بوئینگ توافقش را با ایران نقض می کند؟

در شرایطی که نمایندگان کمپانی‌‌های سازنده هواپیما بوئینگ و ایرباس پس از انتخاب رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه آمریکا، سیاست‌های خود را در قبال ایران بابت فروش هواپیما تغییر داده‌اند و در واقع پیمان‌شکنی کرده‌اند، مقامات وزارت راه و شهرسازی ایران، از سویی ادعای نهایی شدن تأمین مالی خرید 77 فروند ایرباس را دارند و از سوی دیگر این پیمان‌شکنی‌ها را طبیعی می‌دانند.

طبق اعلام پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، اصغر فخریه کاشان قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل، امروز در واکنش به انتشار گزارش‌هایی مبنی بر «عقب‌نشینی‌ ایرباس و بوئینگ از تعهدات خود در پسابرجام» و «بلاتکلیفی سازندگان هواپیما در خصوص اجرایی شدن توافق فروش هواپیما به ایران»‌ گفته است: تا امروز اروپایی‌ها و مقامات رسمی ایرباس هیچ‌گونه واکنش منفی درباره قرارداد فروش هواپیما به ایران از خود نشان نداده‌اند و من هیچ اظهارنظر رسمی در این خصوص نشنیده‌ام.

بنا به گفته وی طبق روال گذشته روز دوشنبه هفته جاری نمایندگان ایرباس برای مذاکره درباره جزئیات قرارداد وارد تهران شدند و سطح این هیأت هیچ تفاوتی نسبت به گذشته نکرده است. درصورتی‌ که نظر ایرباس در خصوص این قرارداد تغییر کرده بود برای انجام مذاکرات به تهران سفر نمی‌کردند.

فخریه کاشان با اشاره به موضع‌گیری متفاوت اروپا و آمریکا در خصوص همکاری با ایران گفته است: اینکه شرکت آمریکایی بوئینگ با سیاست‌های احتمالی دولت جدید این کشور برای نقض توافق‌های فروش هواپیما به ایران موافقت کند شاید طبیعی باشد، ولی نظر اروپایی‌ها با آن کاملاً متفاوت است.

قائم مقام وزیر راه و شهرسازی درباره نتایج مذاکره با مقامات ایرباس مدعی شده است هم‌اکنون قرارداد خرید 112 فروند هواپیمای ایرباس نهایی شده و آماده امضا است.

‌وی همچنین درباره نحوه تأمین مالی این قرارداد گفته است: طبق قرارداد اولیه روش خرید هواپیماها به صورت اجاره به شرط تملیک بلندمدت است‌ در همین زمینه موفق شدیم با یک شرکت لیزینگ بین‌المللی برای تأمین مالی خرید 77 فروند ایرباس به توافق نهایی برسیم.

بنا به گفته فخریه کاشان‌ برای تأمین مالی تعداد باقی مانده هواپیماهای ایرباس نیز به اندازه کافی فرصت باقی است و به راحتی می‌توانیم برای تأمین مالی آن اقدام کنیم.

این گفته‌ها‌ در حالی از سوی مسئولان وزارت راه و شهرسازی مطرح می‌شود که با انتخاب ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور جمهوری‌خواه آمریکا، ظاهراً موضوع فروش هواپیماهای مسافری به ایران، از سوی کمپانی‌های سازنده هواپیما، دچار چالش شده است و هر یک از این کمپانی‌‌ها فعلاً درباره این فروش‌ها به قول معروف «یکی به نعل می‌زنند و یکی به میخ».

به عنوان مثال در حالی‌که پیش‌تر مقام‌های ایران و شرکت بوئینگ آمریکا از نهایی شدن قرارداد ارسال 80 فروند هواپیمای مسافربری به ایران خبر دادند اینک سخنگوی این کمپانی آمریکایی تحقق هدف مذکور را ‌منوط به تصمیم دولت جدید آمریکا عنوان می‌کند.

به نوشته وبگاه «بیزجورنال»، «تیم نیل» سخنگوی شرکت بوئینگ در این زمینه گفته است: اگر دولت «ترامپ» ‌سیاست آمریکا در قبال ایران را تغییر دهد و فروش هوایپما به ایران را ممنوع سازد، بوئینگ به این مسئله احترام می‌گذارد.‌

وی در عین حال گفته است‌: «این قرارداد در زمان لازم صورت می‌پذیرد.»

در واقع بوئینگ‌ به طور غیر مستقیم اعلام کرده است که قول و قرارهایش با ایران، ارزش خاصی ندارد و این شرکت به عنوان یک بنگاه اقتصادی آمریکایی، پیرو دستورات ترامپ به عنوان رئیس‌جمهور بعدی آمریکا خواهد بود.‌

از سوی دیگر هفته گذشته ‌مجلس نمایندگان آمریکا در خصوص ممنوعیت حمایت مالی از فروش هواپیما به ایران مصوبه‌ای داشت؛ مجلس نمایندگان آمریکا، طرحی را تصویب کرده است که در صورت تصویب مجدد در سنا و امضاء از سوی رئیس‌جمهور این کشور، مجوزهای صادر شده از سوی وزارت خزانه‌داری برای فروش هواپیما و یا قطعه، به ایران را باطل می‌کند؛ این یعنی ممنوع شدن صادرات هواپیمای آمریکایی بوئینگ و البته ممنوعیت صادرات ایرباس که قطعات آمریکایی دارد.

 در واقع بر اساس طرح نمایندگان مجلس آمریکا که طی روزهای گذشته با 243 رأی موافق در برابر 174 رأی مخالف تصویب شد، قانونگذاران آمریکایی وزارت خزانه‌داری این کشور را از صدور مجوز به بانک‌های‌ آمریکایی برای تأمین مالی خرید هواپیما توسط ایران نیز منع می‌کند.

‌در این طرح که «بیل هویزنگا»، نماینده جمهوری‌خواه پیش‌نویس آن را ارائه کرده است، وزارت خزانه داری آمریکا را از صدور هر گونه مجوز برای مؤسسات مالی آمریکا در ارتباط با صادرات یا صادرات مجدد هواپیماهای تجاری به ایران منع می‌کند. ‌

پس از آن بود که ‌خبرنگار بلومبرگ به نقل از معاون رئیس ایرباس توئیت کرد‌: «ایرباس در حال ارزیابی رأی مجلس نمایندگان (آمریکا) است؛ شرکت در مراحل نهایی مذاکره با ایرانی‌هاست ولی این مصوبه، شرایط عدم قطعیت را ایجاد کرده است؛ این اقدام در زمانی که ترامپ در حال تبدیل به رئیس‌جمهور آمریکا است، خوش‌یُمن نیست.»

نکته قابل تأمل در این موضوع، پذیرفتن خروج از تعهدات کمپانی بوئینگ است که از سوی مقامات وزارت راه و شهرسازی‌ ایران طبیعی جلوه داده شده است‌ و به نظر می‌رسد پیش‌گرفتن این رویه‌ در‌ شرایط پسابرجام‌ و با آن‌همه امتیاز‌دادن ایران برای تو‌افق،‌ در شأن ملت ایران ‌نباشد.