بهترین زمان برای آزادسازی قیمت انرژی در ایران فرا رسید

به گزارش پارس به نقل از تسنیم، جواد صالحی اصفهانی استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا تک آمریکا شب گذشته با حضور در پایش اظهار کرد: نفت چیزی نیست که فقط بودجه دولت را تحت تاثیر قرار می دهد. زندگی اکثر ایرانی ها با نفت گره خورده است. اینکه می شود به جای نفت چیز دیگری از کشور صادر کرد یا نه باید مورد بررسی قرار بگیرد.
وی افزود: در دهه 60 میلادی کشور کره چنین مشکلی داشت ولی فعالیت های صادراتی و به ویژه تولیدی خود را در زمینه الکترونیک بیشتر کرده و به این حوزه ورود پیدا کرد. عده ای افراد را با یارانه به سمت صادرات این کالاهای الکترونیک هدایت کردند و این گونه صادرات وقتی رشد می کند چون از نوع بقیه کارهایی است که مردم انجام می دهند برای سایر بخش های اقتصادی هم خوب است.

این اقتصاد دان تصریح کرد:‌ در ضمن تشویق صادرات، افرادی که در مقابل وارد کننده ها رقابت می کنند نیز تقویت می شوند. مشکل نفت این است که چنین رابطه ای را با اقتصاد ندارد. مثلا نفت یک دفعه قیمتش بالا می رود ولی تولید کنندگان در بخش های دیگر به یکباره از این مسئله بهره برده اند.

صالحی اصفهانی بیان کرد:‌ به نظر من ثروتمندان خودشان این مسئله را که فرزندانشان بدون کار صاحب ثروت شوند را مشکل می دانند چون می دانند کسی که کار نمی کند و مولد نیست زندگی خوبی نخواهد داشت. جوانان باید حس کنند که جامعه به آنها نیاز دارد و این احساس نیاز باید بر اساس کفایت های هر فرد باشد.

وی عنوان کرد: مصرف چیز خوبی است اما در کنار آن مولد بودن هم مهم است. آوردن نفت به اقتصاد مانند این می ماند که پول میان همه به درستی تقسیم نشده و تبعیض ایجاد می شود.

استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینای تک آمریکا یادآور شد: در جامعه ای که نفت منشا درآمدهاست، برای افراد شبهه به وجود می آید که ارتباطات باعث بالا رفتن درآمدها می شود. در دهه 60میلادی ایران رشد اقتصادی خیلی خوبی داشت ولی به علت برخی سیاست های اشتباه دیگر تکرار نشد.

صالحی اصفهانی تاکید کرد: اینکه افرادی فکر می کنند ایران اگر نفت نداشت مثل ژاپن می شد یک فرض خوشبینانه است. ایران از نفت خیلی استفاده کرده و زیرساخت هایی مانند برق، جاده، فرودگاه و غیره همه از نفت است.

وی ادامه داد: بسیاری از کشورهای جهان کاهش مصرف انرژی را برای محیط زیست خوب می دانند بنابراین مردم نیز پول بیشتری برای بنزین پرداخت می کنند.

صالحی اصفهانی گفت: چون قیمت انرژی در آمریکا آزاد بود به تبع آن مصرف کم شده و تولید نیز بالا رفت. قیمت بنزین در آمریکا دو برابر شد و مردم از وسایل نقلیه عمومی بیشتر استفاده کردند.

وی اظهار کرد:‌ صادرات نفت آمریکا در گذشته بسیار کم بوده و حتی به نیم میلیون بشکه در روز هم نمی رسید. علت این میزان صادرات پایین هم جریان سیاسی و عدم اجازه دولت برای صادرات بود.

این اقتصاددان تصریح کرد: هزینه تولید نفت شیل بسیار بالاست و اینگونه برداشت نفت به محیط زیست به ویژه آب های زیرزمینی آسیب می رساند. در واقع افزایش صادرات نفت در آمریکا از طریق نفت شیل است. در آمریکا وقتی قیمت انرژی بالا برود یک نارضایتی برای قیمت بنزین و نفت ایجاد می شود و سعی نمی کنند جلوی آن را بگیرند که این نارضایتی چندان زیاد نیست.

این استاد دانشگاه بیان کرد: ایران تنها کشور دنیاست که چون انرژی قیمتش نسبت به سایر کالاها افت پیدا کرده بنابراین تولید کنندگان و مصرف کنندگان وابستگی بیشتری در زمینه مصرف به نفت پیدا کردند. در دهه 50 ایران یک چهارم تولید مصرف داخل بود ولی اکنون چهار میلیون بشکه نفت و گاز مصرف داخل بوده و فقط حدود یک و نیم میلیون بشکه صادر می شود.

صالحی اصفهانی افزود: در حال حاضر وابستگی دولت به نفت کم شده است. در سال 53 وابستگی دولت به نفت 83 درصد و در سال های اخیر نیز حدود 40 درصد بوده است. البته پیش بینی برای سال آینده هم 26 درصد خواهد بود. درآمد نفتی ایران نسبت به دهه 70  میلادی خیلی کمتر است. درآمد نفت در آن زمان به ازای هر ایرانی پنج هزار دلار بود.

وی با اشاره به اینکه دولت هنوز هم بر قیمت دلار سوبسید پرداخت کرده و این فشاری است که به دولت وارد می شود گفت: اقتصاد آمریکا چون صادرکننده نفت نیست درسی برای ما ندارد ولی در زمینه مصرف برای ما درس دارد. همه باید بدانند که اگر دولت بخواهد رفاه خانواده را از طریق انرژی ارزان قیمت تامین کنیم مشکل بیشتری ایجاد می شود.

صالحی اصفهانی عنوان کرد: در ایران سرمایه انسانی بسیار اندوخته شده ولی این افراد چندان اثری نداشته و در تولید کاری انجام نداده اند. افراد باید به این مسئله توجه داشته باشند که انرژی گران تر یک زحمت بیشتر برای خانواده ها ایجاد می کند و یک تحرک خوب را برای آنها ایجاد می کند.

استاد اقتصاد دانشگاه ویرجینیا تک ادامه داد:‌ کشوری که ایران باید از آن درس گرفت نروژ است چون هم نفت صادر می کند و هم به خوبی در زمینه تولید فعالیت می کند. نروژ ساختار اقتصادی لازم را برای ورود نفت داشت ولی ایران برای اینکه اجازه رشد ساختارها را نداده بود باید هنوز مقداری هزینه کند.

وی تاکید کرد: متاسفانه خیلی از کارهایی که برای کشور لازم و ضروری است را به دلیل هزینه ها انجام نمی دهند. مردم باید قبول کنند که لازم است تا قواعد بازی تغییر پیدا کرده و به افزایش قیمت انرژی تن بدهند.

این اقتصاددان با اشاره به اینکه قوانین آمریکا اجازه احصا حساب های بانکی را نمی دهد ولی همه شهروندان موظف به ارائه اظهار نامه هستند گفت: در حال حاضر درآمد نفت پایین آمده و دولت می تواند مالیات بیشتری دریافت کرده و یا اینکه قیمت حامل های انرژی را بالا ببرد. اگر دولت قیمت حامل های انرژی را بالا ببرد قطعا کمتر آسیب خواهد خورد ولی اگر فعالیت های عمرانی را کاهش دهد باید گفت بدترین کاری بوده که انجام داده است. برای حل این مشکلات باید کارها را به ساختار و قانون سپرد.

صالحی اصفهانی با تاکید بر اینکه علت تفاوت ارزش پول ایران نسبت به سایر کشورها میزان نقدینگی در کشور است گفت: با کاهش قیمت نفت قطعا یک فشار در اقتصاد به وجود می آید ولی کنترل آن به رفتار مردم و انتخاب سیاست های دولت بستگی دارد. اگر کشور اقتصاد انعطاف پذیری داشته باشد باید در شرایط کاهش قیمت نفت در زمینه صادرات کالای دیگری فعالیت کند.

وی با اشاره به اینکه مردم ایران باید از صادرات نفت باید فاصله گرفته و به سوی صادارت کالاهای قابل رقابت در بازار جهانی بروند عنوان کرد: طی 12 سال گذشته شاخص پوشاک سه برابر شده ولی از سال 77 تا 89 قیمت بهداشت هفت و نیم برابر شده است. نساجی طی سال های اخیر خیلی ضربه خورده چون محصولات این صنعت به راحتی به کشور وارد می شد. البته اینکه دولت اجازه داده تا قیمت دلار تا این میزان بالا برود یک نوع حمایت از تولید است هرچند که صنایع نساجی را تنها با قیمت ها و یا حمایت مالی نمی توان حمایت کرد و نیاز به ساختارهای گسترده تری دارد.

وی در پایان یادآور شد: در حال حاضر دولت با سیاست های مختلفی از جمله بالا رفتن نرخ ارز کمک بسیاری به کاهش وابستگی نفت کرده است. دولت ایران برای اینکه بودجه خود را منظم کند باید با مردم ایران راجع به هزینه مصرفی انرژی به نحو جدی وارد گفتگو شود چون دولتی که چهار میلیون بشکه در داخل به فروش می رساند نمی تواند کشور ورشکسته ای باشد. مردم باید بدانند این پولی که در حال حاضر به طور نامساوی تقسیم می شود را لازم است تا بهتر تقسیم کرده و یا آن را برای کارهای عمرانی به دست دولت بسپارند.