تداوم اعتراض رانندگان کامیون در سراسر کشور

صنف حمل و نقل جاده‌ای از آن دست صنوفی هستند که با وجود نقش خاص‌شان در اقتصاد کشور اما در سال‌های گذشته درگیر دلال‌بازی‌های زیاد شده‌اند. این صنف که با مشکلات بزرگی از جمله تعداد کم خودمالکی کامیون‌ها دست به گریبان است همواره به دلیل درصدهای بالای دلالان بار در شهرک‌های حمل و نقلی با تجمع رانندگان کامیون برای دریافت بار مواجه هستند و دلال بازی حتی کار را به جایی رسانده است که برخی استارت‌آپ‌ها برای حضور در این بخش با مشکلات خاصی با این دلال‌ها مواجه شده‌اند.
سرشکن شدن مشکلات موجود در این بخش موجب شده تا رانندگان کامیونی که تاکنون بارها خواستار افزایش کرایه‌های حمل خود شده بودند این‌بار اعتراض خود را به مقابله با حمل بار در جاده‌ها نشان دهند و با عدم تردد کالا در جاده‌ها از دولت بخواهند تا به عنوان مرجع بالا دستی در بحث افزایش کرایه‌های حمل وارد شود. این روال که با مشکلاتی برای توزیع کالاها از جمله بنزین و گازوییل در سراسر کشور ایجاد کرد موجب شد تا مسوولان دولتی به این اعتراض‌ها واکنش نشان داده و به شرکت‌های حمل و نقلی دستور دهند تا کرایه‌های حمل را فعلا ١٥ درصد افزایش دهند البته بنا به گفته داریوش امانی افزایش کرایه کامیون‌داران یکی از چندین مشکلات این صنف است. بازنشستگی با حداقل دستمزد، حذف یارانه حق بیمه و حق کمیسیون‌ها هم از دیگر مشکلات رانندگان کامیون است. یکی دیگر از مشکلات کامیون‌داران بازنشستگی با حداقل دستمزد است که حتی رانندگان اعلام کردند حاضرند مازاد آن را خودشان بپردازند که این موضوع هم در دست پیگیری قرار دارد و احتمالا یک ماه آینده به نتیجه می‌رسد.»
این معاون حمل‌ونقل سازمان راهداری و حمل ونقل جاده‌ای، در عین حال که درخواست کامیون‌داران برای افزایش دستمزد را «منطقی» خوانده، گفته است که در دو سه سال گذشته کرایه کامیون افزایش نیافته در حالی که لوازم یدکی از جمله لاستیک با رشد قیمت مواجه بوده است. کرایه رانندگان کامیون باید 15 تا 20 درصد افزایش یابد، اما این امر منوط به اخذ مجوز از دستگاه‌های دولتی است و این فرآیند نیز در حال طی شدن است. البته محمد خان‌بلوکی، رییس اتحادیه انجمن‌های صنفی رانندگان حمل ونقل کالای کشور، به ایلنا گفته است که «هنوز بسیاری از کامیون‌داران از جمله در استان فارس، افزایش بیش از 20 درصدی کرایه‌های حمل بار را خواستارند و نسبت به این میزان معترضند. دلال‌بازی شرکت‌های حمل‌ونقل اجازه نمی‌دهد رانندگان و کامیونداران به حق و حقوق قانونی خود دست یابند.»
موضوعی که تاکنون بارها از سوی صنف کامیون‌داران به گوش رسیده است و برخی از رانندگان عدم خودمالکی کامیون‌ها را دلیل دیگری بر افزایش سلطه دلالان و واسطه‌ها در بروز و تدام مشکلات این صنف عنوان می‌کنند. اگر سری به شهرک‌های حمل و نقلی زده باشید با عده‌ای «داد‌زن» برخورد می‌کنید که در راهروها با فریاد زدن مسیرهای مختلف رانندگان را به رقابتی برای دریافت بار فرا می‌خوانند. دلالان در این شهرک‌ها با در اختیار گرفتن رانت مراجعه تقاضای حمل بار موجب شده‌اند تا رانندگان به طور طبیعی با مالک بار مراوده نداشته باشند و از طریق این دلال و با کسر درصدهای چشمگیر باری را برای حمل در اختیار گیرند که این امر با توجه به عدم تایید بار برای برگشت از مقصد اول به مبدا اول موجب شده تا بسیاری از کامیونداران و رانندگان کامیون تنها با یک سر پر به مقصد بروند و با کامیون خالی به شهر مبدا باز گردد.
معضلی که پیش از این با ورود استارت‌آپ‌های حمل و نقلی نوید رفع آن به گوش رسید اما با رانت‌های دلالان در شهرک‌های حمل ونقلی هنوز بسیاری از کامیونداران اجازه استفاده از اپلیکیشن‌های اینچنینی برای تردد به صورت دو سر پر را ندارند.
در همین زمینه از قول فعالان انجمن‌های کامیون‌داران تاکید کرده که «هرچند بین 15 تا 20 درصد به مبلغ کرایه آنها اضافه شد اما معضل این صنف، سوءاستفاده واسطه‌هاست که نیمی از درآمد کامیون‌داران را به جیب می‌زنند.»
رانندگان کامیون از افزایش هزینه‌های مرتبط با کار خود در شرایطی که کرایه‌بار ثابت مانده‌ است، گله‌مندند و اعتقاد دارند که این کار دیگر برای‌شان صرف اقتصادی ندارد.
مشکلات خود مالکی
یکی از مشکلات کامیون‌داران خودمالکی یا شریک مالکی کامیون است که موجب شده رانندگان مسوول تمام مسائل مربوط به کامیون و حمل بار اعم از دریافت بارنامه، هزینه‌های استهلاک خودرو و... باشند در حالی که اگر این روال به سمت شرکت مالی پیش می‌رفت همه مراحل مربوط به بار زدن تا ترخیص و دریافت کرایه طبق روال مرسوم در همه دنیا با شرکت‌های حمل و نقلی می‌بود. به این جهت این موضوع در کنار هزینه‌های استهلاک کامیون‌ها و معضل بازگشت یک سرخالی موجب شده تا رانندگان این صنف همواره خواستار سر و سامان بخشیدن به مشکلات صنف‌شان باشند.
این امر در کنار وجود کامیون‌های فرسوده باعث شده تا به دلیل عدم تامین هزینه‌های نوسازی کامیون‌ها شاهد تردد حجم زیادی از کامیون‌های فرسوده در جاده‌های کشور باشیم که مشکلات حمل و نقلی از جمله زمان تردد، آلودگی هوا، افزایش مصرف سوخت گازوییل و... را به همراه دارد.

نقش استارت‌آپ‌ها و تغییر کرایه
با این حال و با توجه به اظهارنظر‌های مختلف مدیران استارت‌آپ‌های حمل و نقلی، نبود فرمول مشخص برای محاسبه نرخ کرایه حمل در بخش جاده‌ای را شاید بتوان یکی از مشکلاتی خواند که موجب شده تا دلالان از رانت بیشتری برخوردار باشند. این استارت‌آپ‌ها معتقدند که در صورت گسترش استفاده از اپلیکیشن‌های موبایلی حمل و نقلی و تعیین فرمول مشخص سراسری برای حمل بار هم معضل تردد یک سرخالی از بین می‌رود و هم دست دلالان از رانت توزیع بار در شبکه حمل و نقل جاده‌ای کوتاه می‌شود. در عین حال با برداشته شدن معضل یک سرخالی بازگشت کامیون‌ها دیگر بحث افزایش کرایه‌ها مطرح نخواهد شد. چرا که معضلاتی مثل پرداخت درصد غیرمعمول به دلالان شرکتی وجود ندارد و درصد پرداختی رانندگان مشخص است و در عین حال وقتی کامیونی به مقصد می‌رسد با در اختیار گرفتن بار به مقصد جدید معضل بازگشت خالی به مبدا نیز از بین می‌رود. به این ترتیب چرخه تردد حمل و نقل جاده‌ای کامل می‌شود.

مشکلات را حل می‌کنیم
در همین حال اگر چه سازمان راهداری اشاره مستقیمی به کمکی که استارت‌آپ‌ها به بحث حمل و نقل جاده‌ای می‌کنند، نکرده اما غلامحسین دغاغله، مدیرکل حمل و نقل کالای راهداری گفته است: «مطالبات صنفی رانندگان برای افزایش کرایه‌ها مطالبه‌ای بحق است و با توجه به تعاملی که با تشکل‌های صنفی و رانندگان داریم در زمینه کرایه توانسته‌ایم اقداماتی هرچند کم انجام دهیم تا بخشی از خواسته‌های رانندگان تحقق یابد. موردی هم در دو، سه روز گذشته اتفاق افتاده بود که بحث حذف سهم دولت در بیمه تامین اجتماعی رانندگان مطرح شده بود که با پیگیری‌های انجام شده بحث بیمه نیز روز سه‌شنبه حل شد و همچنان روال قبلی طی خواهد شد و دولت سهم خود را از حق بیمه رانندگان پرداخت خواهد کرد.»
او با بیان اینکه یکی دیگر از درخواست‌های رانندگان دریافت حق‌العمل و کمیسیون‌های اضافه از سوی باربری‌ها و مراکز عمده بار است، گفته است: «برای این مساله نیز دو راهکار اندیشیدیم اول اینکه اگر تخلفی در این زمینه صورت گرفته باشد گزارش انجمن صنفی رانندگان ملاک عمل قرار خواهد گرفت و دوم اینکه کمیسیون‌های رسیدگی را به استان‌های کشور منتقل کرده‌ایم تا اینگونه شکایات در خود استان و خارج از نوبت رسیدگی شود. یکی دیگر از مطالبات رانندگان نظارت بر فعالیت شرکت‌های حمل و نقل برای کم شدن معطلی در پایانه‌ها و مراکز عمده بار بود، این مطالبه نیز مطالبه به حقی است و به همین منظور سازمان راهداری سمت و سوی حمل و نقل جاده‌ای را به سوی فناوری‌های جدید برده است.»
دغاغله با بیان اینکه در دو سال گذشته در دو بندر شهید رجایی و بندر امام خمینی(ره) سامانه نوبت مجازی راه‌اندازی شده افزوده است: «این سامانه‌ها بخشی از ترددهای اضافی و معطلی در مراکز بار را حل کرده است. به رانندگان قول می‌دهیم تا یک ماه آینده با راه‌اندازی سامانه ارتباطی بین سازمان بنادر و گمرک کشور گام مهمی در کاهش مدت خواب، قانونمند کردن و اجرای عدالت در تخصیص بار برداشته شود.»
این معاون راهداری همچنین در خصوص نوسازی ناوگان حمل و نقل جاده‌ای هم تاکید کرده است: «با توجه به مشکلاتی که در این زمینه برای رانندگان به وجود آمده بود تصمیم گرفتیم اسقاط خودروهای فرسوده را به آخرین مرحله قبل از دریافت خودروی نو موکول کنیم که با این تمهید اندیشیده شده رانندگان می‌توانند تا قبل از گرفتن خودروی جدید با خودروی قبلی خود فعالیت کنند.»

35225