دستی که به دهان نمی‌رسد

اکثر ما در طول دوران تحصیل، با هرم غذایی و حداقل‌هایی که باید به‌طور روزانه از هر یک از گروه‌های غذایی دریافت کنیم تا حدودی آشنا شده‌ایم. حداقل‌هایی برای تأمین انرژی و دریافت ریزمغذی‌های مورد نیاز در هر روز که سلامت ما را تضمین می‌کنند. محاسبه جزئیات این حداقل‌ها و میزان دقیق مصرف‌ آن‌ها وظیفه‎‌ای بود که در برنامه پنجم توسعه، بر عهده دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گذاشته شد.

دفتر بهبود تغذیه، برای هر یک از گروه‌های سنی و جنسیتی، ترکیب سبد مطلوب تغذیه را بر اساس الگوی مصرف غذایی، عادات غذایی، رفتار مصرف‌کنندگان و قیمت مواد غذایی شناسایی کرده که بر اساس آن، استفاده از این ترکیب، پاسخگوی حداقل نیاز تغذیه‌ای و تأمین انرژی افراد خواهد بود و در کنار سبد تغذیه‌ای که متناسب با سنین مختلف و زنان و مردان است، یک سبد نیز به‌عنوان سرانه، معرفی شده که می‌تواند به‌صورت یک توصیه کلی برای تمامی شهروندان مورد توجه قرار بگیرد.

**چقدر خرج کنیم تا سالم بمانیم؟

این روزها که از گوشه و کنار درباره حمایت از معیشت خانوارها می‌شنویم و از بسته‌های حمایت غذایی صحبت می‌شود، این سؤال مطرح است که تهیه سبد حداقلی برای خانوار چه هزینه‌ای دارد؟ برای برآورد این هزینه، از سه منبع استفاده کردیم:

سبد غذایی مطلوب سرانه پیشنهادی در ایران که توسط دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت معرفی شده است.
گزارش هفتگی متوسط قیمت خرده‌فروشی برخی از مواد خوراکی در تهران در هفته منتهی به 23 آذر 1397 که اداره آمار اقتصادی بانک مرکزی تهیه آن را به عهده دارد.
از آنجایی که قیمت ماکارونی در گزارش هفتگی بانک مرکزی ذکر نمی‌شود، از میانگین قیمت در فروشگاه‌های زنجیره‌ای سطح شهر استفاده شده است.

بر اساس میانگین قیمت‌های بانک مرکزی و جزئیات سبد غذایی وزارت بهداشت، هر فرد ساکن در شهر تهران، در سومین هفته آذر سال جاری باید حداقل حدود 15 هزار تومان برای تغذیه روزانه خود هزینه کند که برای یک هفته رقمی حدود 105 هزار تومان است.

**بیش از یک چهارم حقوق هر ماه معادل تغذیه یک هفته

بر اساس نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال 1395، خانوارهای سه نفره، پرتعدادترین خانوارهای ساکن شهر تهران هستند. اگر یک خانوار سه نفره با حداقل حقوق وزارت کار در سال 1397 یعنی یک میلیون و 114 هزار تومان را در نظر بگیریم، چه بخشی از درآمد این خانوار، صرف تهیه حداقل مواد غذایی مورد نیاز در هفته مورد بررسی شده است؟

اگر این خانوار سه نفره بخواهد از الگوی سبد غذایی مطلوب پیروی کند، در مجموع باید حدود 314 هزار تومان برای مواد اولیه تهیه غذا در یک هفته بپردازد. که به معنای حدود 28 درصد از درآمد ماهانه خانوار است. این موضوع را در نظر داشته باشید که این نسبت، فقط برای تهیه مواد اولیه در نظر گرفته شده و هزینه آب و برق و گاز را پوشش نمی‌دهد.

**سنگینی بار غذا بر دوش درآمد

محاسبات ما نشان می‌دهد بیش از یک‌چهارم درآمد یک خانوار تهرانی با پایه حقوق وزارت کار، صرف تهیه حداقل‌های مواد غذایی و خوراکی یک هفته می‌شود. اگر با تسامح یک ماه را چهار هفته در نظر بگیریم و فرض کنیم قیمت‌های ذکر شده برای یک هفته، در طول ماه نیز ثابت باشد، هزینه مورد نیاز برای تأمین حداقل‌های سبد غذایی مطلوب یک خانوار سه نفره 112 درصد حداقل حقوق وزارت کار در سال 1397 است. به بیان ساده، اگر یک خانوار سه نفره در تهران، تنها یک فرد شاغل داشته باشد، موفق به تأمین حداقل‌های غذایی مورد نیاز برای سلامت خود نمی‌شود.

سؤال اینجاست که چرا برخورداری از حداقل‌های تغذیه این‌قدر برای خانوارها گران تمام می‌شود؟ مشکل از کجاست؟ از حداقل درآمدی که پاسخگوی نیازها نیست یا بازاری که در قیمت‌گذاری دچار اشکال است؟

انتهای پیام/