روش انتقال مفاهیم، مهم‌ترین بخش تعامل با نوجوانان

«مجموعه فرهنگی تمنا» (تربیت مربی نسل امروز) سال‌هاست که در عرصه مهارت‌افزایی مربیان آگاه و فعال برای تعامل بیشتر با دختران نوجوان فعالیت می‌نماید. از این رو و در آستانه ولادت حضرت معصومه (س) و روز دختر، گفت‌وگویی صمیمانه با خانم «فاطمه شفاف»، مسئول مجموعه فرهنگی تمنا داشتیم که متن مصاحبه ما با ایشان را در ادامه خواهید خواند:

ضرورت ایجاد عرصه برای بروز و ظهور نوجوانان

والدین در برخورد با نوجوانان خود دچار مشکلاتی هستند، بسیاری از آن‌ها معتقدند که نوجوانان منفعل شده‌اند، تنبل هستند، اخلاق مناسبی ندارند و در برابر صحبت‌های والدین مقاومت می‌کنند؛ اما تمام این مشکلات ناشی از عدم وجود عرصه‌ای برای بروز درونیات نوجوانان است. مهم‌ترین مسئله‌ای که در بحث نوجوانان مخصوصاً دختران نوجوان، به آن رسیدیم این است که نوجوان به عرصه و فضایی نیاز دارد که استعدادش را کشف کند، سپس آن را ارتقاء دهد، بواسطه آن استعداد تحسین شود، تأیید گردد و با طی کردن این مراحل، بتواند از زندگی خود لذت ببرد.

اگر به یک نوجوان اعتبار داده شود، ارزش و جایگاه واقعی خود را می‌یابد و به این ترتیب از آسیب‌های اجتماعی که ممکن است در آینده برایش بوجود آید، کاسته می‌شود. به گواه تجربه، نوجوانانی که هنرمند هستند، ورزشکارند یا مقام و جایگاهی در جامعه کسب کرده‌اند، آسیب‌هایی به مراتب کمتر از دیگر همسالان خود تجربه می‌کنند.

نقش تربیتی مربی

خانم شفاف با اشاره به «اهمیت جایگاه مربی» گفت:

مسئله دیگر برای کاهش آسیب‌های نسل امروزی، پذیرش نقش مربی از جانب والدین است. والدین باید در زندگی فرزندان نوجوان خود، نقش فردی به اسم مربی را جدی بگیرند. مربی یعنی فردی که می‌تواند در تربیت فرزند، نقش مهمی را ایفا کند و به نوعی کمک کننده نقش پدر و مادر باشد. در بسیاری از موارد، نوجوان نیازهایی دارد که معلم و خانواده نمی‌توانند برآورده کنند؛ این‌جاست که مربی به کمک والدین می‌آید، با نوجوان ارتباط می‌گیرد، دغدغه‌های والدین را با زبان خود نوجوان، به وی منتقل می‌کند، روش انتخاب و تشخیص درست را یاد می‌دهد و در تشکیل هویت وی، در این سن حساس نقشی اساسی ایفا می‌کند.

وی ادامه داد:

تأثیرگذاری مربی به این علت است که نقش الگو را دارد. مربی باید آنقدر تعامل مناسبی با نوجوان داشته باشد که نوجوان را شیفته خود کند. این علاقه سبب می‌گردد درک و پذیرش متقابل افزایش یابد. دراین صورت است که نوجوان هرچه مربی بخواهد با کمال میل انجام می‌دهد و از طرف دیگر سعی می‌کند خود را شبیه به مربی کند. بنابراین این‌که نقش مربی را چه کسی ایفا ‌کند و دارای چه ویژگی‌هایی ‌باشد، بسیار حائز اهمیت است.

نقش بانوان در رشد جامعه

مدیر موسسه تمنا، در خصوص نحوۀ شکل‌گیری این مجموعه گفت:

با توجه به اهمیت نقش مربی در زندگی نوجوانان بود که حدود 3 سال پیش، تعدادی از خانم‌های دغدغه‌مند حوزه تربیت و رشد نوجوان، دور هم جمع شدند و با برگزاری کلاس‌های پرسش و پاسخ، هسته اولیه مجموعه تمنا را شکل دادند. این حرکت خودجوش، کم‌کم تبدیل به برگزاری دوره‌ها و کلاس‌های منظم شد و خدا را شاکریم که مخاطبین ما از 50 نفر شروع شد و اکنون به بالای هزار نفر رسیده است.

مجموعه‌های بسیاری در بحث نوجوانان فعالیت می‌کنند و کارهای خوبی هم انجام می‌دهند؛ اما در خصوص روش انتقال مفاهیم و ارزش‌ها به نوجوان، کم‌کاری وجود دارد. بنابراین تمنا با ورود به این عرصه در تلاش است تاحدی این خلاء را پرکند. تمنا به طور ویژه در بحث تربیت مربی دختران نوجوان فعالیت می‌کند.

وی ادامه داد:

ویژه بودن دختران نوجوان در این حوزه دلایل بسیاری دارد. اگر از جایگاه یک زن به مسئله نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که در دنیای امروزی تنها به 2 ویژگی زن پرداخته شده است؛ یکی جنبه زیبایی، جذابیت و نگاه جنسیتی و دیگری خانه‌داری به مفهوم پخت و پز و ... .

دو ویژگی مذکور از شئونات زن به حساب می‌آیند اما صرفا پرداختن به این دو جنبه، اشتباه بزرگی است. در این میان فقط دین است که ارزش زن را در این دو وجه خلاصه نمی‌کند و به جنبه‌های دیگر زن توجه کرده است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها، نقش محوری زن در جامعه است. بنابراین اگر بخواهیم جامعه خوبی بسازیم باید نقش بانوان را در فرآیند رشد جامعه جدی بگیریم.

اهداف تمنا

خانم شفاف با تأکید بر اهمیت نقش بانوان گفت:

تمنا، 3 هدف را برای خود تعریف کرده است. اول این‌که شأن حقیقی یک زن را به خودش و جامعه متذکر شویم. بانوان باید خودشان را باور کنند تا بتوانند در جامعه اثرگذار باشند. سپس به آن‌ها نحوه تعامل با نوجوانان را آموزش دهیم و در مرحله بعد به نوجوانان کمک کنیم که مهارت‌های خود را رشد دهند و بتوانند جامعه‌ای آباد بسازند.

از این رو دوره‌هایی با نام تمنا1 ، 2 و 3 برگزار شده‌اند و اکنون در آستانه برگزاری چهارمین دوره تمنا هستیم. این دوره‌های تربیت مربی چندین وجه دارند. از یک طرف سعی می‌کنیم مهارت‌های فردی خانم‌ها را رشد دهیم که شامل «افزایش انعطاف‌پذیری»، «خوش‌اخلاقی»، «نظم» و ... هستند و از طرف دیگر مهارت‌های مربی‌گری را به آن‌ها آموزش می‌دهیم.

ایشانه با ذکر نقل قولی ادامه داد:

حاج آقا گمار که از اساتید مجموعه هستند، همیشه می‌فرمایند «در جامعه، بانوان مذهبی، تحصیلکرده و فرهیخته زیادی وجود دارند اما اینکه چطور آن چیزهایی را که بلد هستند به نوجوانان انتقال دهند بسیار حائز اهمیت است. مهم‌ترین بخش، شیوه انتقال مفاهیم است و اینکه بپذیرد که نوجوان قابل تغییر است و می‌تواند قله‌ها را فتح کند».

پس از آموزش، دغدغه تمنا وارد شدن به عرصه است. ما صرفا آموزش نمی‌دهیم، مربی‌ها باید تمرین و ممارست داشته باشند و وارد عرصه شوند. در دوره تمنا 3، حدود 70 درصد شرکت‌کنندگان، دختران زیر 22 سال بودند. یعنی درحقیقت مربی هم نوجوان است. نزدیکی سن مربی به مخاطبان، تأثیرگذاری کلام مربی را دوچندان می‌کند، اعتماد به نفس قشر نوجوان را افزایش می‌دهد و از طرفی، سرمایه‌گذاری بر روی نسل بعدی مربی‌ها به شمار می‌رود.

پیش‌روی براساس نیاز مخاطب

مدیر موسسه تمنا در پاسخ به خبرنگار سراج24، در خصوص دوره‌ها و کارگاه‌های این مجموعه گفت:

کارگاه‌هایی هستند که به عنوان بخش‌های پشتیبانی عمل می‌کنند و به درخواست و نیاز مخاطب در مجموعه اضافه شده‌اند. مثل دوره «شاخه نبات» که به بحث قبل از ازدواج، آشنایی و پس از ازدواج می‌پردازد. دوره «مادران امروز» نیز با توجه به نیاز مادرانِ نوجوانانی که در دوره‌های ما شرکت داشته‌اند، ایجاد شده است و برقراری تعامل با نوجوان را به مادران آموزش می‌دهد.

علاوه بر این‌ها، «کارگروه مدنا» (مدارس نوجوان امروزی) برای تعامل افرادی است که در حال آموزش مربی‌گری هستند یا مربی شده‌اند. «سنا» (سلامت نسل امروز) یکی دیگر از کارگروه‌هایی است که با استقبال زیادی مواجه شد. سنا جمعی از مربیان فارغ التحصیل رشته‌های علوم پزشکی هستند که با درنظرگرفتن طب سنتی- اسلامی، به سلامت و بهداشت نوجوانان و مسائل راجع به بلوغ دختران می‌پردازند. دراین بخش، مربیانی را آموزش می‌دهیم که با تأکید بر حیا و عفاف، به صورت تخصصی با نوجوان‌ها صحبت کنند و آگاهی آن‌ها را بالا ببرند.

در «کارگروه مانا» (مهارت افزایی نسل امروز) مهارت‌هایِ عملیِ مربی مانند ورزش و هنر افزایش می‌یابد؛ چراکه نوجوانان همواره دنباله‌رو اشخاصی هستند که دارای مهارت‌های عملی بالاتری نسبت به خود می‌باشند. بنابراین، قدرت تأثیرگذاری مربی بر نوجوان افزایش می‌یابد. در آخر، «کارگروه مهنا» (مثل همه نباشیم) را داریم که به نوجوان آموزش می‌دهد حس حسرت، افسردگی، گلایه و ... (که متأسفانه بین نوجوانان رایج شده است) را کنار بگذارد و از زندگی خود لذت ببرد. در این بخش ما مهارت‌های دهگانه زندگی را که در روانشناسی مشهور است، با محک دین اصلاح نمودیم و با استفاده از این راهکار، سبک زندگی‌ای را برای نوجوان متصور شدیم که می‌تواند در آن نشاط، شادابی و خوشبختی را تجربه کند.

گستره فعالیت تمنا

خانم شفاف با اشاره به تعاملات و همکاری‌های موسسه تمنا ادامه داد:

مجموعه تمنا همکاری‌های گسترده‌ای با نهادها و مجموعه‌های دیگر دارد. به عنوان نمونه در یک طرح دخترانه با بسیج همکاری داشتیم و در 23 منطقه تهران فعالیت‌هایی را انجام دادیم. با اتحادیه انجمن دانش‌آموزی در منطقه 3، با ارتش برای اجرای یک طرح در یکی از شهرک‌های ارتش، مساجد و دانشگاه‌ها همکاری داشتیم. در برخی موارد هم که مدارس از ما درخواست‌هایی درخصوص کارگروه سنا یا برگزاری کلاس‌های فوق برنامه «تدبر و تفکر» داشتند، ما از طریق مربی‌های تمنا همکاری داشتیم.

با این حال، دوره‌های تربیت مربی تنها در خود مجموعه فرهنگی تمنا در شهرهای تهران، کرج و ساوه برگزار می‌گردد. علاقه‌مندان می‌توانند از طریق اکانت اینستاگرامی مجموعه @tamana_ca و یا شماره تماس‌های 26710950-021 و 09027768666 با تمنا در ارتباط باشند.