بعید است قرارداد ایران با بوئینگ در دوره اوباما نهایی شود

شرکت ایران ایر، ماه گذشته توافقی را برای خرید 80 فروند هواپیمای مسافربری با بوئینگ به امضا رساند که اولین توافق عمده بین یک شرکت آمریکایی و ایران از زمان لغو تحریم ها محسوب می شد. این توافق پس از آن امضا شد که ایران در ماه ژانویه قراردادی را برای خرید 118 فروند هواپیما از شرکت ایرباس، رقیب اروپایی بوئینگ به امضا رسانده بود.

این شرکت های هواپیما سازی و ایران می گویند مذاکرات در خصوص این توافق ها ادامه دارد. اما اختلافات داخلی در ایران، عدم تامین مالی و مخالفت سیاسی در آمریکا موجب شده تا اجرایی شدن این توافقها در سایه تردید قرار بگیرد و در صورت نهایی شدن نیز، احتمال کاهش تعداد هواپیماهای خریداری شده وجود دارد.

خزانه داری امریکا یک مجوز کلی برای فروش هواپیما به ایران صادر کرده، اما هر قرارداد فروشی نیاز به یک مجوز جداگانه نیز دارد. قانون گذاران جمهوری خواه تلاش دارند تا از صدور این مجوز خودداری کنند.

به گفته کارشناسان، هرچند باراک اوباما اعلام کرد که هر مصوبه ای را که توافق هسته ای را به خطر بیاندازد وتو خواهد کرد، اما مخالفت های سیاسی جمهوری خواهان شانس اینکه یادداشت تفاهم بوئینگ با ایران بتواند قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به یک توافق محکم تبدیل شود را کاهش داده است.

علوی، وکیل تجاری و مدیر موسسه حقوقی آکریویس در واشنگتن در این باره گفت: «(مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا) کاملا به دقت طراحی شده تا عملا توافق هسته ای را قبل از انتخابات ریاست جمهوری امریکا بی تاثیر سازد.»

اگر دونالد ترامپ جمهوری خواه در انتخابات ماه نوامبر برنده شود، تکلیف قرارداد بوئینگ با ایران نامعلوم تر خواهد شد. ترامپ در میتینگ های انتخاباتی خود همواره از توافق با ایران انتقاد کرده است.

از سوی دیگر، قرارداد با شرکت های ایرباس و بوئینگ به عنوان یک دستاورد مهم برای دولت حسن روحانی محسوب می شد، وی به رغم مخالفت های اصولگرایان توافق هسته ای را به نتیجه رساند و اکنون می خواهد قبل از انتخابات ریاست جمهوری در ماه می، نتایج اقتصادی این توافق را پررنگ سازد.

علوی گفت: «وی (روحانی) نیاز دارد که نشان دهد توافق هسته ای برای مردم ایران دارای دستاورد بوده است.»

تحلیلگران می گویند، چرا ایران ایر به خرید این تعداد هواپیما نیاز دارد. آنها می گویند ایران ایر بدون کمک دولت قادر به تامین مالی این قراردادهای عظیم نخواهد بود و برای آموزش خلبانان و تکنسین های لازم جهت پرواز و ارائه خدمات به این هواپیماها با مشکل مواجه خواهد شد.

پاتریک کلاوسون، مدیر تحقیقات انستیتوی سیاست های شرق دور واشنگتن در این باره گفت: «ایرفرانس کمتر از ... این تعداد هواپیمایی که ایران ایر می خواهد خریداری کند در اختیار دارد. بنابراین به هیچ وجه روشن نیست که چرا این شرکت فکر می کند می تواند مسافران کافی برای پر کردن این تعداد هواپیما پیدا کند.»

تا زمانی که خزانه داری آمریکا ابهام زدایی بیشتری برای اطمینان بخشیدن به بانک های غربی جهت همکاری با ایران انجام ندهد، ایران به دشواری می تواند از عهده تامین مالی این قراردادها برآید.

تحریم های آمریکا در زمینه بانکی از جمله محدودیت معامله به دلار همچنان پابرجاست و بانک ها تمایلی به تامین مالی قراردادهای ایران ندارند تا این که این ابهام برطرف شود و مشخص شود که چه همکاری هایی برای آنها مجاز است و چه همکاری هایی غیر مجاز.