فرمول رسیدن به توافق فریز نفتی در نشست الجزایر

نشست مجمع جهانی انرژی موسوم به IEF اواخر هفته جاری در کشور الجزایر برگزار خواهد شد. در حاشیه این اجلاس اعضای اوپک و روسیه در خصوص فریز نفتی رایزنی خواهند کرد. اولین گام در این خصوص در ماه آوریل 2016 با ایده مشابهی در نشست دوحه قطر برداشته شد، اما به دلیل مخالفت عربستان به بهانه عدم آمادگی ایران برای پیوستن به فریز، نشست دوحه لااقل در ظاهر شکست خورد.

در این باره با محمدصادق معماریان گفت‌وگوی کوتاهی انجام دادیم و از این کارشناس بین‌المللی نفت که از حامیان سرسخت انسجام تولید کنندگان بزرگ در راستای تقویت بازار نفت محسوب می‌شود، امکان موفقیت طرح جدید را جویا شدیم.

محمد صادق معماریان اظهار داشت: نخست در خصوص سیاست فریز نفتی در اجلاس دوحه در ماه آوریل باید اذعان کرد که اگرچه این سیاست به اهداف از پیش تعیین شده نرسید، اما اثرات قیمتی قوی برجای گذاشت و توانست قیمت‌ها را از محدوده 27 دلار به بالای 40 دلار در بشکه رسانده و بازار نفت را از بحران فوری قیمتی رها کند؛ بنابراین برخلاف آنچه که ادعا می­‌شود، آن نشست بسیار موفقیت آمیز بود اگرچه به اهداف سیاستی خود بطورکامل دست نیافت.

وی درباره وضعیت تلاش‌های اخیر برای فریز با محوریت اجلاس الجزایر گفت: ظاهرا عربستان اعلام کرده است که اگر ایران اقدام به افزایش تولید بیش از سطح فعلی 3.6 میلیون بشکه در روز نکند این کشور حاضر است در فریز نفتی شرکت کرده و سطح تولید فعلی 10.63  میلیون بشکه در روز خود را تا سطح تولید ثبت شده در ژانویه یعنی 10.2  میلیون بشکه در روز کاهش دهد.

این کارشناس ارشد بازار نفت با بیان اینکه بحث حاضر که بر اساس اطلاعات درج شده از خبرگزاری رویترز به جریان افتاده را می‌توان از دو منظر تحلیل کرد، ادامه داد: در بعد فنی تیم‌های کارشناسی دو کشور به همراه کارشناسان سازمان اوپک در حال حاضر در شهر وین مشغول مذاکره هستند و قطعا به فرمول مرضی‌الطرفینی دست پیدا خواهند یافت.

وی اضافه کرد: اما اگر بخواهیم بر طبق سوابق توافقات که در مقاطع مختلف تاریخی تابعی از فاکتورهای زمان خود بوده‌اند، پیشنهادی ارائه دهیم می‌توان فرمولی بر اساس سطح تولید دو کشور ارائه کرد.

معماریان توضیح داد: به این صورت که اگر قرار باشد ایران از اختلاف تولید فعلی‌اش برابر 3.6 میلیون بشکه در روز تا سطح تولید بیش از 4 میلیون بشکه در روز در قبل از تحریم‌ها گذشت کند، عربستان نیز باید لا اقل دو برابر این مقدار از سطح تولید حداکثر فعلی‌اش برابر 10.63 میلیون بشکه در روز بکاهد و بر این اساس می‌طلبد که تولید عربستان به سطح 9.8 میلیون بشکه در روز برسد.

وی تصریح کرد: اما اگر موضوع را از زاویه شرایط سیاسی جاری بررسی کنیم، باید اذعان کرد که هرگونه حرکت مثبت دو کشور در تصمیم گیری فارغ از فشارهای بیرونی، یک قدم به جلو تلقی خواهد شد و در این میان مسئولیت عربستان به دلیل نقش تاریخی این کشور در مدیرت بازار نفت بیشتر است.

مدیر سابق اداره بررسی‌های بازار نفت وزارت نفت افزود: این سیگنال آغاز حرکتی در راستای به دست گرفتن کنترل مجدد بازار نفت توسط بازیگران اصلی اوپک از یک سو و امکان تصحیح روابط فی‌مابین را از سوی دیگر فراهم خواهد کرد.

وی تاکید کرد: در حقیقت کشورهای اصلی تولید کننده نفت چه اوپکی و چه غیر اوپکی چاره‌ای جز به دست گرفتن فرمان تحولات در بازارهای جهانی نفت را ندارند.

معماریان با بیان اینکه در بطن این حرکت دستاوردهای با ارزش دیگری را نیز می توان برای طرفین متصور بود، گفت: اولا همانگونه که اشاره شد، از این الگو می‌توان برای حل سایر موضوعات مورد مناقشه بین دو کشور ایران و عربستان بهره گرفت و ثانیا در موضوع قراردادهای نفتی که به عقیده بنده یکی از مهمترین اهداف شخم زدن منطقه به دست غربی‌هاست، می‌توان ورودی هماهنگ درجهت تعیین محدوده امتیازات قابل واگذاری به شرکت‌های چند ملیتی نفتی داشت.

وی ادامه داد: ثالثا به کشور روسیه که علیرغم بازیگری بسیار به موقع متاسفانه با افزایش تولید بشکه به بشکه خود، تا آخرین دقایق به دنبال امتیازات مقطعی در بازار است، می‌توان نشان داد که دستاوردهای این نشست بسیار فراتراز امتیازات مقطعی مورد نظر آن کشور خواهد بود.

این کارشناس ارشد بازار انرژی اضافه کرد: باید یادآوری کنم که روسیه در گذشته، چندان به تعهدات توافقی این کشور با اوپک برای کاهش تولید پایبند نبوده است و در حال حاضر نیز طبق اخبار واصله، ماه پایه برای اعمال فریز را بجای ژانویه، به علت برخورداری از افزایش نسبی تولید، در محدوده نیمه دوم سال قرارداده است.

وی تاکید کرد: به هر حال پختگی سیاسی کشورهای تولید کننده نفت با توجه به تجربه گران سنگ بیش از نیم قرن همکاری، امروز باید به اثبات برسد. 

معماریان تصریح کرد: در حقیقت اوپک در حال پوست اندازی است و در خصوص سیاست کاهش تولید، روسیه دیگر نمی‌تواند طبق الگوهای گذشته این کشور عمل کند.

وی در پایان گفت: هر قدم درستی که امروز سه کشور ایران، عربستان و روسیه بر دارند از ثمرات پر قدرت آن بعد از سال 2020  بهره‌مند خواهند شد.