وقتی وزیر راه نمایندگان مجلس را با یک قانون دور زد

استیضاح وزیر راه و شهرسازی درست یا غلط، سیاسی یا غیرسیاسی با تاخیر حدود دو ماهه -پس از طرح استیضاح- انجام شد و آخوندی این بار از نمایندگان مجلس دهم رای اعتماد گرفت. پنجم آذرماه امسال با برخورد مرگبار قطارهای مسافری در سمنان و اظهارنظر وزیر راه و شهرسازی درباره بیمه مسافران -که البته خود وزیر این اظهارات را تحریف شده می داند- باعث شد تا برخی نمایندگان مجلس شروع به جمع آوری امضا برای استیضاح وی کنند.

نیمه های آذرماه طرح استیضاح وزیر به امضای بیش از 80 نماینده مجلس رسید. این در حالی بود که در آذر و دیماه اتفاقی در این زمینه روی نداد تا زمزمه فشار برای لغو این استیضاح به گوش برسد. در ادامه سرانجام با پافشاری برخی نمایندگان مقرر شد جلسه ای با حضور وزیر راه و شهرسازی در تاریخ 10 بهمن ماه برای بررسی طرح استضاح برگزار شود. در جلسه مذکور خبری از وزیر راه و شهرسازی نشد و تنها چند معاون وی حضور یافته و به سئوالات نمایندگان پاسخ دادند.

عدم حضور آخوندی در کمیسیون عمران مجلس به قیمت ارجاع طرح استیضاح وی به هیئت رییسه تمام شد. اما آخوندی فردای روزی که به جلسه کمیسیون عمران برای بررسی طرح استیضاحش نرفت در نامه ای خطاب به رییس مجلس "دعوت نشدن" را دلیل عدم حضورش اعلام کرد و گفت: « به استحضار می‌رساند که روز گذشته (1395/11/10) موضوع استیضاح اینجانب در دستور کار کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی قرار داشت. اینجانب موفق به حضور نشدم. در ضمن جهت مزید استحضار، هیچ دعوتی نیز از سوی کمیسیون برای حضور در جلسه دریافت نکرده بودم.

مستحضر هستید که مطابق ماده 223 آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، کمیسیون باید از استیضاح‌کنندگان و وزیر مربوط برای رسیدگی به موارد استیضاح دعوت بعمل آورد که به هر دلیل این اقدام صورت نگرفته بود.

ریاست محترم و اعضای محترم کمیسیون مستحضرند که اینجانب مقید به حضور در کمیسیون هستم و تاکنون هیچ دعوتی را بی‌پاسخ نگذاشته‌ام و روابط ما همواره از موضع احترام دو سویه بوده است.

در ادامه رسیدگی به استیضاح نیز چنانچه کمیسیون مطابق آیین‌نامه با دعوت قبلی از اینجانب بخواهد که در کمیسیون حضور پیدا کنم، حتما اقدام خواهم کرد و آمادگی پاسخ به سوالات و ابهامات سوال‌کنندگان و استیضاح‌کنندگان محترم را دارم. مراتب جهت صدور دستور مقتضی ایفاد گردید.»

*ماده 223 چه می گوید؟

ماده 222 آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی می گوید: نمایندگان مجلس مى‏ توانند، با در نظر گرفتن اصل هشتاد و نهم (89) قانون اساسى، وزیر یا هیئت وزیران را استیضاح کنند. استیضاح وقتى قابل طرح در مجلس است که به امضاى حداقل ده نفر از نمایندگان برسد.

بر اساس ماده 223 که وزیر راه و شهرسازی با استناد به آن از حضور در جلسه بررسی استیضاح خودداری کرد، در استیضاح باید موضوع به صورت صریح و با ذکر مورد یا موارد، معین شود و به صورت کتبی تنظیم و به هیئت رئیسه تسلیم گردد.

هیئت رئیسه موظف است در اولین جلسه علنی استیضاح را اعلام وصول نماید و در همان روز متن استیضاح را برای وزیر یا وزیران مورد استیضاح ارسال و همزمان چاپ و بین نمایندگان توزیع کند.

تبصره 1- علاوه بر امضاءکنندگان استیضاح، سایر نمایندگان می‌توانند تا قبل از طرح استیضاح در جلسه علنی استیضاح را امضاء نمایند.

تبصره 2- هیئت رئیسه موظف است در روز برگزاری استیضاح، متن استیضاح و نام آخرین متقاضیان استیضاح را چاپ و توزیع نماید.

تبصره 3- پس از طرح استیضاح در جلسه علنی، فقط در صورتی استیضاح از دستور کار مجلس خارج می‌شود که تعداد متقاضیان استیضاح به کمتر از ده نفر کاهش یابد در این صورت می‌توانند دلایل خود را توسط نماینده منتخب خود ظرف پنج دقیقه در جلسه علنی مطرح نمایند. پس از این مرحله چنانچه وزیر درباره استیضاح درخواست صحبت بنماید، با تقاضای کتبی و موافقت رئیس مجلس می‌تواند حداکثر ده دقیقه در جلسه علنی صحبت کند.

ماده 225 همین آیین نامه  می گوید: وزیر یا هیئت وزیران موظفندظرف 10 روز پس از طرح استیضاح در مجلس حاضر شوند و توضیحات لازم را بدهند، تعیین وقت استیضاح در مهلت مقرر با پیشنهاد وزیر یا هیأت وزیران و تصویب هیئت رئیسه مجلس در دستور هفتگى قرار مى‏ گیرد. حضور وزیر یا هیأت وزیران در این وقت مقرر الزامى است.

به گزارش تسنیم همانگونه که ملاحظه می شود نه در ماده 223 و نه در تبصره های آن هیچ اشاره به دعوت از وزیر برای حضور در جلسه بررسی استیضاح نشده و در ماده مورد استناد وزیر راه و شهرسازی آمدهدر استیضاح باید موضوع به صورت صریح و با ذکر مورد یا موارد، معین شود و به صورت کتبی تنظیم و به هیئت رئیسه تسلیم گردد.

وقتی وزیر راه در جلسه 10 بهمن ماه کمیسیون عمران به بهانه ماده 223 آیین نامه داخلی مجلس حضور نیافت،  اعضای کمیسیون عمران طرح استیضاح وی را به صحن علنی مجلس ارجاع دادند.  اما یک روز بعد دست به قلم شدن وزیر راه و بی اطلاعی نمایندگان مجلس دهم از محتوای آیین نامه داخلی مجلس ناجی وی شد به طوری که حدود دو هفته ای برای استیضاح وقت خرید. در نهایت پس از 2 ماه از مطرح شدن استیضاح، نمایندگان مجلس دهم با 176 رای مخالف (به استیضاح) یکبار دیگر به وزیر راه و شهرسازی رای اعتماد دادند.