مشتریان تازه برای گاز ایران/سرانجام شکایت گازی ترکیه از ایران
پس از تکمیل خط لوله صادرات گاز به عراق و با امضای یک قرارداد جداگانه کویت نیز می‌تواند از گاز ایران برای رشد اقتصادی خود بهره برد.
پايگاه خبري تحليلي «پارس»- ماندانا خسروی‌پور- با افزایش تولید گاز و تکمیل خط لوله‌هایی که گاز ایران را به نقاط مرزی می‌رساند، تجارت گاز ایران با سایرکشورها دچار یک تحول اساسی می‌شود. درواقع هرچه بازار صادراتی گاز ایران متنوع‌تر و بیشتر شود، قدرت چانه‌زنی کشورمان در بازارهای جهانی نیز افزایش خواهد یافت. طی سال‌های گذشته ترکیه به واسطه واردات روزانه ٣٠میلیون مترمکعب گاز، همواره به‌عنوان بزرگترین مشتری ایران جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده بود به‌طوری که باوجود قرارداد ٢٥ساله و رسمی میان تهران و آنکارا و تعیین تمام جزییات همواره ترک‌ها با گلایه از نرخ گاز وارداتی از ایران خواهان فشار برای کم شدن این قیمت شده‌اند. در این زمینه حتی آنها به شکایت نزد نهادهای بین‌المللی نیز متوسل شده‌اند تا فشار خود بر ایران را افزایش دهند.
اما انتشار خبری از سوی مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران که ورود گاز ایران به بغداد تا یک ماه آینده را تأیید می‌کند، نخستین عاملی است که زمینه تغییر در تجارت گازی ایران را فراهم می‌کند. بدین ترتیب با تکمیل پروژه صادرات گاز به عراق که در دو بخش صادرات به بغداد و بصره درحال پیگیری است روزانه بیش از ٦٠میلیون مترمکعب گاز به این کشور ارسال می‌شود که این رقم دو برابر صادرات گاز به ترکیه است. هرچند توسعه بازارهای صادراتی گاز ایران به عراق محدود نمی‌شود و در آینده کشورهای دیگری مانند کویت، کشورهای اروپایی و جمهوری آذربایجان نیز به آن می‌پیوندند، ولی نزدیک‌ترین پروژه از نظر زمانی که تا اردیبهشت‌ماه امسال به سرانجام می‌رسد در مدت کوتاهی به‌عنوان بزرگترین واردکننده گاز از ایران جای ترکیه را خواهد گرفت.
بنابراین ترکیه که سال‌ها درکسوت بزرگترین و در مقاطعی تنها واردکننده گاز ایران قرار داشت، با رسیدن و تکمیل پروژه صادرات گاز به عراق این جایگاه خود را از دست می‌دهد و در نتیجه قدرت چانه‌زنی این کشور نیز در مواجهه با ایران کاهش می‌یابد. شاید به همین دلیل است که مقامات آنکارا برای فشار بر تهران برای کاهش قیمت گاز صادراتی خود عجله دارند تا پیش از ورود مشتری‌های بزرگ دیگر به هدف خود دست یابند.
سرانجام شکایت گازی ترکیه از ایران
مدیرعامل شرکت ملی صادرات گاز ایران با اشاره به شکایت ترکیه از ایران در زمینه قیمت گاز، گفت: طبق قوانین تجاری این شکایت در صورت به توافق نرسیدن طرفین امری طبیعی است و جنبه سیاسی ندارد و برای افزایش صادرات گاز به ترکیه و عراق و دیگر بازارها آمادگی داریم.
حمیدرضا عراقی درباره ادعای این کشور در دیوان بین‌المللی داوری درخصوص قیمت بالا و نبود اطمینان از عرضه پایدار گاز ایران گفت: درباره تأمین پایدار گاز با دفاع جانانه‌ای که شرکت ملی گاز ایران، امور بینالملل، وکیل بین‌المللی و استدلال‌های محکمی که این شرکت داشت رأی دادگاه ١٠٠درصد به نفع ایران صادر شد.
عراقی با بیان این‌که درصورت محکومیت، ایران باید ١٥ تا ٢٠میلیارد دلار خسارت پرداخت می‌کرد، ادامه داد: ایران هیچ خسارتی نداد و از نظر بین‌المللی به‌عنوان یک شرکت قابل اعتماد مطرح شد.
وی ادامه داد: ترکیه در ارتباط با ادعای دوم نیز قیمت بازار جهانی، خرید گاز از روسیه، بازار انرژی‌های غیرگاز در این کشور را جمع بندی کرده و معتقد است که این گاز نسبت به انرژی‌های دیگر گران بوده و ایران باید آن را ارزان کند. مدیرعامل شرکت ملی‌صادرات‌گاز ایران گفت: ترکیه همه استدلال‌ها را در دادگاه ارایه کرده است و ما نیز همه دفاعیات را به دادگاه اعلام کرده‌ایم و باید منتظر رأی دادگاه باشیم و هرچه گفتند عمل می‌کنیم.
معاون وزیر نفت تأکید کرد: استدلال شرکت ملی گاز ایران همیشه این بوده است که شما حجم گاز بیشتری از ما بخرید تا در قرارداد قیمت کمتری را محاسبه کنیم. به گفته وی، قرارداد ما با ترکیه ٢٥ساله است و پارسال آمادگی صادرات ٣٠میلیون مترمکعب را داشتیم که این کشور ٩٢درصد از این مقدار را دریافت کرد. وی اظهار کرد: قرارداد صادرات گاز به ترکیه بین‌المللی است و امکان لغو آن وجود ندارد و اگر ترکیه گاز بیشتری از ایران وارد کند می‌تواند فرمول تازه‌ای داشته باشد.
صادرات روزانه ٦٥میلیون مترمکعب به عراق
براساس اعلام شرکت ملی صادرات گاز ایران تا پایان اردیبهشت‌ماه گاز ایران به عراق می‌رسد که شامل بغداد و بصره می‌شود. صادرات گاز به بغداد با حجم روزانه چهار‌میلیون مترمکعب آغاز می‌شود و تا ٣٥میلیون مترمکعب در روز قابل افزایش است.
صادرات گاز به بصره نیز یک‌سال پس از امضای قرارداد (سال ١٣٩٥) با حجم روزانه پنج‌میلیون مترمکعب آغاز می‌شود و سرانجام به ٣٠میلیون متر مکعب در روز می‌رسد که این میزان صادرات براساس یک قرارداد شش ساله انجام خواهد شد. بدین ترتیب پس از تکمیل هر دو پروژه (بغداد و بصره) روزانه ٦٥میلیون متر مکعب گاز از خط ششم گاز ایران به عراق ارسال خواهد شد.
گاز ایران از طریق عراق به کویت می‌رود
علاوه براین در پروژه عراق، صادرات گاز به کویت نیز امکانپذیر است و در صورت امضای قرارداد، گاز ایران به کویت می‌رود.
بر این اساس پس از تکمیل خط لوله صادرات گاز به عراق و با امضای یک قرارداد جداگانه کویت نیز می‌تواند از گاز ایران برای رشد اقتصادی خود بهره برد.
تمایل اروپا برای خرید گاز از ایران
از سال‌ها پیش همواره اروپا به‌عنوان یکی از مقاصد گاز ایران مطرح بوده است به‌طوری که ایران در این زمینه به قرارداد اولیه‌ای با کشور سوییس نیز دست یافته است که به دلایل متعددی تاکنون اجرایی نشده است. اما هیچ‌گاه این ظرفیت از بین نرفته است و با نزدیک‌تر شدن گاز ایران به اروپایی‌ها میل آنها برای خرید گاز ایران نیز بیشتر شده است. از سوی دیگر اعلام بیانیه سوییس و تفاهم اولیه ایران و شش قدرت جهانی درخصوص مسائل هسته‌ای نیز در دیگری به روی افزایش صادرات گاز به قاره سبز گشوده است. بدین‌ترتیب اگر توافقی بین ایران و گروه ١+٥ صورت گیرد و تحریم‌ها و موانع صادرات گاز ایران برداشته شود، بسترهای همکاری برای صادرات به اروپا مهیاست.
دعوتنامه جمهوری آذربایجان برای ایران
در این بین مقامات جمهوری آذربایجان پیش از تعلیق کامل تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران، برای گازهای ترش پارس‌جنوبی ایران دعوتنامه ارسال کرده‌اند و خواستار مشارکت جدی ایران در خطوط لوله صادرات گاز طبیعی به کشورهای عضو اتحادیه اروپا شده‌اند. لیزا گیورت سخنگوی طرح اجرای خط لوله گازی ترنس آناتولی هفته جاری با بیان این‌که این خط لوله که گاز‌جمهوری آذربایجان را به بازارهای اروپا ترانزیت خواهد کرد، به‌عنوان یک منبع جایگزین با گاز روسیه و کاهش وابستگی اروپا به گاز این کشور در نظر گرفته می‌شود، تأکید کرده است: درهای ورود و مشارکت در این طرح به روی سهامداران تازه ازجمله ایران باز است.
افزایش ٨درصدی حجم صادرات گاز ایران
سال گذشته حجم صادرات گاز ایران نسبت به سال پیش از آن شاهد افزایش بیش از ٨درصدی بوده است. حجم صادرات در این مدت بیش از یک‌میلیارد مترمکعب نسبت به مدت مشابه سال ٩٢ افزایش یافته است. در بازه زمانی یادشده، صادرات گاز، ٢,٥میلیارد مترمکعب بیشتر از واردات بوده که این آمار حکایت از مثبت بودن تراز صادرات گاز ایران دارد.
ارسال نظر