عامل توسعه نیافتگی صنعت زغال سنگ چیست؟

در شرایط فعلی اقتصاد ایران و تحریم‌های گسترده اقتصادی، معدن، سهم معناداری در ایجاد فرصت های شغلی ،کاهش فقر و رشد اقتصادی برعهده دارد.معادن می توانند یکی از کلیدهای اصلی برای دست یابی به  اهداف توسعه پایدار کشور باشند.

یکی از مهمترین و اساسی ترین پایه‌های اقتصاد هر کشوری منابع معدنی و ذخایر تحت الارضی آن  است .کشور ایران با احتساب استفاده کنونی از زغال سنگ تا 400 سال دیگر ظرفیت این مواد معدنی را در خود جای داده است .

زغال سنگ یک منبع ارزان و مناسب برای  رشد اقتصاد

سعید صمدی دبیر انجمن زغال سنگ ایران در گفت‌وگو با خبرنگار  صنعت،تجارت و کشاورزی، گفت : زغال سنگ به عنوان یک منبع ارزان و مناسب برای رشد  اقتصادی در دنیا محسوب می شود و تا قبل از قرن بیستم  ، ۹۵ درصد  انرژی دنیا توسط زغال سنگ تامین می شد و در حال حاضر جیزی حدود ۴۰ درصد انرژی دنیا را زغال سنگ تامین می کند و موارد اصلی مصرف آن در صنایع سیمان، فولاد سازی و نهایتا برق است .مصرف سالانه زغال سنگ دنیا چیزی حدود ۸ میلیارد تن است .

زغال سنگ استخراجی ایران در ردیف بهترین زغال سنگ تولیدی در جهان

محمد مجتهدزاده رییس انجمن زغال سنگ ایران در گفت‌وگو با خبرنگار  صنعت،تجارت و کشاورزی، درباره مقایسه کیفیت زغال سنگ وارداتی با زغال سنگ تولیدی گفت : ما نمی توانیم طلبکار طبیعت باشیم . کیفیت زغال سنگ در پهنه های مختلف مشخصات کیفی دارد که ما باید تلاش کنیم تا بالاترین کیفیت ممکن از این پهنه ها را به دست بیاوریم ما ادعا نداریم که زغال سنگ استخراجی ایران در ردیف بهترین زغال سنگ تولیدی در جهان است چون تیپی از زغال که پرمیوم هارد کوکیک کوال( premium hard coking coal )تعیین کیفیت می شود قیمت بسیار بالایی دارد و چیزی حدود ۲۵۰ دلار قیمت جهانی این ماده معدنی است.ما زغال ایران را در رده as hard coking coal ارزیابی می کنیم .در حال حاضر در پایه های کیفی خوشبختانه با ذوب آهن به توافق رسیده ایم و پایه هایی را برای زغال سنگ قابل حصول در ایران تعبین کرده ایم. برای دستیابی به بهترین کوک در ایران احتیاج داریم که زغال ایران را با درصدی از زغال های مرغوب جهانی مخلوط و ترکیب کنیم و این درصد از طرف کارشناسان در حدود حداکثر ۳۰ درصد و حداقل۲۰ درصد تعیین شده است.

در تبدیل کربن به اکسیژن بین گاز، چوب، زغال سنگ، نفت و بنزین هیچ تفاوتی وجود ندارد

سعید صمدی دبیر انجمن زغال سنگ ایران در گفت‌وگو با خبرنگار  صنعت،تجارت و کشاورزی،  افزود: بحث آلودگی و گرمایش زمین دو بحث متفاوت هستند که در خصوص مصرف زغال سنگ مطرح می  شود که بحث گرمایش زمین در این خصوص خیلی بیشتر مورد توجه است چون زغال سنگ عمدتا در نیروگاه ها تبدیل به برق می شود و بعد از آن به شهر می آید و به عنوان سوخت تمیز استفاده می گردد. در گرمایش زمین زغال سنگ و گاز به یک اندازه نقش دارند مگر اینکه بحث انرژی های پاک مطرح شود ولی اگر دی اکسید کربن در نظر گرفته شود در تبدیل کربن به اکسیژن بین گاز، چوب، زغال سنگ، نفت و بنزین هیچ تفاوتی وجود ندارد.

منابع معدنی و پتانسیل‌های بالقوه در داخل کشور غولی در برابر تحریم

دبیر انجمن زغال سنگ ایران تصریح کرد :منابع معدنی و پتانسیل‌های بالقوه این صنعت در  داخل کشور غولی در برابر تحریم  هاست و زغال سنگ که یک شاخه از این موضوع است می تواند مشتی محکم بر پیکر ضعیف تحریم ها باشد . این در حالی است که  زغال سنگ در هیچ جای دنیا با یک منبع انرژی دیگر که ۹۰ درصد یارانه دریافت می کند،توانایی رقابت ندارد.

صمدی افزود : دولت یارانه سنگینی  برای حامل های انرژی پرداخت می کند به طور مثال دولت برای گاز،  ۹۰ درصد یارانه پرداخت می کند بعبارتی یارانه انرژی دولت به بخش فولاد و صنایع ساختمانی در زمینه استفاده از گاز چیزی حدود ۲۳ میلیارد تومان است. زمانی که بحث هدفمندی یارانه ها مطرح بود حدود ۱۰ سال پیش مصوب شد که قیمت انرژی مطابق فوب خلیج فارس باشد, اگر دولت این یارانه بی حساب و کتاب و بی مبنایی که به حامل های انرژی داده می شود را به تدریج کم کند و پس از آن این یارانه را در جاهای اساسی تر مثل بهداشت، آموزش و  بخش های دیگر هزینه کند؛ کارخانجات و صنایع می بینند که قیمت حامل های انرژی قیمت گاز به سمت قیمت واقعی جهانی حرکت می کند از اینرو در آن شرایط ناگزیر خواهند بود که به سمت زغال سنگ بیایند و اتوماتیک وار احیای معادن زغال سنگ اتفاق می اُفتد .

تشریح عامل توسعه نیافتگی صنعت زغال سنگ

صمدی، تفاوت قیمت زغال داخلی با قیمت های جهانی را عامل توسعه نیافتگی این صنعت برشمرد و توضیح داد: در حال حاضر قیمت داخلی تنی 510 هزار تومان است ولی اگر ذوب آهن بخواهد از خارج وارد کند یک میلیون تومان به ازای هر تن تمام می شود و مسئله دیگر اینکه "ذوب" در واردات باید هزینه را نقدا پرداخت کند . اگر تفاوت قیمتی داخلی با خارجی تولید کنندگان زغال سنگ برطرف شود شرکت های داخلی تولید کننده می توانند هزینه های خود را پوشش داده و توان توسعه صنعت را داشته باشند .

وی ادامه داد: در صنعت سنگ آهن شرکت های تولید کننده توانستند با وصل به بازارهای جهانی و فروش به قیمت جهانی، با سود آوری معقول به توسعه این صنعت بپردازند و از طرف دیگر با اتصال به بازارهای جهانی زیر بار فروش به کمترین قیمت ها نرفتند . بعضی از زغال شویی ها بعد از چند سال به خاطر کمبود نقدینگی هنوز راه اندازی نشده اند .

ذوب آهن با مصرف زغال چیزی حدود ۱۷ هزار شغل ایجاد کرده است

دبیر انجمن زغال سنگ ایران گفت : در حال حاضر ذوب آهن اصفهان با زغال سنگ، تولید انجام می دهد و یارانه انرژی هم دریافت نمی کند با وجود این شرایط قیمت محصولات ذوب آهن  با فولاد خوزستان و ... هیچ تفاوتی ندارد چون اساسا کار با زغال ارزان تر است . در دنیا ۹۴ درصد فولاد دنیا با زغال سنگ استخراج می شود در کشور ما چون گاز خیلی ارزان است قضیه متفاوت است و در کل هیچ تفاوت قیمتی اتفاق نخواهد افتاد.

وی گفت : ذوب آهن هیچ گونه یارانه ای دریافت نمی کند تنها با زغال آزاد و انرژی آزاد تولید انجام می دهد و از نظر کیفیت هیچ تفاوتی معنی داری با بقیه ندارد اما از طرف دیگر ذوب آهن با مصرف زغال، چیزی حدود ۱۷ هزار شغل ایجاد کرده و مقدار زیادی صرفه جویی در مصرف گاز انجام داده است که همین گاز می تواند صادر شود .گاز، منبع انرژی فوق العاده مناسب برای داخل شهرهایت که بهتر است به کشورهای دیگر صادر و به جای آن زغال سنگ تولید و مصرف شود .

عمده استفاده از زغال سنگ در کشور های مختلف تولید برق

بیتا بصیرانی فعال حوزه  معدن  در گفت‌وگو با خبرنگار  صنعت،تجارت و کشاورزی،  گفت : کاربرد های زغال سنگ در کشور های مختلف یکی برای بحث حرارتی  هست که  در نیرو گاه های حرارتی تولید برق می کند در مرتبه دوم بحث فولاد است  و غیر از فولاد سازی و بحث حرارتی مصارف دیگری هم دارد که  به صورت جزئی تر است، ولی عمده استفاده از زغال سنگ  تولید برق است که در کشور ما متاسفانه خیلی کم انرژی حرارتی  برای برق  استفاده می شود.

در پروسه معدنی  ارزش افزوده بیشتر در قسمت انتهایی زنجیره  قرار دارد

بصیرانی اظهار کرد : چند مشکل وجود دارد یکی اینکه همیشه در پروسه معدنی  ارزش افزوده بیشتر در قسمت انتهایی زنجیره  قرار دارد و همه بیشتر گرایش دارند تا در قسمت های پایانی  این زنجیره سرمایه گذاری کنند ، و آنقدر که در بحث های کنسانتره و کک سازی در کشور سرمایه گذاری شده در بحث  تولید زغال سنگ فکری نشده و زیر ساخت های لازم را ندارد. ما  در حال حاضر واحد های کک سازی  و کنسانتره ای داریم که  نیاز به زغال دارند  و هنوز در ظرفیت های خالی مشغول به کار هستند  و به ظرفیت کامل نرسیده اند .

وی  افزود : مرحله اول  متاسفانه  احتیاج به یک برنامه ریزی  و یک هزینه هنگفت  دارد.معدن در ابتدا باید آماده سازی و  زیرساخت هایش حاضر شود تا مورد سرمایه گذاری قرار گیرد بعد می توان از آن بهره برداری کرد ، اگر ما  زنجیره مربوط را از تولید  تا فرآوری و استفاده  در صنعت مورد نیاز به صورت کامل داشته باشیم  و بتوانیم این ارزش افزوده را  بین  واحد های تولیدی  و واحد های معدنی تقسیم کنیم . شاید بتوانیم زمینه را آماده کنیم  تا واحدهای معدنی  رغبت به سرمایه گذاری  داشته باشند. شاید یک واحد کنسانتره  50 تا 10 میلیون تومان  هزینه لازم داشته باشد  ولی ظرف سه یا چهار سال می تواند این بازگشت سرمایه را انجام دهد ولی یک معدن با سود  کمی که دارد  قطعا نیاز به 20  سال بازگشت سرمایه با این حاشیه سود پایین  دارد، اگر بدانیم که اینها لازم و ملزوم زنجیره هستند و تا اینها نباشند واحد های نهایی نخواهند بود، سود را  مدیریت خواهیم کرد تا استفاده شود .در اکتشافات معادن  و تکمیل زیر ساخت ها ی معدن شاید بتوانیم گام خوبی در زمینه تولید برداریم.

مطرح کردن برند زغال ایران  به عنوان یک برند جهانی

این فعال حوزه  معدن گفت:علت هدفمند نبودن صادرات  زغال سنگ تا به امروز این است که  خود ذوب آهن وارد کننده  زغال است. وقتی ما یک محصول را در کشور خودمان نیاز  داریم  و هنوز با کمبود آن مواجه هستیم  قطعا همه به فکر تامین نیاز داخل هستند  اما امسال با توجه به اینکه  عنوان شد ذوب آهن نیازی  به زغال سنگ ندارد،  انجمن زغال به این فکر افتاد که یک مشتری جدی و یک  دریچه جدید را دنبال کند و بحث صادرات  مطرح شد.در همین زمان بود که بحث برندینگ و نشان تجاری زغال ایران  به عنوان یک علامت تجاری جهانی  و قیمت گذاری در بازار های جهانی  عنوان شد.در این زمینه کارهای بسیار خوبی انجام شده است.