بدل ایران به تحریم سوئیفت

استفاده از پیام‌رسان مالی روسیه که به‌تازگی این کشور برای رهایی از سوئیفت تدارک دیده است، اولین ورق برنده ایران در برابر تحریم سوئیفت است. دومین ورق نیز فراملی کردن پیام‌رسان مالی «سپام» است که می‌تواند بدون به‌کارگیری امکانات موسسه سوئیفت، تعاملات مالی را با بانک‌های دیگر روان سازد.

وزیر خزانه‌داری آمریکا از مذاکراتی با سوئیفت برای قطع دسترسی ایران خبر داد؛ تحریمی که در تجربه قبلی نیز آمریکا به سمت آن رفته بود. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که ایران نسبت به این خبر، دچار غافلگیری نشده و از قبل پیش‌بینی‌هایی برای واکسینه شدن در برابر تحریم سوئیفت در نظر گرفته است. بر این اساس دو امکان پیش‌ روی ایران قرار دارد؛ در درجه اول بانک‌های ایرانی می‌توانند با استفاده از پیشنهاد روسیه، از شبکه اطلاع‌رسانی مالی روسی استفاده کنند و خود را بی‌نیاز از سوئیفت سازند، چرا که بانک‌های روسی نیز در پی دور زدن تحریم سوئیفت هستند. در وهله دوم نیز ایران قصد دارد پیام‌رسان مالی وطنی «سپام» را فراملی کند تا برخی از بانک‌های خارجی نیز پیام‌های مالی خود را از این کانال عبور دهند.

فشار بانکی و نفتی علیه ایران

وزیر خزانه‌داری آمریکا از تلاش برای قطع دسترسی ایران به سیستم بانکی سوئیفت پرده برداشت. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل «دنیای اقتصاد»، استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا در مصاحبه‌ای با خبرگزاری رویترز گفت که آمریکا در حال رایزنی با سوئیفت (جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی) است تا دسترسی ایران به این سیستم قطع شود.در دور گذشته تحریم‌ها نیز آمریکا سوئیفت را مجبور به قطع ارتباطات با ایران کرد. مقر این سازمان در بلژیک است و در دور قبلی تحریم‌ها، اتحادیه اروپا نیز همپای آمریکا تحریم‌هایی علیه ایران وضع کرده بود.

اگرچه آمریکا اکثریت هیات مدیره سوئیفت را در اختیار ندارد، اما می‌تواند با تهدید به تحریم این نهاد بین‌المللی، رابطه آن با ایران را قطع کند. منوچین افزود:« تحریم‌های آمریکا انتقالات مالی به هر طریق، چه سوئیفت و چه خارج از آن را هدف قرار خواهد داد. هدف آمریکا این است که مطمئن شود تحریم‌ها عمل می‌کنند.»به گفته وی، وزارت خزانه‌داری آمریکا هم‌اکنون به سرعت بانک‌هایی را که برای نقل‌وانتقالات مالی در زمینه کالاهای انسان‌دوستانه اجازه خواهند داشت، شناسایی می‌کند.

این در حالی است که فیلیپه بنکار، سناتور فرانسوی از احزاب راست‌میانه این کشور تاکید کرده که اتحادیه‌اروپا در تلاش است تا حداقل یکی از بانک‌های ایرانی پس از آغاز تحریم‌های آمریکا در پنج نوامبر، ارتباط خود را با سیستم بانکی جهانی حفظ کند. او تصریح کرد که تلاش‌های اروپا برای کمک به ایران در دستیابی به منافع برجام در مقابله با تحریم‌های آمریکا امری دشوار اما ممکن است. بنکار یکی از روش‌های تحقق این موضوع را حفظ ارتباط حداقل یکی از بانک‌های ایرانی به سیستم بانکی جهانی دانست تا روابط تجاری برای دریافت کالا و خدماتی که جایز است ادامه یابد.

اما تهدیدات وزیر خزانه‌داری آمریکا تنها به این موضوع محدود نشده بود، او از سرسختی آمریکا در برابر معافیت مشتریان نفتی ایران نیز سخن گفت. منوچین با بیان اینکه گرفتن معافیت از تحریم‌ها برای مشتریان نفتی ایران سخت‌تر از دور قبلی تحریم‌ها (۲۰۱۲ تا ۲۰۱۵) خواهد بود، ادامه داد: «کشورهایی که می‌خواهند از معافیت برخوردار شوند باید بیشتر از میزانی که در دوره اوباماتعیین شده بود، واردات نفت از ایران را کاهش دهند.»

در دوره قبلی تحریم‌ها، مشتریان ایران هر ۶ ماه یک‌بار باید خرید نفت از ایران را ۲۰ درصد کاهش می‌دادند. منوچین درباره نگرانی‌ها از افزایش قیمت نفت با افت تولید و صادرات ایران مدعی شد که نباید نگران بود و قیمت‌ها اکنون نیز افزایش یافته است.قیمت نفت از زمان خروج آمریکا از برجام در ۱۸ اردیبهشت امسال افزایش یافته و هم‌اکنون بالای ۸۰ دلار معامله می‌شود که بالاترین رقم طی ۴ سال گذشته است.

رویترز مدعی شده است که تحریم‌های آمریکا احتمالا صادرات نفت ایران را تا دو‌سوم کاهش خواهد داد.در حالی که تحریم‌‌های فرامرزی آمریکا علیه صادرات نفت ایران از پنج نوامبر به اجرا در می‌آید، اتحادیه اروپا در تلاش است سازوکاری ایجاد کند که ایران قادر به دریافت پول نفت خود باشد. وزیر خزانه‌داری آمریکا می‌گوید مشتریان ایران باید نهایتا کل خرید نفت از این کشور را متوقف کنند. وی در این باره گفت:«فکر نمی‌کنم تا ماه آینده کل صادرات نفت ایران به صفر برسد، اما نهایتا این کار انجام خواهد شد».منوچین با اعلام اینکه آمریکا شروع به ارزیابی تاثیر تحریم‌ها کرده مدعی شد که با عملی شدن تحریم‌های نفتی، تاثیر آن براقتصاد ایران بسیار بیشتر آشکار خواهد شد و اقتصاد ایران در دو سال آینده با چالش مواجه می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری دیلی بیست در حالی که افکار عمومی و کنگره آمریکا از دولت ترامپ خواسته‌اند تا عربستان سعودی را به دلیل مشارکت در قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی مورد تحریم قرار دهد، استیون منوچین، وزیر خزانه‌داری آمریکا به ریاض سفر کرده است تا با مقامات عربستان برای کمپین فشار حداکثری علیه ایران گفت‌و‌گو کند.

پاتک ایران

اما تفاوت تحریم فعلی با قبلی در این است که بر تجربه ایران اندوخته شده و به نظر نسبت به تحریم‌های آتی قدرت پیشگیری بالاتر رفته است. اگر در تجربه قبلی، سیستم بانکی کشور به علت تحریم سوئیفت، با معضلاتی مواجه شده بود اما در تجربه کنونی، همکاری پولی و بانکی با روسیه و استفاده از ظرفیت‌های داخلی گزینه‌هایی هستند که دست ایران را در جدال تحریمی، خالی نمی‌گذارد.

مقاومتی نیوز در این زمینه گزارش داد که شرکت‌های روسی به دلیل نگرانی از تحریم‌های آمریکا درصدد ایجاد سیستم‌های جایگزین سوئیفت هستند. اسبر بانک به‌عنوان بزرگ‌ترین بانک روسیه با همکاری موتور جست‌وجوی یاندکس، به دنبال ایجاد یک سیستم پرداخت بین‌المللی مبتنی بر بلاک چین است تا معاملات خود را تسهیل کند. این بانک روسی با کمک یاندکس به دنبال ایجاد یک سیستم پرداختی دو به دو است تا پرداخت‌ها را در عرض چند دقیقه پردازش کند. با استفاده از سیستم پرداخت جدید، مشتریان این بانک می‌توانند به خدمات مالی بانکی دسترسی فوری داشته باشند. سیستم پرداختی جدیدی که توسط اسبر بانک ایجاد خواهد شد، مبتنی بر فناوری بلاک چین است. این فناوری اخیراً به دلایل مزایا و ویژگی‌های جدیدی که دارد در ایجاد سیستم‌های پرداخت بین‌المللی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر اسبر بانک سایر شرکت‌های روسی با بانک مرکزی این کشور همکاری می‌کنند تا راهکار دیگری برای ارسال پیام‌های پرداختی به وسیله فناوری بلاک چین ایجاد کنند، چراکه این کشور در حال آماده شدن برای توقف استفاده از سیستم پرداخت سوئیفت است. امکانی که برای ایران در این بین به وجود آمده، این است که بانک‌های ایرانی می‌توانند از سیستم اطلاع‌رسانی روسی استفاده کنند تا نسبت به تحریم سوئیفت بیمه شوند. در نتیجه بخشی از مشکلاتتحریم سوئیفت از کانال روسی قابل حل خواهد بود.

اما امکان دومی نیز در این بین وجود دارد و آن فراملی کردن سیستم اطلاع‌رسانی سپام است. سامانه پیام‌رسانی مالی الکترونیکی «سپام» یک سامانه ملی در مراودات بانکی محسوب می‌شود. با استفاده از این زیرساخت می‌توان امکان اتصال به بانک‌های خارجی را در خارج از کشور به‌گونه‌ای برقرار کرد که بدون به‌کارگیری امکانات موسسه سوئیفت و نگرانی‌های مربوط به آن، با زبانی مشترک و آشنا، تعاملات مالی با آخرین فناوری‌های موجود صورت گیرد. در این سیستم، از آخرین تکنولوژی‌های شبکه و آخرین مکانیزم‌های امنیتی استفاده شده و از این جهت ایران قصد دارد یکسری از بانک‌های خارجی را به این سیستم متصل کند. در حال حاضر تمام بانک‌های کشور به این سیستم متصل هستند و با وصل شدن برخی از بانک‌های خارجی، محدودیت‌های ارتباط مالی سوئیفت می‌تواند به حداقل برسد.