بازگشت سود ۱۸ درصد به شبکه بانکی!

گر چه تخلف در اجرای سودهای بانکی در یکی دو دوره گذشته نسبت به قبل تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش یافته و عمده بانک‌ها نرخ‌های جدید را به مشتریان خود اعلام و براساس آن حساب باز می‌کنند، ولی در این بین برخی سیاست‌های بانک‌ها نشان از دور زدن آنچه که توافق اعلام می‌شود داشته و ظاهرا به دنبال راهی برای جذب منابع بیشتر هستند، اما در عین حال می‌خواهند به گونه ای برخورد کنند که نشان دهد سود ۱۵ درصد مورد توافق را هم به عنوان تصمیمی برای کاهش نرخ سود بانکی در برنامه خود داشته و بر آن تاکید دارند.

در خردادماه بود که یکی از بانک‌ها نرخ سود را به ۱۶ درصد کاهش داد و به دنبال آن بانک‌ها بار دیگر برای کاهش نرخ تا ۱۵ درصد توافق کردند و چندی نکشید که از ابتدای تیرماه در شبکه بانکی به اجرا در آمد. این در حالی بود که حتی این بار برخلاف دوره‌های قبل سودی که عنوان شد بانک‌ها براساس خواسته خود در مورد آن توافق کرده‌اند به تایید و یا تصویب شورای پول و اعتبار نرسید تا این‌که تاکیدی باشد بر دستوری نبودن تعیین نرخ سود و از سویی کاهش آن متناسب با تورم و خواسته خود بانک‌ها، به عبارتی دیگر اجرایی شدن سیاست بانک مرکزی براساس آنچه که عنوان می‌کرد باید تعیین سود به تدریج از شورای پول و اعتبار به بازار بین بانکی منتقل شود. یعنی بتوان با کاهش نرخ سود در بازار بین بانکی و به تبع آن کاهش هزینه بانکها در تامین نقدینگی، سود سپرده را به عنوان راهی برای جذب منابع برای تامین نقدینگی، کاهش داد.

اما در مدت گذشته گرچه سودهای ۱۵ درصد در بین عموم بانک‌ها دیده می‌شود، ولی رقبای سود بانکی در این بین کم نیستند. از سپرده‌های ویژه گرفته تا صندوق‌های سرمایه‌گذاری و حتی در مواردی عجیب‌تر دیده می‌شود برخی بانک‌ها با این‌که ابتدا نرخ سود را به ۱۵ درصد کاهش داده بودند، اما اکنون به عنوان سپرده‌های ویژه برای دوره‌هایی نرخ را به ۱۸ درصد تغییر داده‌اند. یکی از این بانک‌ها در برابر دلیل سود ۱۸ درصدی عنوان می‌کند که برای جذب مشتریان و استقبال چندانی که از سود ۱۵ درصد نشده بود، بانک برای دوره‌ای سود را به ۱۸ درصد افزایش داده است!

در عین حال در بانک‌های دیگر به وفور دیده می‌شود طرح‌های جایگزینی که مشتری می‌تواند به خواست خود آنها را انتخاب و از سودهای بالاتر از ۱۵ درصد بهره بگیرند.

این شرایط در حالی اتفاق می‌افتد که اگر بانک‌ها، خود برای کاهش سود تصمیم گرفته و حتی برای اجرای آن نیازی به مصوبه شورای پول و اعتبار نبود، چرا اکنون به هر طریقی سود ۱۵ درصدی را دور می‌زنند این موضوع در زمانی از اهمیت بیشتری برخوردار است که گفته می‌شود اخیرا برخی مدیران عامل بانک‌ها طی نامه‌ای به بانک مرکزی خواستار عدم کاهش مجدد نرخ سود از ۱۵ درصد به پایین شده‌اند، آنهم در شرایطی که در این مدت بارها از رئیس کل بانک مرکزی تا وزیر اقتصاد و سایر مدیران دولتی و غیردولتی بر کاهش نرخ سود متناسب با تورم تاکید کرده بودند.

با این حال اخیرا معاون نظارتی بانک مرکزی در این رابطه واکنش جالبی داشت. وی درباره این نامه‌ای که عنوان می‌شود مدیران بانک‌ها برای تغییر سود به بانک مرکزی نوشته‌اند این موضوع را نه تایید و نه رد کرد و در پاسخ فقط عنوان کرد که این خواست خود بانک‌ها بوده است.

حیدری این را هم گفت که کاهش نرخ سود بانکی براساس توافق و خواست خود بانک‌ها انجام شده و آن را اجرا می‌کنند.

از اظهارات معاون نظارت بانک مرکزی این گونه بر می‌آید که حتی اگر بانکها از کاهش نرخ سود ناراضی بوده و عملکرد اخیر آنها در جذب سپرده چندان موفق نبوده است، به هر حال موظف به اجرای آنچه که از نامش توافق است، خواهند بود. حتی اگر در پشت ماجرا توافق با تمایل همه بانکها منطبق بر شرایط ویژه آنها در تامین منابع انجام نشده باشد.