سيگنال بانک مرکزی با دلار چه كرد؟

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- بازار ارز ایران بعد از مدتی ثبات، از‌ سال ٩٠ وارد فاز نوسان شد و تجربه‌های جدیدی را به ثبت رساند. پیامد این نوسان‌های دوساله، باعث علاقه مردم به خرید ارز و خاصه دلار (به عنوان کالای سرمایه‌ای) شد. موج تقاضا در شرایطی تشدید شد که تحریم‌ها عملا راه تزریق ارز جدید به بازار را بسته بود و امیدی به بهبود هم نمی‌رفت. قیمت دلار تا مرز ٤هزار تومان هم بالا رفت و بانک مرکزی در دوره دولت یازدهم با کاری سخت روبه‌رو شد چرا که این نهاد پولی و مالی در آن روزها راه‌حلی جز صدور بخشنامه و وعده نداشت و همین نکته هم باعث شد عموما راه به جایی نبرد! به عبارتي بازار دیگر اهمیتی به سیگنال‌های متولی بازار رسمی نمی‌داد و راه خود را می‌رفت. در آستانه انتخابات‌ سال ٩٢ و بعد از آن روند نزولی بازار را شاهد بودیم و ارزش دلار به کمتر از ٣‌هزار تومان هم رسید اما در آن روزها ولی‌الله سیف رئیس‌کل جدید بانک مرکزی اعلام کرد که کاهش ارزش دلار بیشتر از ٣‌هزار تومان هم افتادن از آن سوی بام است و اقتصاد کشور را بخصوص در بخش تولید و صادرات با خطر مواجه می‌کند. این اولین سیگنال رسمی بود که باعث شد قیمت‌ها در بازار ارز دوباره قد بکشد و از مرز روانی ٣‌هزار تومان بگذرد. از آن روز تا به امروز، نوسان در بازار ارز کماکان ادامه داشته است؛ هرچند هرگز این نوسان‌ها قابل مقایسه با فرازوفرودهای گذشته نیست.

در تازه‌ترین رخداد این بازار چند هفته‌ای است که با اعلام نرخ تازه دلار دولتی در بودجه (٢٨٥٠تومان) بازار مرز روانی ٣٦٠٠تومان را درنوردیده و حالا با وعده رئیس‌کل بانک مرکزی (ارزانی پس از ژانویه) اندکی سقوط را تجربه کرده است. سقوط به زیر ٣٥٠٠تومان (٣٤٨٣تومان) طی روز گذشته (شنبه) در شرایطی رخ داد که نرخ ارز مبادلاتی اعلامی از سوی بانک مرکزی برای دلار، افزایشی اعلام شد و همین نکته کافی بود تا سیگنال تازه و نامحسوس بانک مرکزی در بازار اثرگذار شود و نرخ دلار در عصر شنبه بار دیگر به بالای ٣٥٠٠تومان بازگردد. در شرایطی که روند نزولی دلار، در نظر فعالان نشأت گرفته از کاهش حجم مبادلات ارزی معامله‌گران بزرگ بود، کاهش عرضه دلار، توسط صرافی بانک‌ها و نرخ اعلامی ارز مرجع به افت نوسانات دلار دامن زد تا ابهام‌ها بیش از قبل شود.

حفظ قیمت تعادلی
مرور وقایع آخرین موج فراز و فرود ارز، که بعد از تمدید مذاکرات هسته‌ای رخ داد نرخ دلار را طی دومرحله از مرز ٣هزار و ٥٠٠تومان عبور داد. اما نکته‌ای که در این میان به نظر می‌رسد این است که ظاهرا بانک مرکزی کماکان به بالا بردن قیمت‌ها بیشتر راغب است و عملکردش در مرکز مبادلات ارزی، پیغام‌های مشخصی به بازار غیررسمی و آزاد مخابره می‌کند. به عبارت دیگر وقتی بازار آزاد قیمت‌ها را افزایش می‌دهد بانک مرکزی قیمت‌ها در مرکز مبادلات را کاهش می‌دهد و بالعکس. این در حالی است که رئیس‌کل بانک مرکزی همین چندی پیش اعلام کرد قیمت ارز با آغاز ‌سال نو میلادی متوقف می‌شود. این پیش‌بینی ظاهرا در اولین روزهای ‌سال نو میلادی محقق شد اما همزمان، وقایع دیروز که افت قیمت و بازگشت دوباره را ثبت کرد، نشان داد بازار ارز همه وقایع را با هم رصد می‌کند چرا که در مرکز مبادلات ارزی و در اولین روز هفته، نرخ دلار آمریکا با ٢٨ریال افزایش به ٢٧هزار و ٢٠٢ ریال رسید. با این تفاسیر می‌توان نتیجه گرفت که بانک مرکزی اگرچه تلاش می‌کند از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند کماکان میلی به افت بیش از اندازه نرخ‌ها هم ندارد به عبارت دیگر این بانک احتمالا می‌خواهد قیمت‌ها را در بازه‌ای متعادل نگه دارد. هرچند ولی‌الله سیف اعلام کرد که بانک مرکزی به دنبال حفظ ارزش پول ملی است اما مشاهدات نهایی چیز دیگری را نشان می‌دهد و نشان می‌دهد که نوسان‌های فعلی (برخلاف گفته‌های مسئولان) موقتی و زودگذر نیست.

اجازه تکرار نوسان‌های شدید را نمی‌دهیم
در حوزه وعده‌ها، رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان این‌که بهبود دو شاخص رشد اقتصادی و تورم در طول فعالیت دولت یازدهم باعث شده شرایط اقتصادی کاملا نسبت به گذشته متفاوت شود، گفته است: به مردم توصیه می‌کنم تحت‌تأثیر التهابات مقطعی بازار ارز قرار نگیرند و این اطمینان را داشته باشند که بانک مرکزی از ارزش پول ملی حمایت می‌کند. به گفته او، در برخی مواقع به علت افزایش تقاضا در یک مقطع زمانی خاص ممکن است نوسانات جزئی در بازار ارز به‌وجود‌ آید که این اتفاق مقطعی است و دوباره بازار متعادل می‌شود. سیف درباره سیاست‌های بانک مرکزی در قبال نوسانات ارزی گفت: هدفی که بانک مرکزی دنبال می‌کند این است که با روش‌های منطقی و علمی آرامش را در بازار به‌وجود آورد و اجازه نوسانات شدید را ندهد.البته دامنه نوسان‌ها در چهارراه استانبول تنها به بازار ارز محدود نمی‌شود و در ادامه به دیگر بازارها  بخصوص بازار همسایه یعنی بازار سکه هم می‌رسد. با توجه به همین داستان دیروز در بازار سکه، قیمت‌ها با کاهش مواجه شد که همچون دلار با اندکی بازگشت قیمتی نیز همراه شد؛ هرچند  اونس همچنان در یکی از سیاه‌ترین دوره‌های خود قرار دارد.مرور بازار سکه نشان می‌دهد که روز شنبه با نوسان کاهشی دلار و در حالی ‌که طلای جهانی قدری رشد یافت ارزش سکه بهار آزادی به ٩٧٢هزارتومان رسید که نسبت به پنجشنبه ٥‌هزار تومان کاهش داشت اما در نهایت عصر دیروز دوباره به٩٧٥ تا ٩٧٩‌هزار تومان بازگشت که این ارزانی را از بین برد!

در این خصوص محمد کشتی‌آرای رئیس اتحادیه طلا و جواهر با اشاره به کاهش ٩دلاری قیمت طلا در یک‌سال گذشته، از ارزان شدن ١٣‌هزار تومانی نرخ سکه در یک هفته گذشته خبر داد و پیش‌بینی کرد که حداقل تا ٣روز آینده تغییر قیمت نداشته باشیم.