پايگاه خبري تحليلي «پارس»- حبيبه عرفاني- ايران در حال ساخت اولين دستگاه سيکلوترون پزشکي با توانايي توليد راديوداروهاي PETبراي تشخيص بيماري هاست، اين دستگاه که در قالب طرح کلان ملي با همکاري 3 دانشگاه کشور و مشاوره کره اي ها در حال ساخت است تا پايان سال به بهره برداري مي رسد.

طراحي و توليد سيکلوترون (شتاب دهنده حلقوي) کوچک بيمارستاني براي توليد راديوداروها، در سال هاي اخير در بسياري از کشورها مورد توجه قرار گرفته است. اين طرح کلان فناوري با محوريت دانشگاه صنعتي اميرکبير و همکاري کره، دانشگاه صنعتي شريف و دانشگاه تهران در حال اجراست.به گفته مجري پروژه، قيمت خريد دستگاه سيکلوترون 4 ميليون يورو است که براي واردات اين دستگاه علاوه بر پرداخت اين هزينه مبالغ حمل ونقل و گمرک را بايد به آن اضافه کرد در حالي که با ساخت آن در کشور قادر به کاهش تا 40 درصد قيمت اين دستگاه هستيم. امروزه بيمارستان ها و کلينيک هاي مهم به سيکلوترون هايي با انرژي مطلوب براي توليد راديوداروها مجهز هستند. راديو داروهاي مخصوص PET اغلب داراي نيمه عمر کوتاه هستند و توسط سيکلوترون هاي کم انرژي (زير 20 ميليون الکترون ولت ) توليد مي شوند.به دليل کم بودن نيمه عمر اين راديو ايزوتوپ ها، الزامي است که سيکلوترون هاي توليد کننده آن ها داخل بيمارستان قرار گيرد. به گفته مجري طرح کلان ملي «طراحي و ساخت شتاب دهنده سيکلوترون کوچک»،تصويربرداري به روش PET يکي از روش هاي تشخيص درماني است که تصوير را با دقت و کيفيت بالا و نويز (اختلال) بسيار اندک دراختيار متخصصان بيمارستاني قرار مي دهد. براي تصويربرداري به روش PET بايد يک نوع راديو دارو به بدن فرد بيمار تزريق شود که اين راديوداروها توسط دستگاه سيکلوترون توليد مي شود. از آنجا که نيمه عمر راديو داروهايي که توليد مي شود بسيار کوتاه است، سيکلوترون حتما بايد در بيمارستان باشد تا بتواند درکنار دستگاه PET قرار گيرد و در زمان نياز، راديو دارو را در همان جا توليد و براي مصرف عرضه کند.

دکتر آفريده تصريح کرد: ساخت اين شتاب دهنده پرقدرت با توان ۱۰ ميليون الکترون ولت که در توليد راديوداروها کاربرد دارد، از طرح هاي کلان ملي مصوب شوراي عالي «عتف» است. دانشگاه اميرکبير دانشگاه مجري، دانشگاه صنعتي شريف و دانشگاه تهران نيز همکار طرح هستند. کره اي ها نيز براي ساخت اين دستگاه به ايران مشاوره مي دهند. وي کاربرد راديوداروهاي PET را در تصويربرداري به روش هم زماني دانست و ادامه داد: در اين روش با تصويربرداري ديناميک از بيمار اطلاعات بسيار مهمي از وي به دست مي آيد.

راديو دارو

بيمارستان هاي کشور به ۷۰ دستگاه سيکلوترون نياز دارند
رئيس دانشکده مهندسي، انرژي و فيزيک دانشگاه اميرکبير نياز کشور به اين دستگاه را بين ۵۰ تا ۷۰ دستگاه ذکر و تصريح کرد: در حال حاضر تنها ۲ نمونه از اين دستگاه يکي در بيمارستان مسيح دانشوري در تهران و ديگري در بيمارستان رضوي مشهد وجود دارد.

در حال حاضر کشورهايي که از اين دستگاه استفاده مي کنند، کشورهاي صنعتي پيشرفته هستند که يا خودشان دستگاه را ساخته اند و يا آن را از کشورهاي سازنده خريداري کرده اند. بلژيک، آلمان، آمريکا و کره از کشورهاي توليدکننده دستگاه سيکلوترون هستند و به تازگي نيز چين در اين صنعت وارد شده است. آفريده با اشاره به جزئيات دستگاه سيکلوترون گفت: اين دستگاه شامل بخش هايي مانند مگنت، کاواک، چشمه يوني، کنترل، RF و خط توليد FDS است. ساخت اين قطعات از مهر سال گذشته در کشور شروع شده است و در صورتي که بودجه آن تامين شود، اميدواريم کار ساخت به اتمام برسد و تا پايان سال از اين دستگاه در کشور بهره برداري شود. دستگاه سيکلوترون يک نوع شتاب دهنده است که براي تصويربرداري استفاده مي شود. در واقع با اين دستگاه مي توان راديودارويي توليد کرد که داراي نيمه عمر کوتاهي است و سپس با استفاده از ۲ دوربين هم زمان از بيمار تصويربرداري کرد. اين نوع تصويربرداري يکي از پيشرفته ترين تصويربرداري ها در دنياست که مي تواند اطلاعات ديناميک از بيمار ارائه کند. به عنوان نمونه حتي اگر بيماري در حالت کما باشد با بررسي عکس هاي گرفته شده به اين شيوه مي توان حالت روحي وي را تشخيص داد و مشخص کرد که بيمار در کما ناراحت يا شاد است. بنابراين با مشخص شدن بسياري از اطلاعات لازم درباره بيمار مي توان وي را معالجه کرد. مجري طرح يادآور شد: مي توان از دستگاه سيکلوترون در تشخيص ضايعات در هر نقطه از بدن استفاده کرد و بافت هاي آسيب ديده بدن را توسط اين دستگاه با دقت بيشتري مشاهده کرد.

راديو دارو1

وي با بيان اين که از نمونه پيشرفته تر اين دستگاه مي توان علاوه بر تشخيص  بيماري در درمان هم بهره گرفت، گفت: البته مدلي که در ايران ساخته مي شود، براي تشخيص بيماري است. اين دستگاه راديودارو توليد مي کند، راديوداروي توليدي به بيمار تزريق مي شود و سپس با يک نوع دوربين همزمان، مي توان تصويربرداري و در تصاوير، ضايعه را مشاهده کرد. در واقع اين دستگاه راديوداروهاي بسيار مهمي توليد مي کند و از آن جا که طول عمر اين راديودارو کوتاه است بايد در محل توليد و استفاده شود. نيمه عمر و عمر اين داروها بسيار کوتاه و از ۲ تا ۱۱۰ دقيقه متغير است.

راديو دارو2

آفريده اظهار داشت: از اين دستگاه براي پروتون تراپي (PET) استفاده مي شود. تصويربرداري پروتوني هم يک تصويربرداري پوياست که در آن ۲ تصوير گاما همزمان آشکار مي شود و با آشکارسازي اين ۲ تصوير، مي توان تصويري با بزرگ نمايي قابل قبول به دست آورد. حال با افزايش ميزان انرژي، مي توان با استفاده از دستگاه سيکلوترون داروهاي ديگري توليد کرد که در درمان برخي بيماري ها از جمله پروستات قابل استفاده است. آفريده تصريح کرد: مهر امسال قطعات ساخته شده را نصب مي کنيم و اميدواريم پايان سال از اين پروژه بهره برداري کنيم.

 

ایران بیمارستان چین دارو دانشگاه صنعتی شریف دوربین فناوری مشهد هسته ای یورو