در این صنعت پیوست و در سال ۷۷ نیز شرکت پایا گل نیز متشکل از تمامی اعضا و تعاونی های بخش خصوصی تشکیل شد.

بازار گل و گیاه
** صنعت گل و گیاه در ایران از چه زمانی رونق گرفت؟

از زمان وزارت دکتر کلانتری در کابینه اول و دوم هاشمی رفسنجانی بر رویکردهای صادراتی در صنعت گل و گیاه تاکید شد و تولیدکنندگان هم سعی کردند تولیداتشان را از نظر کمی و کیفی به استانداردهای صادراتی نزدیک تر کنند. در این راستا اقداماتی مانند صادراتی کردن تولید، تقویت مزارع گل و گیاه، سرمایه گذاری در این بخش، ورود و توسعه تکنولوژی های روز دنیا و… در دستور کار قرار گرفت.

یکی دیگر از فعالیت های مهمی که در این زمینه انجام شد بررسی اقلیم های مختلف بود که پس از آن با توجه به تخصص ها و توصیه هایی که از سوی وزارت جهاد کشاورزی وقت می شد، رویکردها برای رشد کمی و کیفی تولید گل و گیاه در کشورمشخص شد.

اما در ادامه و به ویژه در سال های اخیر سیاست گذاری و بسترها به گونه ای بود که از سال ۵۸ حدود ۱۴۰ واحد تولیدکننده گل و گیاه به ۱۰ هزار واحد تولید کننده در سراسر کشور افزایش یافت.

در سال های اخیر دستگاه های دولتی در جهت مخالف با این هدف ها عمل کردند و در تشکل کاملا خصوصی مانند تعاونی تولیدکنندگان گل و گیاه نفوذ کردند؛ داستان از اینجا شروع شد که یکی از روسای استان تهران گفته بود نباید اجازه دهیم تعاونی گل و گیاه استان تهران آنقدر وسعت پیدا کند و قوی شود که مانند تعاونی پسته رفسنجان به حدی برسد که دولت نتواند حریف آن باشد پس بیاییم آن را چند تکه کنیم و در ادامه آمدند تعاونی استانی را به ۱۰ تعاونی شهرستانی تبدیل کردند که هر کدام از آن ها با هفت تعاونی کوچک تر یک اتحادیه را تشکیل می دادند و بعد ماموریتشان این بود که با تعاونی استان تهران مقابله کنند.

چنین مسائل و کارشکنی هایی است که باعث می شود بخش خصوصی نتواند به صورت کامل به وظیفه اش عمل کند.

** در حال حاضر وضعیت صنعت گل و گیاه چگونه است؟

وضعیت تولید گل و گیاه در کشور امروز به جایی رسیده است که ۶۰ درصد از تولید با کیفیت صادراتی تولید می شود؛ به گونه ای که در حال حاضر تولیدات گل و گیاه ایران از نظر کیفی با گل و گیاهی که در کشورهای پیشرفته دنیا مانند هلند تولید می شود تفاوتی ندارد.

سال پیش تولید به حدی رسید که توانستیم با کشورهای گل خیزی مانند هلند ارتباطات خوبی برقرار کنیم و دکتر کلانتری، وزیر کشاورزی وقت به هلند سفر کرد و با روش های صادرات گل و گیاه آشنا شد.

در آن زمان به این نتیجه رسیدیم که برای صادرات گل و گیاه ایرانی به یک تمرکز و پایانه صادراتی نیاز داریم تا تمام تولیدات کشور را در یک جا جمع کرده، آماده سازی و بسته بندی کنیم به نحوی که گمرک، قرنطینه، سازمان هواپیمایی و بانک ها هم باید در این پایانه متمرکز شوند تا در این سیستم بتوان صادرات گل و گیاه را به نحو مطلوبی انجام داد.

در آن زمان با حمایت های وزیر جهاد کشاورزی وقت زمین مورد نیاز برای راه اندازی این پایانه خریداری شد و سال ۷۷ کلنگ احداث آن به زمین زده شد. در حال حاضر پایانه ای با مشارکت تمام بخش های خصوصی و سرمایه گذاری حدود ۴۰ میلیارد تومان راه اندازی شده است اما برای تامین تجهیزات مورد نیاز آن در حال رایزنی برای دریافت تسهیلات ارزان قیمت بانکی هستیم.

در سال های اخیر دستگاه ها به جای اینکه به روند تکمیل این پایانه کمک کنند خود عامل بازدارنده ای برای راه اندازی و پیشرفت این پایانه و صنعت گل و گیاه شده اند تا جایی که اعتبارات و پولی که در دولت های قبلی مصوب شده است را به صنعت تزریق نمی کنند که سبب راکد شدن بازار صادرات گل و گیاه کشور شده است اما در تلاش هستیم از طریق سرمایه گذاری بخش خصوصی و دریافت تسهیلات این پایانه تکمیل شود.

بازار گل و گیاه
** وضعیت کنونی بازار گل و گیاه ایران را چگونه ارزیابی می کنید؟

در حال حاضر بازار بسیار خوبی در کشورهای عربی و آسیای میانه وجود دارد چرا که این کشورها سالانه بیش از ۱۵ میلیارد دلار گل و گیاه از کشورهایی مانند هلند می خرند اما اگر به این پایانه تسهیلات و امکانات داده شود ایران می تواند تامین کننده ۵۰ درصد گل و گیاه کشورهای منطقه باشد.

سالانه ۵۰ تا ۶۰ درصد تولیدات گل و گیاه به ضایعات تبدیل می شود حتی در ماه شعبان و ایام شعبانیه که بازار گل و گیاه رونق پیدا می کند حدود ۶۰ درصد از گل های وارد شده به بازار به ضایعات تبدیل شد و در ماه رمضان، محرم و صفر بازار به کلی با رکود مواجه می شود و اصلا خرید و فروشی وجود ندارد.

در این بازار فصلی باید از تولیدکنندگان حمایت کرد و در زمانی که بازار داخلی کششی برای تولید ندارد باید محصول کشاورزان را از آنان خرید و برای صادرات آن برنامه ریزی کرد.

** پایانه صادرات گل و گیاه در چه وضعیتی قرار دارد؟

در حال حاضر در صددیم تا پایانه صادرات گل و گیاه را بتوانیم با استقراض و دریافت وام بانکی تکمیل کنیم. این در حالیست که علی رغم تصویب پنج میلیارد تومان اعتبار در اواخر دولت خاتمی، تنها ۸۰۰ میلیون تومان آن در طول دولت های نهم و دهم اختصاص یافت.

اگر اعتبار مصوب برای راه اندازی پایانه صادرات گل و گیاه در همان زمان در اختیار اتحادیه قرار می گرفت در حال حاضر دیگر مشکلی برای صنعت گل و گیاه وجود نداشت چرا که جایگاه تمام کشورهای متقاضی گل و گیاه ایران شناسایی شده بود و تا کنون می توانستیم برای حداقل ۵۰ کشور منطقه غرفه ای رایگان در پایانه در نظر بگیریم تا از تولیدکنندگان ایرانی گل بخرند.

باید مزاحمت ها از سر تشکل های بخش خصوصی برداشته شود. آن ها را به گونه ای تقویت کنیم تا بتوانند روی پای خودشان بایستند و قدرت تصمیم گیری داشته باشند اگر در دولت آینده تفاهم و تعامل مناسبی میان دولت و بخش خصوصی صورت گیرد مشکلات صنایع مختلف کشاورزی حل می شود.

وسعت کشوری مانند هلند به یک چلهم ایران نمی رسد اما سالانه بیش از ۳۰ میلیارد دلار درآمد از محل صادرات گل به دست می آورد. این در درحالیست که در ایران زمین های غیر قابل کشت بسیاری وجود دارد که می توان در آنجا گلخانه تاسیس و گل و گیاه تولید کرد.

برای تولید گل رز در کشور هلند در هر سه متر مربع یک لامپ هزار لوکس روشن می شود تا نور کافی برای پرورش آن تامین شود اما در ایران آنقدر نور خورشید زیاد است که باید آن را کنترل کرد.

درحال حاضر روزانه بیش از سه میلیون شاخه انواع گل و گیاه در ایران تولید می شود که سالانه به حدود دو میلیارد شاخه می رسد و می توان آن را تا پنج برابر افزایش داد.

پایانه ای که در حال تکمیل است در ابتدا با صادرات روزانه سه میلیون شاخه گل و گیاه آغاز به کار کرده و می تواند پتانسیل خود را تا ۱۰ میلیون شاخه افزایش دهد و با سرمایه گذاری اندک سالانه یک میلیارد دلار ارزآوری برای کشور خواهد داشت.