کنش اقتصادی از نوعی دیگر

به گزارش پارس متاسفانه جامعه سیاست زده ما آنقدر درگیر، انعکاس رویکرد سیاستمداران است که توجهش کمتر به نشانه های تغییرهای بنیادین اجتماعی جلب می شود. مهندسان بر اساس متن بیانیه انتشار یافته، دریافته اند که منافع خودشان را باید در چارچوب منافع ملی پیگیری کنند. هیچ منفعتی که صرفا متکی برمنافع یک صنف، حرفه یا گروه خاص باشد به صورت پایدار قابل تعقیب نیست. این تصور که می شود به قیمت زیان سایر بخش ها یا حتی بی توجهی به دخل و خرج ملی می توان خواسته ای را مطالبه کرد، ریشه کژراهه ای بود و هست که اقتصاد ایران به دلیل سال ها تسلط دولت بر اثر درآمدها و کژفهمی اقتصادی سیاستمداران دچارِ آن بوده است. اگر کنشگران اقتصادی به این سطح از آگاهی برسند که خواستار ایفای نقش در فرآیندهای توسعه ملی باشند و منافع خود را در یک چارچوبِ بزرگ تر جست وجو کنند، دستاورد اقتصادی- اجتماعی بزرگی است که می تواند سرآغاز یک تغییر پارادایم باشد.
مهندسان در یک فرآیند یادگیری جمعی به این نتیجه رسیده اند که اگر هسته های مهندسی در ایران در حال شکست است، ریشه آن را نمی توان در درون مهندسی جست وجو کرد. اگر نظام توزیع فعالیت های مهندسی در ایران به صورت غیررقابتی صورت می گیرد و اکثر فعالیت ها در فرآیندهایی در خارج از بازارهای مهندسی توزیع می شود، موضوعی نیست که بتوان در چارچوب نهادها و انجمن های مهندسی به آن رسیدگی کرد. اگر آنان امکان وصول مطالبات خود را از دولت ندارند و دولت به آسانی خارج از توان خود تعهدهای بی شماری انجام می دهد و در عمل بنگاه های مهندسی را در بسیاری از پروژه ها به سطح نگهبانی از کارگاه تقلیل می دهد مطلبی نیست که بتوان در چارچوب سیستم های مهندسی برای آن چاره ای جست. اگر تمام نظام تایید صلاحیت مهندسان، تعیین ظرفیت کار، توزیع فعالیت ها، شرایط عمومی قراردادها و حتی داوری با اراده دولت صورت می گیرد این مساله ای نیست که در درون مهندسی بتوان برای آن پاسخی یافت. اگر پس از حدود هشتاد سال از عمر دانشکده فنی، هنوز در ایران بنگاه های مهندسی بزرگ مقیاس شکل نگرفته، ریشه آن در ضعف آموزش های مهندسی در ایران نیست؛ چرا که همین مهندسان در خارج از کشور امکان درخشش فراوانی دارند. مشکل در نظام سیاست گذاری ملی است که امکان بالندگی را از بنگاه های ایرانی، از جمله نهادهای مهندسی سلب کرده است. اگر امکان رقابت بین المللی اقتصاد ایران در مقایسه با کشور همسایه ترکیه بسیار پایین است، ریشه در ناکارآمدی بنگاه های اقتصادی ایران ندارد، مشکل در نظام اقتصاد سیاسی است. هرچند به آسانی می توان ردِ پای مهندسان را در عمران آبادانی این مرز و بوم دید، این بار مهندسان در این بیانیه اعلام آمادگی کرده اند که نقش و مسوولیت خود را مورد بازبینی قرار دهند. آنان پذیرفته اند که در یک چارچوبی فراخ تر به عنوان یک شهروند خلاق، حقوقی دارند، همچنان که مسوولیت هایی متوجه آنان است. بنابراین هم در پی مطالبه حقوق ملی خود هستند و هم آمادگی ایفای مسوولیت را دارند. آنان به این نتیجه رسیده اند که باید از مرحله کارگزاری به مرحله کارآفرینی عبور کنند. نتیجه حدود یک قرن کارگزاری مهندسی برای دولت، کارنامه چندان درخشانی نیست که شایسته مهندسان ایران باشد. اینک مهندسان باید به عنوان یک شهروند خلاق، نقش کارآفرینی ایفا کنند و در تمام مراحل تصمیم سازی سیاست های ملی نقش آگاهانه ای ایفا کنند. البته حتما مهندسان با این واقعیت آشنا هستند این موضوعی نیست که به آسانی قابل تحصیل باشد. آنان باید برای کسب آن تلاش بسیار کنند و به صورت سیستماتیک موضوع را از تمام مجاری فنی، اقتصادی و اجتماعی پیگیری و در یک فرآیند پر افت وخیز به دست آورند.

دنیای اقتصاد