بی‌نظمی در اقتصاد کشور

اتفاقاتی که برای قیمت ارز و طلا در بازار کشور رقم خورد بیشترین آسیب را به تولید وارد کرد که برای وارد کردن مواد اولیه و خرید تجهیزات مورد نیازشان به یکباره مجبور شدند چندین برابر قیمت پیش بینی شده پرداخت داشته و یا حتی موفق به تأمین ارز لازم نشوند. برای مدتی به نظر رسید که دولت هم برای کنترل شرایط متزلزل بوده و کلیدی برای باز کردن قفل ایجاد شده در دست ندارد.

تعریف سامانه ثبت سفارش و هدایت همه خریدهایی که به ارز نیاز دارند به یک کانال نیز نه تنها کمکی نکرد بلکه مشکلات را افزایش داد. اما تعریف بازار ثانویه در بانک مرکزی و یا بورس توانست تأثیرات مثبتی بر جای بگذارد و نیامده بر کاهش قیمت ارز اثر بگذارد.

در روز سه شنبه گذشته با آغاز به کار بازار ثانویه ارز، یعنی محلی برای عرضه ارزهای صادراتی توسط صادر کنندگان و خرید متقاضیان به قیمت غیر دولتی؛قیمت دلار در بازار آزاد عقب نشینی کرد. البته خبر بازار ثانویه توانسته بود که بر کاهش قیمت تأثیر بگذارد اما در نهایت با گذشت دو روز کاری از این بازار دلار در بازار آزاد از 8 هزار تومان به کانال 7 هزار تومان بازگشت و در محدوده 7 هزار و 700 تومان ایستاد. کارشناسان و اساتید اقتصاد ایجاد این بازار را مثبت ارزیابی کردند که می‌تواند باعث نظم بخشیدن به بازار شود و از تشکیل محافل پنهانی و غیر شفاف جلوگیری کند و صادر کننده ارز خود را با قیمت مناسب در داخل کشور عرضه کند.البته در ابتدا قرار بود که بازار ثانویه در بورس شکل گیرد اما در نهایت خود بانک مرکزی متولی کار شد و ساختار لازم را فراهم کرد.

البته این اتفاقات نمی‌تواند یک درمان دائمی باشد و همچنان سرمایه‌های سرگردان در جامعه ترجیح می‌دهند در بازار ارز، سکه و یا نهایتا در مسکن ورود کنند و خودشان را درگیر ریسک و خطرات حضور در بازار بورس و یا حوزه تولید نکنند و از سرمایه خود در بازارهای کاذب حفاظت کرده و سود بیشتری به دست آورند و تا زمانی که این مشکل برطرف نشود و انضباط به اقتصاد کشور مستولی نشود، هر ازچند گاهی شاهد التهابات در بازار ارز، سکه و مسکن خواهیم بود.

عرضه سکه در بورس ادامه دارد

مدیر بورس منطقه‌ای همدان اظهار داشت: جابجایی و تبادل ارز در سیستم بانک مرکزی رخ داده و در بورس ارائه نمی‌شود.

عباس صمدی با اشاره به اینکه معامله سکه در بورس ادامه دارد، افزود: عرضه ارز در بورس تأثیر زیادی در ساختار این بازار و یا ارتقا شاخص ها نداشت که با منتفی شدن آن نیز تأثیر سوء بگذارد، و ما همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهیم.

وی ادامه داد: بورس آمادگی خود را برای تشکیل بازار ارز ثانویه اعلام کرد اما تصمیم نهایی بر این بود که در بانک مرکزی اجرایی شود.

مدیر بورس منطقه‌ای همدان تأکید کرد: البته همچنان عرضه و تقاضا در سیستم بانک مرکزی مد نظر قرار دارد و ارز حاصل از صادرات برای استفاده سایر فعالان اقتصادی در بازار ثانویه عرضه می‌شود.

صمدی بیان کرد: با افزایش قیمت دلار ارزش ذاتی شرکت‌ها نیز افزایش یافته و ما شاهد رشد سهام خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه پیش بینی می‌شود که بازار بورس با افت و خیز رو به رو شود، افزود: در حال حاضر می‌توان روند مثبتی برای بازار بورس پیش رو دید مگر آنکه در مذاکره با طرف‌های اروپایی اتفاقی غیر منتظره رخ دهد.

جلوگیری از رانت در بازار ثانویه

عضوهیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا بیان کرد: ایجاد بازار ثانویه ارز از رانت‌ها جلوگیری کرده و باعث شفاف سازی بهتر در این حوزه می‌شود.

ابوالفضل شاه‌آبادی افزود: با ایجاد این بازار صادر کننده نیاز به پنهان کاری نداشته و ارز حاصل از فعالیت خود را در این بازار عرضه می‌کنند.

وی با اشاربه اینکه قیمت واقعی ارز در بازار ثانویه باعث تشویق صادرات می‌شود، گفت: هر چه نرخ ارز برای صادر کننده مطلوب‌تر باشد سعی می‌کند کالای خود را در بازارهای خارجی عرضه کرده و در شرایط امروز که کشور به ارز نیاز دارد، اتفاقی خوب تلقی می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی همدان با اشاره به اینکه با ایجاد بازار ارز ثانویه، پدیده دو نرخی رخ می‌دهد، اظهار داشت: وقتی دولت به قیمت گذاری نرخ ارز روی می‌آورد به این معنا است که وضعیت عادی نیست و نرخی را تعیین می‌کند که با قیمت واقعی فاصله دارد.

شاه‌آبادی افزود: وقتی قیمت ارز تک نرخی و به عنوان مثال 4 هزار و 200 تومان تثبیت می‌شد که کمبود عرضه در بازار توسط دولت جبران می‌شد.

وی ادامه داد: اگر دولت این توان را داشت آنقدر ارز در بازار تزریق می‌کرد تا قیمت به 4 هزار و 200 تومان برسد ولی با شرایط فعلی نمی‌توان انتظار تک نرخی شدن ارز را داشت.

عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه بوعلی درباره عرضه سکه در بازار بورس نیز گفت: این اقدام می‌تواند تلاطم بازار طلا را نیز کاهش دهد اما به صفر نمی‌رساند پس تا زمانی که تقاضا وجود دارد این هیجانات نیز پابرجاست.

شاه‌آبادی با اشاره به اینکه تلاطم در بازار به اندازه‌ای که ما تصور می‌کنیم، اتفاق بدی نیست، اظهار داشت: اگر تلاطم بیش از اندازه بشود می‌تواند برای اقتصاد دردسر بیافریند و بی ثباتی ایجاد کند.

وی ادامه داد: تصور جامعه بر این است که افزایش قیمت یک اتفاق نا میمون و کاهش قیمت رویدادی مبارک است اما گاهی برای اصلاح ساختار افزایش قیمت نیز ضروری و مفید است.

این استاد دانشگاه بیان کرد: به زبان ساده‌تر قیمت یک ترموستات برای اقتصاد به حساب می‌آید و اگر به درستی به این پدیده نگاه و استفاده بهینه از ابزاری که در دست است صورت گیرد، می‌تواند مفید باشد.

شاه‌آبادی با اشاره به اینکه وقتی مردم وارد بازار سکه و ارز می‌شوند، مالکیت دارایی با خودشان است، افزود: اما در بازار سرمایه هرچند مالکیت با شخص است اما مدیریت آن بر عهده افراد دیگری است.

وی بیان کرد: وقتی در بنگاه‌های اقتصادی به‌گزینی مدیریت انجام نمی‌شود و هر فردی با صلاحیت و یا بدون صلاحیت مدیر بنگاه اقتصادی می‌شود بر روی سود آوری بنگاه تأثیر می‌گذارد.

عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی با اشاره به اینکه افراد جامعه دارایی خود را تغییر می‌دهند تا سود بیشتری کسب کنند، گفت: وقتی مشکل مدیریتی در بنگاه‌های اقتصادی حاضر در بازار سرمایه، وجود دارد، بازدهی دارایی را کاهش می‌دهد و در نتیجه مردم اقبال نشان نمی‌دهند.

شاه‌آبادی افزود: این واکنش مردم عقلانی است و سیاست گذار باید تدبیری بیندیشد تا بازدهی بنگاه‌های اقتصادی افزایش یابد.

وی تصریح کرد: بازار ارز و سکه بازدهی واقعی نداشته و تنها افزایش قیمت دارند در حالی که بازار سرمایه می‌تواند ضمن افزایش قیمت ناشی از تورم، باعث افزایش قیمت بازدهی نیز بشود، اما چون به مسائل مدیریتی توجه نمی‌شود این اتفاق روی نمی‌دهد.

این استاد دانشکده اقتصاد تأکید کرد: وقتی اقبال به بازار سرمایه رخ می‌دهد که جذابیت آن از بازارهای ارز و سکه بیشتر شود.

شاه‌آبادی با تأکید بر اینکه رشد بازار سرمایه ناشی از افزایش نرخ ارز بود، گفت: البته افزایش نرخ ارز به دلیل وابستگی تأمین مواد اولیه به خارج از کشور به نوعی باعث آسیب به تولید می‌شود اما باعث افزایش دارایی کارخانه‌ها نیز می‌شود.

وی با اشاره به اینکه افزایش قیمت سهام بیانگر رونق بازار سرمایه نیست، اظهار داشت: رونق وقتی روی می‌دهد که ماهیت بازار سرمایه تغییر کرده باشد که چنین اتفاقی رخ نداده است.

بی نظمی در اقتصاد کشور

عضوهیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی سینا با بیان اینکه شرایط بازار ارز از یک نابسمانی رنج می‌برد، اظهار داشت: در اقتصاد کشور شاهد یک بی انضباطی هستیم که اتفاقات امروزی را رقم می‌زند.

محمدحسن فطرس افزود: صادرکنندگان حاضر نشدند که ارز حاصل از فروش کالای خود را به بانک‌ها بفروشند بنابراین اگر بازار ارز ثانویه ایجاد نمی‌شد، یک بازار پنهان شکل می‌گرفت و زیان بیشتری متوجه اقتصاد می‌شد.

وی ادامه داد: برای ایجاد یک نظم نیاز به بازار ثانویه بود که تحرکات مالی در آن قابل مشاهده، رصد و کنترل است.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه بازار ثانویه یک اتفاق مثبت برای اقتصاد کشور محسوب می‌شود بیان کرد: با ایجاد این بازار مشکل تأمین ارز برای وارد کنندگان و تولید کنندگان کمتر شده و با ایجاد یک نظم باعث کاهش التهابات می‌شود.

فطرس با بیان اینکه نقدینگی سرگردان در بازار ارز و طلا التهاب را شدت بخشید، تأکید کرد: به نظر می‌رسد که ورود سکه به بازار بورس و ایجاد بازار ثانویه می‌تواند پایان نابسامانی‌های اقتصادی کشور باشد.

وی در باره رویگردانی نقدینگی از بازار بورس تصریح کرد: سرمایه‌های سرگردان حاصل از کارهای تولیدی نیست و بیشتر به دلیل رانت یا پول کثیف ناشی از قاچاق است و به همین دلیل در مسیرهای شفاف مانند بازار بورس وارد نمی‌شود.

استاد دانشگاه بوعلی همدان ادامه داد: برخی از افراد با دریافت ارز دولتی به جای ورود کالاهایی چون دارو اقدام به وارد کردن کالاهایی می‌کنند که سود بیشتری به دنبال داشته باشد و به همین دلیل بازار بورس نمی‌تواند مقصد این نوع سرمایه‌ها باشد.

فطرس با بیان اینکه گردش پولی قاچاق به ویژه مواد مخدر بخشی از نقدینگی جامعه را تأمین می‌کند، خاطرنشان کرد: این سرمایه سرگردان به جایی می‌رود که سود بیشتری داشته و قطعا به تولید راه ندار د و باعث نابسامانی اقتصاد کشور می‌شود.

وی با اشاره به اینکه دور زدن قوانین وسط برخی از افراد التهاب آفرینی می‌کند، گفت: اتفاقاتی که برای صندوق‌های اعتباری رخ داد باعث ایجاد نقدینگی‌هایی خواهد شد که می‌توانند با ورود به بازارهای کاذب برای اقتصاد دردسرآفرینی کنند.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: در کشورهای توسعه یافته وقتی قیمت یک پروژه بیشتر از قیمت واقعی می‌شود آن را رانت محسوب می‌کنند در حالی که در کشور ما چنین تعریف‌هایی وجود ندارد.

فطرس ادامه داد: به دلیل لحظه‌ای بودن اتفاقات در اقتصاد ما، افرادی که زودتر از موقعیت‌ها باخبر شوند سود برده و دیگران پشت در می‌مانند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: قوانین لازم را برای هدایت نقدینگی ها به سمت بازار بورس باید تدوین کرد و با کار کارشناسی بیشتر به اقتصاد پرداخت.

انتهای پیام/