خودکفایی ایران در تولید گاز کلر در بخش تصفیه آب

«حسین عطایی فر» سرپرست دفتر تحقیقات و فناوری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور  اظهار داشت: در ابتدای برنامه اول توسعه، اجرای طرح های آب و فاضلاب از نظر فناوری ، دانش فنی، طراحی و مهندسی و همچنین تجهیزات تا حدود زیادی متکی به خارج از کشور بود، اما با شکل گیری برنامه های گام به گام  جهت ظرفیت سازی و افزایش توان علمی، فنی و اجرایی در صنعت آب و فاضلاب کشور و اجرای پروژه های آب و فاضلاب به صورت مناقصه با بهره گیری از مشارکت شرکت های داخلی و خارجی و در مراحل بعد افزایش تدریجی سهم صنایع پشتیبان ملی، شرکت های مشاور و پیمانکار داخلی و کاهش حضور شرکت های خارجی و برگزاری اعم مناقصه ها مابین شرکت های داخلی، توان داخلی در طراحی، ساخت و بومی سازی تجهیزات مورد نیاز در کنار شکل گیری شرکت های آب و فاضلاب افزایش پیدا کرد.

وی افزود: این افزایش توان فنی و مهندسی به طوری بود که سطح کمی و کیفی مشاورین رسته آب و فاضلاب و پیمانکاران تخصصی سیویل و تجهیزات در طی سال های گذشته ارتقای چشمگیری یافته و بخش صنعت و واحدهای تولیدی نیز از رشد قابل توجهی برخوردار شده است که البته در این بین، حمایت وزارت نیرو و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از ایجاد ظرفیت های داخلی و همچنین اجرای پروژه های متعدد آب و فاضلاب در مقیاس بزرگ و کوچک در مناطق شهری و روستایی کشور نقش کلیدی داشته است.

این مقام مسئول تصریح کرد: در حال حاضر نیازهای طرح های عمرانی آب و فاضلاب عمدتا از داخل کشور صورت گرفته و فقط در بخش های خاص و بسیار محدود که امکان تامین کالاها از داخل کشور وجود ندارد، نسبت به تامین کالا از خارج کشور اقدام می شود .

وی ادامه داد: شرکت‌های تولیدی تاکنون گام های بلندی را در کسب دانش فنی و تولید عمده اقلام پرمصرف مشتمل بر انواع لوله‌ها و اتصالات، پمپ‌ها، شیرها و اتصالات، کیت‌های انشعاب آب و فاضلاب، کنتورهای آب، مواد شیمیایی و انواع پوشش ها، بخشی از تجهیزات مکانیکال تصفیه‌خانه‌ها،  تجهیزات برقی، اتوماسیون و سامانه‌های ابزار دقیق و کنترل برداشته‌اند که البته ضروری است به صورت مستمر نسبت به ارتقای کیفیت کالاها بر اساس استانداردهای جدید، به روزشدن و افزایش توان علمی و فنی و بهره‌گیری از فناوری‌ها و روش‌های نوین، گام‌های سریع‌تری را بردارند که این امر به جز تقویت دو بخش تحقیق و توسعه و کنترل کیفی امکان پذیر نخواهد شد .

عطایی فر در تشریح نمونه های رسیدن به خودکفایی در ساخت تجهیزات آب و فاضلاب گفت: در ابتدای تشکیل شرکت های آب و فاضلاب کمتر از انگشتان یک دست شرکت تولید کننده لوله های پلی اتیلن وجود داشت اما در حال حاضر بیش از 400 تولیدکننده لوله پلیمری وجود دارد.

سرپرست دفتر تحقیقات و فناوری شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور از خودکفایی کشور در تولید گاز کلر مورد نیاز در بخش تصفیه آب خبر داد و گفت: در خصوص تامین مواد شیمیایی به ویژه گاز کلر محدودیت بسیاری وجود داشت، درحالی که هم اکنون به سطح تولید در حد نیاز کشوری رسیده ایم و تا حدودی صادرات نیز داریم که با اجرای فازهای توسعه ای در کارخانه های تولید کلر ، قادر به صدور هرچه بیشتر آن به سایر کشورها خواهیم بود؛ همچنین پتانسیل صادرات در بخش شیرآلات صنعتی، پمپ و الکتروپمپ، لوله های فولادی ، چدنی، پلیمری ، کامپوزیت و بسیاری اقلام دیگر نیز وجود دارد.  

وی ادامه داد: با استفاده از ظرفیت های ایجاد شده صنعت در کشور، زمینه بومی سازی دانش فنی محصولاتی که در کشور سابقه تولید نداشتند از جمله لوله ها و اتصالات پلیمری و کامپوزیت در اقطار و فشارهای کاری بالا، پمپ های فشار قوی کنتورهای آب با دقت بالا ، شیر آلات سوزنی و شیرهای قطع شونده در شرایط اضطراری ، انواع تجهیزات پیشرفته مکانیکی و الکتریکی  تصفیه خانه های آب و فاضلاب ، بخشی از انواع تجهیزات ابزار دقیق ، لوله ها و منهول ها و استفاده از مصالح نوین فراهم شد.

عطایی فر با بیان اینکه "شرکت های تولیدی لازم است به منظور گسترش بازار مصرف  به دنبال نوآوری ها و افزایش سطح کیفی کالا با رویکرد طولانی شدن طول عمر مفید تاسیسات و تجهیزات تولیدی باشند"، گفت: در این خصوص شرکت‌های بزرگ تولیدی می توانند از محصولات نوآورانه شرکت‌های دانش‌بنیان در فرآیند تولید کالاهای تخصصی  استفاده کنند . 

وی افزود: با توجه به ورود فناوری‌های نوین به عرصه آب و فاضلاب در دنیا، می توان با بهره‌گیری از دستاوردهای پژوهشی  طرح‌های مخترعان و مبتکران به کسب دانش فنی روز و بومی‌سازی آن پرداخت و تا حد امکان گام به گام با تغییرات فناوری پیش رفت که در این زمینه شرکت های صنعتی لازم است در زمینه بهره گیری و مهندسی مجدد ماشین آلات تولید بازنگری کرده و از آخرین تجهیزات ساخت به روز برای تولید کالاهای تخصصی استفاده کنند. از طرف دیگر با توجه به ابعاد مدیریت انرژی و  کمینه شدن هزینه ها در طول عمر بهره برداری تاسیسات ، ضروری است تولیدکنندگان از آخرین فناوری های نوین به صورت کنسرسیوم یا مشارکتی استفاده کنند.

این مقام مسئول خاطرنشان کرد: از مهم ترین برنامه های مستمر مورد پیگیری در صنایع آب و فاضلاب ، تداوم اتکاء به صنعت داخلی و ارتقای سطح کیفی با استقرار نظام کنترل کیفی کالاها با استقرار برنامه جامع بازرسی فنی کالاها، به روز رسانی استاندارد کالاها ، الزام رعایت استانداردهای معتبر در طراحی و ساخت کالاها از مواد اولیه تا فرآیند تولید و در نهایت محصول تولیدی  ، رشد مراکز تحقیق و توسعه در صنعت و تشویق بخش دانشگاهی و پژوهشی و همچنین بخش خصوصی در ایجاد آزمایشگاههای مرجع کنترل کیفی محصولات است.

وی افزود: صنعت آب و فاضلاب به ویژه در حوزه صنایع پشتیبان ، شرکت های مشاوره و پیمانکاری و  سرمایه گذاری در انجام طرح های آب و فاضلاب در طی سال های گذشته روند رو به رشدی داشته و سیاست های وزارت نیرو و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در واگذاری امور به بخش خصوصی در قالب طرح های BOO  ، BOT  و بیع متقابل نیز موجب افزایش توان بخش خدمات مهندسی و تولیدی شده است .