شعار جهش تولید در راستای منفعت مردم

احسان سلطانی در خصوص دلایل انتخاب شعار سال با عنوان جهش تولید گفت: تولید بحثی است که سالها با ادبیات های مختلف مطرح شده است. بخش عمده‌ایاز اقتصاد مقاومتی هم مربوط به بحث تولید بود که این موضوع بی تاثیر در نامگذاری امسال نبوده است. مقام معظم رهبری در یکی از سخنرانی هایشان طی یکی دو سال اخیر در مشهد فرمودند که ما نیاز به توسعه صنایع کوچک و متوسط داریم و روی این موضوع مشخصا تاکید کردند.

وی در ادامه گفت: به نظر بنده و با توجه به سخنرانی رهبری منظور از شعار امسال، توسعه همین صنایع کوچک و متوسط است. چنانچه که ما اطلاع داریم، برخی صنایع بزرگ و ‌بنگاههایخصولتی اوضاع مساعدی دارند یعنی در حالت رونق و یا حتی رونق کاذب به سر می‌برند که این جریان در بورس کاملا مشخص است.

سلطانی در خصوص حمایتهای دولت از صنایع بزرگ گفت: دولت از صنایع بزرگ مانند فولاد، پتروشیمی و نفت از طریق و روشهای گوناگون کاملا حمایت می‌کند، مانند معافیتهای مختلف مالیاتی، تأمین منابع ارزان نفت‌، گاز، معدن و طرحهای گوناگون دیگر. بنابراین به نظر می رسدکه دغدغه مقام معظمرهبری بر روی این صنایع نیست.

ویژگیهای صنایع کوچک و متوسط و تاثیر آنها بر معیشت و زندگی مردم

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه زمانی که به شرایط جامعه نگاه می‌کنیم متوجه این می‌شویم که بحث صنایع کوچک‌ و متوسط چه در کشورهای توسعه یافته و‌ چه در کشورهای در حال توسعه چند ویژگی مهم دارند، گفت: این صنایع اشتغال زایی زیادبه دنبال دارند و‌ همچنینمعیشت، زندگی و رفاه مردم را مورد توجه قرار می‌دهند. در نتیجه درآمد‌های آن بین مردم تقسیم می‌شود که همین باعث ایجاد رفاه در بین مردم خواهد شد، ولی در مناطقی مانند عسلویه یا مناطقی که در آنجا بنگاه های بزرگ تأسیس شده است بر روی اقتصاد محلی تاثیر چندانی دیده نمی شود. اما بنگاههای کوچک‌ و متوسط تاثیر به سزایی در ایجاد رفاه و بهبود اقتصاد منطقه دارند.

وی گفت: ما در استانهای کشور تحقیقی داشته‌ایمکه به نتایج جالبی هم دست پیدا کردیم، استانهایی که دارای ساختار قوی بنگاههای کوچک و ‌متوسط هستند از رفاه و توسعه یافتگی بالاتری برخوردارند، به عنوان مثال می‌توانیم به اصفهان، یزد، قزوین، زنجان و سمنان که ممکن هست حتی برخی صنایع بزرگ هم در این استانها وجود داشته باشد اما ساختار اصلی آنها بر صنایع کوچک و متوسط استوار است. بنابراین بنگاه های کوچک و متوسط برای معیشت و رفاه مردم اهمیت بسیار بالایی دارند.

نگاه به مسئله تولید نگاهی مردمی و در راستای معیشت مردم است

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد، در واقع نگاه رهبری در این شعار نگاهی مردمی است. هدف ایشان از این شعار و بحث این بوده است که به مسئولین بگویند فقط نباید به بنگاه های بزرگ، بخشهای خصولتی و پتروشیمی توجه کرد، دولت به مردم و معیشت مردم هم باید توجه داشته باشد تا مردم هم بتوانند به یک رفاه نسبی برسند.

وی گفت: صنایع کوچک ‌و متوسط اگر رشد پیدا کند باعث ایجاد شوق و افزایش رضایت مردم خواهد شد و زنجیره‌های ارزش نیز در کشور توسعه پیدا می‌کند. ما در ایران به ازای هر شغلی که در صنایع کوچک و متوسط به طور مستقیم ایجاد میشودبرای دو الی سه نفر دیگر نیز در بخشهای جانبی شغل ایجاد می‌شود که همینها باعث ایجاد و شکل گیری رضایت بین مردم است.

یکی دیگر از فواید توسعه این صنایع، کاهش بیکاری و کاهش فشار بر روی دولت برای تامین اجتماعی، بیمه‌ بیکاری و حمایتهای اجتماعی از اقشار مختلف است که در نتیجه، همه این عوامل باعث توسعه و رشد کشور می‌شود. بنابراین رهبری نگاهی چند بعدی و ‌کامل داشته‌اندکه در این شعار کاملا متجلی شده است.

سلطانی معتقد است، در واقع ایشان فقط به دنبال افزایش تولید نبوده‌اند، بلکه به دنبال افزایش اشتغال و درآمد مردم و همچنین افزایش رفاه مردم بوده‌اندکه در مجموع باعث می‌شود رضایت مندی مردم از نظام بالا برود، هزینه هایدولت کاهش پیدا کند و با مشکلاتی که در سال قبل روبه رو بودهایمامسالروبه‌رونشویم.

دلیل تکرار شعار تولید، نیاز به تلاش بیشتر در این حوزه است

وی افزود، به نظر میرسدعلت اینکه مقام معظم رهبری دو سال به صورت پیاپی بر مسئله تولید تاکید داشته‌اند نشان از این داشته باشد که عملکرد دولت طی سال گذشته در این راستا مطلوب نبوده است و باید امسال در خصوص تولید، تلاش بیشتری شود که جبران عقب ماندگی سالهای قبل هم حاصل گردد.

مجلس یازدهم قویتر از مجلس فعلی خواهد بود

وی تصریح کرد: به نظر بنده ساختار دولت دوازدهم، نمی‌تواند این کار را عملی کند، زیرا دولت یازدهم و دوازدهم اصلا به مردم و بخش خصوصی اعتقاد ندارد و به جای اینکه نگاهش به مردم باشد نگاهش به بیرون است. با این حال با توجه به اینکه به نظر میرسد مجلس آینده نمایندگان یک دست‌تر‌ و قویتریدارد امیدوارم بتوانند پیگیری بیشتری در راستای بهبود تولید و وضعیت جامعه انجام دهند.

زیرساختهای جهش تولید در کشور با وجود هزاران واحد تولیدی میسر است

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد، به لحاظ زیر ساختی و ظرفیتها امکان جهش تولید در کشورمان وجود دارد. ما چندین هزار واحد کوچک ‌و متوسط در زمینه‌هایمختلف داریم که بخشهای مهمی از ظرفیت این واحدها تعطیل است و بهتر است بگویم بیکار هستند. این بخشها سرمایه‌هایکشورند. ما برای بازسازی و رسیدن به این بخش ها باید همت کنیم تا این واحدها بتوانند به چرخه تولید بازگردند، اما باید توجه داشت که با روش و رویه‌هایکه دولت ما در پیش گرفته است امکان جهش تولید برای من متصور نیست.

اقتصاد کرونایی پیش از کرونا

وی گفت: بخشهای بسیاری از جمله مرغ، کشاورزی، دامپروری، لبنیات و آبزیان زیر ظرفیت اسمی خود کار می‌کنند یا به طور کل تعطیل شدهاند. در حال حاضر عدهای علت این اتفاقات را شیوع کرونا می‌دانند اما قبل کرونا هم با وجود سیاستهای دولت، ما دچار کرونای اقتصادی شده بودیم.

سلطانی ادامه داد، طی یک تحقیق، مسائل حوزه تولید ما در چهار حوزه تقسیم بندی گردید: پیش از کرونا (داخلی و خارجی)، ناشی از کرونا (خارجی وداخلی). پیش از اینکه کرونا وارد کشور شود ما با چالشهایی که از طرف خارج‌ به ما تحمیل شده بود مانند تحریم روبه رو بوده ایم. در مقابل، ما به دلیل  سیاستگذاریهایدولت بیشتر با چالشهای داخلی رو‌به رو هستیم.

وی افزود، زمانی که به بحث تاثیرات ناشی از کرونا هم می‌رویم ،می‌بینیم پنج عامل خارجی‌ وجود داشته است و 9 عامل داخلی که عمدتا بخاطر همین سیاستگذاریهایدولت است. هم اکنون نیز رویکرد دولت در مقابل کرونا به صورتی است که انگار اتفاقی رخ نداده است و کار خاصی جز صحبت های هر روز آقای روحانی صورت نگرفته است.

وی گفت: در واقع دو مسئله مهم وجود دارد: یک، قبل کرونا هم این مشکلات اقتصادی بوده است و با شیوع کرونا مشکلات فقط تشدید پیدا کرده اند و دوم: مشکلات داخلی ما بیش از مشکلات خارجی است، یعنی بیش از اینکه تحریم ها به ما صدمه زده باشد، سیاستگذاری ها، عملکردها، سوء تدبیرها‌ و سوء مدیریتهای داخلی به ما آسیب زده است.

این کارشناس اقتصادی در ادامه گفت: ما در زمان جنگ تنها پول نفت را داشتیم اما هم اکنون به اندازه نفت، صادرات غیر نفتی داریم و بیش تر از این صادرات خدمات داریم، اما هیچ یک از این مشکلات امروزی در آن دوره نبوده است. خیلی از این مسائل بخاطر برخورد دولت، نسخه هایپر اشتباه اقتصادی و مقایسه هایاشتباه مسائل اقتصادی ما با دولتهای غربی در کشور به وجود آمده است.

وی ادامه داد، نتیجه ی این مقایسه باعث به وجود آمدن افزایش نرخ بهره های بانکی شده است. در زمانی که تورم ما یک رقمی بود نرخ بهره های بانکی ما 24درصد و 25درصد بود. با توجه به این که نرخ بهره بانکی ما در زمان جنگ از نرخ بهره ی بانکی انگلیس کمتر بوده است، ولی در زمان آقای روحانی نرخ بهره ی بانکی در دنیا به صفر نزدیک شد یعنی به این اندازه کاهش پیدا کرد، اما در مقابل ما نرخ بهرهی بانکی را بالا بردیم.

سلطانی معتقد است، برخی افراد شرایط اقتصادی را طوری بر مردم سخت کردند و فشار آوردند که مردم تصور می‌کردند با بستن قرار داد برجام که هیچ ارزشی نداشت شرایط به طور کل تغییر می‌کند، که همه ی این اقدامات فقط برای آماده کردن افکار عمومی و برنده شدن در انتخابات 96 بود. ما هم اکنون گرفتار منافع شخصی و جناحی هستیم که این بدترین بلا است.

دولت از توجه بیش از حد به واحدهای پتروشیمی و فولادی دست بردارد

به گفته این کارشناس اقتصادی، تنها راه جهش تولید این است که باید طرف تقاضا را تحریک کنیم باید بی ثباتی اقتصاد کلان تمام شود و همچنین جلوی توجه بیش از حد به واحدهای پتروشیمی و فولادی که اکثرا هم خصولتی هستند گرفته شود. مسئله دیگری که باعث شده است جلوی رونق تولید گرفته شود سود سپرده‌های بانکی است، راهکار این موضوع هم این است که دولت از این سودها مالیات بگیرد و به مردم و بنگاهها در جهت رونق کارهایشان بدهد.

وی افزود: می گویند مسئله سپرده‌ها و نقدینگی مشکل زامی شود اینها دروغ است نهایت این است که ما در شرایط جنگ اقتصادی که در آن قرار داریم میگوییم به مدت یکسال جابجایی سپرده نداشته باشیم. دولت برای همین روزها خوب است.

وام در نظر گرفته شده از سوی دولت برای تحریک تقاضا کم است  

سلطانی گفت: در حال حاضر جوجه های یک روزه را می کشند، شیر را دور می ریزند، محصولات کشاورزی نابود می‌شود و مردم بیکار می‌شوند چون زنجیره‌های عرضه و زنجیره هایاقتصادی خوابیده است. در چنین شرایطی یک طرف زنجیره باید تحریک شود، تحریک هم یا از طرف عرضه است یا از طرف تقاضا باشد، تحریک تقاضا باید صورت بگیرد اما نه با این مقدار کمی که دولت تصمیم گرفته تا به مردم بدهد.

وی گفت: دولت باید به مردم به یکسری قشرهای ضعیف کمک مالی کند و بسته‌های حمایتی و غذایی بین مردم توزیع کند. در بحث عرضه تولید هم دولت باید وامهای ارزانتری در نظر بگیرد و اشتغال ایجاد کنند. چرا نمی شود کار کرد؟ بیایند بخش مسکن را تحریک کنند، بیایند در مناطق مرکزی شهرها و مناطق فرسوده شهری، کار بازسازی را انجام دهند، خیلی کارها میشود انجام داد. اما طرز فکر دولت و طرز کار دولت به این شکل نیست و در این جهت قرار ندارد.

این کارشناس اقتصادی در خصوص مسئله تحریمها گفت: همه چیز نه سیاه است نه سفید، یعنی شما نمی‌توانید بگویید که تحریمها خوب یا بد است. هیچ کشوری با تحریم شدن و از دنیا منزوی شدن و در خود زندگی کردن رشد نمیکند، مثل این می‌ماند که شما در یک خانواده باشید و بخواهید تنها زندگی کنید، این مسئله امکان پذیر نیست. اما بالاخره هر چیزی دو جنبه دارد، یک جنبه فرصت است و یک جنبه تهدید.

وی افزود، در هر صورت این تهدیدها را ما داریم ولی باید این را بدانیم که این تحریمها یک مسئله دارد و آن هم نفت است. کل این تحریمها و کل این داستانها برای این است که آمریکا می‌خواهد نفت بیشتری بفروشد و ترامپ محصول این پروژه بوده است. بالاخره به هرنحوی که بود ونزوئلا و لیبی را از دور خارج کردند.

در ادامه این روند، بحث تحریم های ایران را پیش کشیدند. ما ماه به ماه روند صادرات آمریکا را بررسی کردیم و دیدیم که هرچه صادرات نفت ایران کم شد، به صادرات نفت آمریکا اضافه شد. آمریکا برنامه فروش 17 میلیون بشکه را داشت اما می بینیمکه بعد به وجود آمدن بحران اخیر این اتفاق رخ نداد و آمریکا خودش  داخل چاهی که برای ما کنده بود افتاد و سرمایه‌گذاریها در شل هم که در حال حاضر آسیب زیادی دیده است.

سلطانی تاکید کرد، اصل مسئله ای که ایران تحریم شد به خاطر همین موضوع نفت بود به این خاطر که اگر هم ما و هم آمریکا می خواستیمنفت بفروشیم (اگر بحران اخیر به وجود نمی آمد) قیمت نفت به 20 دلار می رسید. به نظر بنده نکته کلیدی در مسئله تحریمها، نفت بود، بنابراین آمریکا در آخر یک داستان برای اجرای تحریمها سرهم می کرد.

دولت در خصوص برنامه‌ریزی ها برای درونزایی اقتصاد پاسخگو باشد

وی افزود، در شرایط تحریم خیلی چیزها به ما تحمیل میشود در چنین شرایطی ما باید فکر اساسی داشته باشیم تا بتوانیم زندگی و مقابله کنیم، برای تحقق این هدف باید برنامه ریزی داشته باشیم. در سال 1396 که مقام معظم رهبری بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند،  اگر این موضوع اجرا شده بود امروز انقدر از تحریمها نباید لطمه می خوردیم.

این کارشناس اقتصادی در مورد راهکارها برای پوشش کاهش صادرات نفتی گفت، تنها یک قلم از واردات کشورهای اسلامی، 100 میلیارد دلار آهن و فولاد و محصولات فلزی در سال است، حتی اگر تنها با کشورهای اطرافمان ارتباط داشته باشیم و خوب کار کنیم، این مسئله می تواند صادرات نفتی و غیر نفتی ما را پوشش دهد.

وی گفت: سوال این است که ما چقدر از این ظرفیت‌ها استفاده کردیم، چقدر اصلا به فکر این ظرفیت‌ها بودیم، چقدر برنامه‌ریزی کردیم، دولت ما باید پاسخگوی این مسائل باشد و باید بگوید که چه برنامه‌ریزی‌هایی انجام داده است و بگوید برای درآمدزایی اقتصاد چقدر برنامه ریزی کرده است تا بتوانند از ظرفیت‌های منطقه‌ای استفاده کنند.

سلطانی ادامه داد، ما خیلی بهتر می توانستیم در تحریم‌ها گلیم خود را از آب بکشیم و می توانستیم در این تحریم ها به شکل خیلی بهتری کشور را اداره کنیم. خیلی از فرصتهایی که در این زمینه ایجاد شد میتوانستیم بهتر استفاده کنیم یعنی ما می‌توانستیم صنایع داخلی خودمان را توسعه دهیم و با کشورهای همسایه خود بهتر ارتباط برقرار کنیم.

وی افزود، البته بنده دستهایی را میبینم که اینها آمدند و شرایط را انقدر سخت کردند تا مردم را وادار کنند که از طریق این دولت به خواسته‌های بیرونی تمکین کنند. برخی از این افراد مقاله ای منتشر کردند و گفتند که بحث آمریکا که نفت است، ما بی آییم مذاکره کنیم که ما نفت صادر نکنیم و در عوض آمریکا بگذارد ما پول جابجا کنیم، ببینید که چقدر رویکرد ضعیف  است،‌که بایستی در این حوزه تغییر ایجاد شود.