همسایه‌های ضد تحریم +جدول

به گزارش پارس نیوز؛ رئیس‌کل گمرک روز گذشته در نشست خبری خود، برخی از مهم‌ترین آمارهای تجاری کشور را اعلام کرد. طبق اعلام وی، از 5 مقصد عمده صادرات کشور، 4 کشور همسایه ایران هستند. این موضوع اهمیت کشورهای همسایه را در صادرات و تامین درآمد ارزی برای کشور نشان می‌دهد؛ موضوعی که به نظر می رسد مسؤولان دولتی چندان توجهی به آن ندارند.

«مهدی میراشرفی» رئیس‌کل گمرک دیروز در نشست خبری خود با خبرنگاران با اشاره به آمار تجارت خارجی کشور در 10 ماه سال جاری گفت: با وجود تحریم‌های ظالمانه و تروریستی اقتصادی و تجاری آمریکا علیه ایران، در این مدت بیش از ۷۲ میلیارد دلار تجارت انجام شده که 5/35 میلیارد دلار مربوط به صادرات و ۳۶ میلیارد دلار مربوط به واردات بوده است. بیش از ۲۰ درصد رشد وزنی کالاهای صادراتی و ۳ درصد کاهش ارزش در این مدت داشتیم که البته صادرات برق و خدمات فنی- مهندسی کشور در این آمار لحاظ نشده است. همچنین واردات نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۸ درصدی از نظر وزنی را تجربه کرده اما از نظر ارزشی برابر سال گذشته بوده است. به گفته میراشرفی، از این میزان واردات ۱۹ میلیون تن مربوط به کالاهای اساسی بوده است و همچنین پتروشیمی با ارزش 8/15 میلیارد دلار، ۴۴ درصد سهم ارزشی صادرات را به خود اختصاص داده است. میراشرفی درباره شرکای اصلی تجاری ایران گفت: چین با بیش از ۸ میلیارد دلار، عراق ۸ میلیارد دلار، ترکیه 1/4 میلیارد دلار، امارات 7/3 میلیارد دلار و افغانستان 9/1 میلیارد دلار جزو مقاصد اصلی صادراتی کشور بوده‌اند.

* سهم 2/54 درصدی همسایه‌ها از صادرات ایران

بررسی آمار تجارت خارجی کشور در سال 97 نشان می‌دهد سهم کشورهای همسایه از صادرات کشور معادل 2/54 درصد است. در بین 15 کشور همسایه ایران، عراق با 1/20 درصد از کل رقم صادرات، بزرگ‌ترین مقصد صادراتی ایران است. همچنین امارات با 4/13 درصد و افغانستان با 6/6 درصد دیگر مقاصد بزرگ صادراتی ایران پس از عراق هستند. از طرف دیگر عربستان، بحرین و قزاقستان کمترین سهم را از ارزش صادراتی ایران به خود اختصاص داده‌اند.(نمودار 1)

*سهم 5/24 درصدی همسایه‌ها از بازار وارداتی ایران

آمار منتشر شده از گمرک کشور نشان می‌دهد سهم کشورهای همسایه در بازار وارداتی ایران 5/24 درصد در سال 97 بوده است. در میان کشورهای همسایه، امارات با سهم 3/13 درصدی از کل بازار وارداتی ایران، بیشترین سهم را در بین کشورهای همسایه دارد. پس از امارات، ترکیه و روسیه به ترتیب با 6 و 1/3 درصد، رتبه‌های دوم و سوم را از آن خود کرده‌اند(نمودار 2).  سهم 5/24 درصدی کشورهای همسایه از بازار وارداتی ایران در حالی است که نیمی از 12 صادرکننده بزرگ به ایران، اروپایی هستند.

واردات از کشورهای اروپایی بویژه کشورهایی نظیر فرانسه، انگلیس و آلمان در حالی است که پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و همراهی این کشورها با آمریکا در تحریم خرید نفت از ایران، به نظر می‌رسید ایران هم در اقدامی تلافی‌جویانه، واردات از این کشورها را محدود کرده و برای تامین کالاهای خود تا حد امکان کشورهای دیگری را جایگزین آنها کند اما به نظر می‌رسد دولت دغدغه خاصی برای پاسخ متناسب به این کشورها ندارد. این در حالی است که همین موضوع در رابطه عربستان با ایران کاملا مشهود است به طوری که عربستان در تجارت با ایران، کمترین سهم را در بین تمام کشورهای همسایه ایران دارد.

تحلیل آمار تجاری کشور نشان می‌دهد مسؤولان دولت در استفاده از ظرفیت کشورهای همسایه برای رونق اقتصادی کشور و بویژه رهایی از تنگنای درآمدی ایجاد شده در پی تحریم، تقریبا هیچ اقدامی انجام نداده‌اند. اتکای مدیران دولتی بر درآمد حاصل از فروش نفت از جمله دلایل بی‌انگیزگی آنها برای برنامه‌ریزی جهت دستیابی به سهم حداکثری از بازار کشورهای همسایه است. بی‌توجهی مسؤولان به بازار کشورهای همسایه در حالی است که جز برخی کشورها نظیر عربستان یا بحرین که رابطه سیاسی مناسبی با کشور ندارند، در سایر موارد زمینه برای حضور ایران در این بازارها مهیاست.

با این حال برای دستیابی به سهم بیشتر ایران از بازار کشورهای همسایه لازم است اقداماتی در دستور کار قرار گیرد که برخی از مهم‌ترین این اقدامات عبارتند از: تنوع‌بخشی به محصولات صادراتی، ارتقای کیفیت محصولات از جمله محصولات صادراتی، برندسازی، توسعه صنعت بسته‌بندی، حذف مقررات دست‌وپاگیر از فرآیندهای صادرات، تعریف مشوق‌های صادراتی و همکاری وزارت امور خارجه برای معرفی بازارهای مناسب برای صادرات.