چراغ سبز اروپا به حفظ خطوط قرمز ایران

تازه ترین رویدادها درباره چشم انداز سند برجام مهمترین محور خبری-تحلیلی روزنامه های چاپ امروز پنج شنبه 27 اردیبهشت بود. مطبوعات صبح کشور از عزم جدی اروپا برای حفظ برجام و چالش های مسیر این توافق گزارش دادند.
سخنان رییس جمهوری درباره تحولات منطقه ای و داخلی در کنار تصمیم جدید کره شمالی درباره لغو دیدار رهبر این کشور با رییس جمهوری آمریکا هم در روزنامه های امروز مورد توجه قرار گرفت.

**گام های مصمم اروپا به منظور حفظ برجام
نخستین دور مذاکرات هسته ای ایران با کشورهای عضو اتحادیه اروپا سه شنبه شب در بروکسل بلژیک با حضور وزرای خارجه ایران، آلمان، فرانسه و مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا برگزار شد. نشستی که دستاورد آن بیانیه حمایت تروییکای اروپا از برجام بود.
از دیگر سو رسانه های خبری از امضای قرارداد تازه ای در حوزه نفت با شرکت انگلیسی می دهند. اروپای مصمم در حفظ برجام و چشم انداز این توافق بدون حضور آمریکا مهمترین محورهای تحلیلی روزنامه های چاپ امروز بود.
روزنامه «ایران» در گزارشی مفصل به تازه ترین رویدادهای برجامی پرداخته و نوشته است: ایران و اروپا در نخستین دیدار خود بعد از خروج امریکا از برجام که سه‌شنبه شب در بروکسل برگزار شد، روند امیدبخشی از امکان ادامه حیات این توافق روایت کردند.
فضای امیدبخشی که در آن مقام‌های اروپایی از آغاز مأموریت چاره‌جویی برای حفاظت از منافع تجاری تهران خبر دادند و همزمان با این هشدار مقام‌های کشورمان روبه‌رو شدند که مأموریت آنها فرصت زیادی برای انجام ندارد؛ فرصتی که ایران برای آن ضرب‌الاجل 60 روزه معین کرده و به نظر می‌رسد خواست آن درخصوص تضمین بخشیدن به ادامه بی کم و کاست مناسبات اقتصادی ایران و مؤسسات اقتصادی کشورهای منظومه غرب مورد پیگیری جدی قرار گرفته است.
«رحمان قهرمان پور» کارشناس مسائل بین‌الملل در بخش اول دفتر روزنامه ایران درباره همکاری اتحادیه اروپا با ایران در زمینه برجام نوشت: اروپایی‌ها اعلام کردند ایران می‌تواند در مسائل منطقه‌ای با اروپا وارد تعامل شود؛ طرف اروپایی همچنین اعلام کرده از سرمایه گذاری‌های بیشتر در ایران حمایت خواهد کرد؛ اما الان برای این سؤال که آیا اروپایی‌ها می‌توانند به وعده‌های خود عمل کنند یا نه، جواب قطعی نداریم. طبیعتاً اروپا حرکات وامتیازات خود را بر اساس حرکت ایران تنظیم می‌کند و بر عکس ممکن است ایران هم متناسب با پیشنهاداتی که اروپا می‌دهد، در مذاکرات از خود انعطاف نشان بدهد.
در این میان عده‌ای معتقدند تجربه ما از مذاکرات با سه کشور اروپایی از سال 2003تا 2005 نشان می‌دهد خیلی نمی‌شود روی اتحادیه اروپا حساب ویژه‌ای باز کرد و انتظار داشت به خاطر ایران مقابل امریکا بایستد. خود آقای ظریف روز گذشته گفت «دنبال خیالبافی نیستیم که اروپا روابطش را با امریکا برهم بزند.»اظهاراتی که نشان می‌دهد تیم مذاکره کننده، واقع بینانه به موضوع نگاه می‌کند.
روزنامه «ابتکار» عکس صفحه نخست خود را به دیدار وزیر امور خارجه کشورمان با وزرای سه کشور اروپایی اختصاص داد و در گزارش برجامی خود نوشت: رسانه‌های غربی روز گذشته از چراغ سبز اروپا برای حفظ توافق هسته‌ای خبر داده و اعلام کردند که کشورهای غربی وعده دادند با حفظ جریان سرمایه‌گذاری و نفت، برجام را حفظ کنند. در همین رابطه رویترز گزارش داد که اروپایی‌ها ضمن تلاش برای حفظ توافق تصریح کرده‌اند که باید برای اعطای ضمانت به تهران تلاش کنند. با توجه به این مساله فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا خاطرنشان کرده است که فعلاً برای یافتن راه‌حل‌هایی برای تداوم فروش نفت، سرمایه‌گذاری و حفظ معاملات بانکی توافق شده ولی در حال حاضر نمی‌توان درباره ضمانت‌های قانونی یا اقتصادی صحبت کرد.
این روزنامه هم چنین در گفت وگو با «مهدی مطهرنیا» کارشناس مسائل بین الملل به بررسی آینده برجام پرداخت. مطهر نیا می گوید : خروج آمریکا از برجام براساس استدلالات کذبی انجام شده است که ترامپ آن را به ایران نسبت می دهد.
ترامپ می گوید ایران برجام را رعایت نکرده، فعالیت های موشکی را ادامه داده و در پس ماجرا به دنبال افزایش فعالیت های هسته ای خود بوده است و درواقع راستی آزمایی های آژانس بین المللی انرژی هسته ای را صحیح نمی داند و به آنچه استناد می کند که دستاوردهای سیستم اطلاعاتی صهیونیسم است. اینکه کدام یک حقیقت را بازگو می کنند بحث دیگری است اما آنچه که از نظر عینی و واقعیت سیاسی مسجل است این ادعای ترامپ است که خروج از برجام را برای اعمال فشار به ایران انجام داده است.
ایران باید با دیپلماسی و عملیات رسانه ای بسیار موثر به افکار عمومی جهان در دو بخش توده ها و نظام موجود در جهان ثابت کند که دلیل ادعا شده برای خروج ترامپ از برجام حقیقت ندارد.
«شرق» دیگر روزنامه امروز بود که به موضوع برجام به ویژه نقش انگلیس در دوران تازه این توافق پرداخت. در گزارش این روزنامه به موضوع قرارداد تازه شرکت نفت با شرکت انگلیسی «پرگس» اشاره شده و آمده است: درحالی‌که خبر می‌رسد توتال در بیانیه‌ای اعلام کرده اگر از آمریکا معافیت تحریمی خاص دریافت نکنیم، قادر به ادامه کار در پروژه پارس‌ جنوبی نخواهیم بود، در سالن کوشک وزارت نفت، اولین قرارداد محرمانه نفتی پس از خروج آمریکا از برجام، با شرکت انگلیسی پرگس امضا شد. این همان است که در کلام زنگنه می‌گنجد که «ممکن است کارها کند شوند، اما متوقف نمی‌شوند. ضربه‌ای که ما را زمین نمی‌زند و نابود نمی‌کند، قوی‌ترمان خواهد کرد». این جمله تمثیلی او نشان از آن دارد که تلاش‌ها برای هموارکردن مسیر ادامه دارد و تهران به همراهی اروپا امیدوار است. این موضوع همان است که سفیر انگلستان در تهران از آن به‌عنوان تعهد کشورش در مقابل تهران در برجام یاد می‌کند و نمایانگر پیشگامی این کشور در انجام تعهداتش است.
در سرمقاله روزنامه شرق هم درباره فرجام برجام می خوانیم: برخلاف هراس‌افکنی‌های بیرونی و برخی بی‌تدبیری‌ها، واکنش‌های منفعلانه و عقده‌گشایی‌های داخلی، موقعیت ایران به‌مراتب مناسب‌تر از دوره قبل از برجام است و موقعیت آمریکا به‌ویژه در پهنه و بافتار حقوقی و اخلاقی به‌مراتب نازل‌تر از آن زمان است. اگر برجام با خروج آمریکا از آن از درجه اعتبار ساقط شود که دیگر جای مذاکره و مباحثه نیست و اگر هم زنده بماند، سلمنا! این گوی و این میدان. مگر این اولین خروج آمریکاست. قبلا هم این کشور از پیمان پاریس خارج شد. بازی مذاکره بر سر فرجام پیشاپیش نافرجام است، چراکه این بازی را پایانی نیست.
در گزارش برجامی روزنامه «اعتماد» آمده است: برجام در بخش مراقبت‌های ویژه، برجام کار وصلت اروپا و امریکا را به طلاق عاطفی کشاند، اروپا از امریکا راضی نیست اما جدایی هم ممکن نیست، اروپا تلاش می‌کند برجام را زنده نگاه دارد. اروپا در حال حاضر بر سر دو‌راهی سختی قرار گرفته است. نزدیکی بیش از حد به ایران به عصبانی کردن ترامپ منتهی خواهد شد و همزمان خلأ به‌وجود‌آمده در صورت فاصله گرفتن از تهران می‌تواند جان برجام را که نخستین دستاورد دیپلماسی واحد و یکپارچه اروپایی است به خطر بیندازد.
در سرمقاله اعتماد به نقل از «علی ربیعی» وزیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی درباره مسوولیت داخلی ایرانیان پس از خروج آمریکا از آمده است: سلاح اجتماعی ما در قبال تحریم‌های ترامپ، انسجام اجتماعی با اتکا به کم کردن فاصله میان دولت و جامعه با اتکا به گفت‌وگوهای دو جانبه است.
گفت‌وگوی اجماعی بین کارگران و کارفرمایان برای تفاهم عمومی برای تولید بیشتر، استفاده از کالای داخلی و حمایت از آن، خود یک حرکت مناسب در پاسخ به تحریم‌های اقتصادی است. خروج از برجام با آثار اجتماعی‌اش با هدف تاثیرگذاری اجتماعی، فرصتی بی‌نظیر را نیز پیش روی ما قرار خواهد داد تا ظرفیت‌های اقتصادی داخلی استفاده نشده را کاملا به جنب و جوش در بیاوریم.
«اروپا تضمین نداد» عنوان گزارش روزنامه «جوان» از تازه ترین مذاکرات بر سر برجام و بیانیه مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا است که در بخش هایی از آن می خوانیم: اتحادیه اروپا «دشوار دشوار است» راه انداخته تا بتواند عدم تمایل یا اگر خوش‌بین باشیم، ناتوانی‌اش را در ارائه ضمانت‌های حقوقی و اقتصادی به ایران نشان بدهد.
موگرینی کمیسیونر سیاست خارجی اروپا بر ناتوانی در ارائه چنین تضمین‌هایی تأکید کرده است اما فعلاً در لفظ وی و سایر مقامات مدعی جدی بودن برای یافتن راهی به منظور حفظ سرمایه‌گذاری‌های پسابرجامی اروپایی‌‌‌‌ها در ایران هستند. صحبت‌های امیدوارکننده‌ای مثل اینکه اتحادیه اروپا در حال بررسی تغییر ارز پرداخت خریدهای نفتی خود از ایران، از دلار به یورو و حذف دلار امریکا از این تراکنش‌هاست، اما معلوم نیست مکانیسم‌‌‌ها چه باشد و اروپا در مقام عمل تا کجا و با چه اهدافی پیش برود.
روزنامه «خراسان» نوشت: وزیر خارجه کشورمان دیروز در حالی به تهران بازگشت که به ظاهر ایران و اروپا طی مذاکرات فشرده در بروکسل به یک توافق کلی سیاسی درباره موضوعات گفت و گوهای آینده دست یافته اند. این در حالی است که از جزئیات بسته پیشنهادی اروپا برای تضمین منافع مردم ایران خبری منتشر نشده، تنها موگرینی به 9 زمینه ای که این بسته شامل آن ها می شود، اشاره کرده است. فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پس از این مذاکرات در پاسخ به سوالی درباره ارائه تضمین به ایران، با اشاره به دشواری مسیر اروپا گفت: ممکن است نتوانم درباره ضمانت‌های حقوقی یا اقتصادی صحبت کنم، اما می‌توانم درباره کار جدی، مصمم و متعهد از سوی طرف اروپایی و همچنین طرف ایرانی برای حفظ تعهدات مان صحبت کنم.
روزنامه «دنیای اقتصاد» به راز حمایت اروپا از برجام اشاره کرده و نوشته است: خروج آمریکا از توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5، اتحادیه اروپا و سه کشور آلمان، فرانسه و بریتانیا را در برابر آزمون سختی قرار داده است. این روزها انتقاد‌های شدیدی از انفعال اروپا در برابر یک‌جانبه‌گرایی آمریکا مطرح می‌شود. به همین دلیل بسیاری از سیاستمداران اروپایی، دفاع از برجام را فرصتی طلایی برای ایجاد تعادل میان اروپا و آمریکا ارزیابی می‌کنند. دومین دلیل حمایت اروپایی‌ها از برجام موضوعات امنیتی است. هر بحرانی در خاورمیانه، مانند بحران پناهجویان به‌دلیل مجاورت جغرافیایی اروپا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد نه آمریکا را. در نهایت برخلاف تفکر غالب، روابط اقتصادی ایران و اروپا در این میان از کمترین اهمیت برای بروکسل برخوردار است.

**اتحاد داخلی رمز عبور از بحران آفرینی آمریکاست
رییس جمهوری روز چهارشنبه در جلسه هیات دولت، همدلی و انسجام در کشور را راهکار عبور از مشکلات دانست. حجت‌الاسلام «حسن روحانی» در این سخنان، با تبریک فرارسیدن ماه رمضان، این ماه را ماه اُلفت، برادری و کمک به نیازمندان دانست و اظهار امیدواری کرد چنین فرصتی باعث شود که اگر گله‌ها و فاصله‌هایی بین خانواده، احزاب، گروه‌ها و اقوام وجود دارد، برطرف شود. روزنامه های چاپ امروز سخنان رییس جمهوری را مورد توجه و تحلیل قرار دادند.
روزنامه ایران در گزارش خود آورد: رئیس جمهوری با اشاره به اینکه شرایط کنونی با سال‌های 86، 90 و 91 کاملاً متفاوت است، گفت که در آن روزها در جریان فشاری که امریکا بر ایران وارد می‌کرد، بسیاری از کشورهای دنیا را همراه و در کنار خود داشت و اجماعی در حد بزرگ علیه ایران ایجاد کرده بود و همه کنار امریکا بودند و افکار عمومی و کشورهای دنیا نیز با ما نبودند اما امروز بجز یکی دو کشور کوچک مرتجع منطقه و رژیم غاصب صهیونیستی، کسی با امریکا نیست و تمام دنیا با ایران هستند و این امتیاز بزرگی است و نباید از دست بدهیم. روحانی تأکید کرد که امروز در جایگاهی قرار گرفتیم که جایگاه اتهام نیست و امریکا است که در جایگاه و میز اتهام قرار دارد و همه دنیا امریکا را متهم می‌کنند. حتی اگر داخل امریکا نظرسنجی شود باز هم افکار عمومی با ماست و این به معنای انزوای واقعی دولت امریکا است و همین امروز هم ما پیروز هستیم.
روزنامه «اطلاعات» درباره اطمینان بخشی رییس جمهوری به مردم و به نقل از وی نوشت: به مردم عزیز ایران اطمینان می‌دهم که نگران اداره کشور نباشند، کاملاً می‌دانیم که چه کار انجام می‌دهیم و شرایط منطقه و جهان را درک می‌کنیم از همه اصناف، کسبه و تولیدگران خواهش می‌کنم مردم را در فشار نگذارند و مطمئن باشند که ارز لازم را تأمین می‌کنیم و هیچ کس اینکه در پس‌کوچه‌ها چند ده هزار دلار معامله می‌شود، را مبنای قیمت ارز و کالاها قرار ندهد. دولت همه ارزهای مورد نیاز را تأمین می‌کند و ارزی که در این دو ماه پرداخت شده، بیشتر از پارسال است و می‌توانیم تا آخر سال هم آن را پرداخت کنیم و هیچ مشکلی نداریم.
روزنامه «آرمان» با تیتر «أین تذهبون؟» سخنان رییس جمهوری را بازتاب داد. در گزارش آرمان از جلسه هیات دولت می خوانیم: رئیس‌‌جمهور با تاکید بر اینکه چه کسی مستحق ملامت است، بیان کرد که این موضوع باید روشن شود و مبادا یک عده‌ای خطا کنند، امروز آمریکا به عنوان ناقض عهد و متخلف از مقررات بین‌المللی باید مورد فشار قرار بگیرد. رئیس‌‌‌جمهور افزود که امام در 29 آبان 65 فرمود «هیچ توقع نداشتم که در این زمان که باید فریاد بزنند سر آمریکا، فریاد می‌زنند سر مسئولانمان» چه شده است؟ در یک چنین مسأله مهمی باید همه دست به دست هم بدهید و ثابت کنید به دنیا که وحدت دارید، چرا شما می‌خواهید تفرقه و دو دستگی ایجاد کنید، چه شده است شما را و کجا دارید می‌روید؟ أین تذهبون؟ بعد فرمود تندرو و کندرو و دو دستگی در کشور ایجاد نکنید و این خلاف اسلام، دیانت و انصاف است.
روزنامه اعتماد هم با تیتری مشابه آرمان به سخنان رییس جمهوری پرداخته است. در بخشی از گزارش اعتماد می خوانیم: همه حرف‌های دیروز رییس‌جمهور در جلسه هیات دولت حول محور انتقاد از امریکا بود. از شرایط منطقه که به گفته او محصول بی‌تدبیری مقامات امریکایی در انتقال سفارت‌شان به بیت‌المقدس است تا خروج از برجام. روحانی دیروز از سکوت کشورهای عربی و مسلمان درقبال جنایات رژیم صهیونیستی ابراز تاسف کرد. رییس‌جمهور به موضوع خروج امریکا از برجام و واکنش‌های داخلی به این موضوع اشاره هم و با تاکید بر اینکه چه کسی مستحق ملامت است، بیان کرد: «این موضوع باید روشن شود و مبادا یک عده‌ای خطا کنند، امروز امریکا به عنوان ناقض‌عهد و متخلف از مقررات بین‌المللی باید مورد فشار قرار بگیرد.»
این روزنامه در یادداشتی به قلم «غلامرضا ظریفیان» فعال سیاسی و در تاکید بر سخنان رییس جمهوری آورد: نیازمند تقویت انسجام ملی هستیم. جامعه ملی طی چهل سال گذشته فراز و نشیب‌های بسیاری را تجربه کرده و همواره با تکیه بر همین انسجام ملی موفق شده است. این‌بار نیز راهی غیر از تقویت انسجام نداریم. مساله قابل اهمیت اما این است که انسجام مورد نیاز با خطبه و بیانیه و گفت‌وگوی صرف حاصل نمی‌شود. لازم است که روزنه‌های امید را یافته و بدانیم که چه موضوعاتی مردم را ناامید و مکدر می‌کند. ضروریست که در این راستا از توان همه جریان‌های موثر بهره بگیریم و از مچ‌گیری‌هایی که اخیر شاهد هستیم، فاصله بگیریم. اینکه چه کسی مقصر است و چه کسی باید عذرخواهی کند نیاز امروز جامعه نیست و افکار عمومی را بیشتر نگران می‌کند.
روزنامه «رسالت» به نقل از رییس جمهوری درباره استراتژی مقابله با آمریکا نوشت: ملت ایران همواره در برابر توطئه‌های دیگران و به ویژه رژیم آمریکا استقامت، مقاومت و ایستادگی کرده و نشان دادند که در برابر فشار آنها تسلیم نمی‌شوند و این ملت بزرگ را کسی نمی‌تواند به زانو درآورد. در مسئله هسته‌ای عده‌ای که آن طرف هستند، تصور می‌کنند با فشار، تحریم، تهدید و حتی نشان دادن علائم جنگ می‌توانند ملت ایران را تسلیم کنند، اما ایستادگی و مقاومت ملت ایران به خوبی نشان داد که این تفکر و راه، نادرست و غلط است.
روحانی تصریح کرد که امروز روزی نیست که همدیگر را پای میز سوال ببریم، البته ممکن است چنین فرصتی بعداً پیش بیاید که بسیار از آن استقبال می‌کنیم، اما در زمان کنونی همه باید در برابر فشارهای آمریکا، متحد باشیم.

**کره شمالی و دو راهی مذاکره با آمریکا
روز گذشته و در حالی که جهان خود را برای دیدار «کیم جون اون» رهبر کره شمالی و «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا آماده می کند خبرگزاری رسمی کره شمالی «کی‌سی‌ان‌ای» اعلام کرد در اعتراض به رزمایش نظامی مشترک آمریکا و کره‌جنوبی، برنامه دیدار در سطح عالی با کره‌جنوبی را لغو کرده است.
این خبرگزاری ضمن «تحریک‌آمیز»خواندن رزمایش مشترک آمریکا و کره‌‌جنوبی، نسبت به تأثیر آن بر برگزاری نشست دونالد ترامپ و کیم جونگ اون، رهبر کره‌شمالی، در ماه آینده در سنگاپور هشدار داده است. این موضوع در برخی روزنامه های امروز مورد توجه قرار گفت.
در گزارش روزنامه ایران می خوانیم: کره شمالی که به مدت بیش از دو ماه با اتخاذ سیاست تساهل و تسامح در قبال واشنگتن؛ رئیس جمهوری امریکا را به رویای خلع سلاح هسته‌ای شبه جزیره کره در آینده نزدیک و بدون دردسر دلخوش کرده بود، صبح دیروز چهارشنبه به وقت محلی با صدور بیانیه‌ای از احتمال لغو دیدار برنامه‌ریزی شده کیم جونگ اون با دونالد ترامپ خبر داد و رویاهای ترامپ را یکباره به کابوس تبدیل کرد.
کره‌شمالی همچنین در واکنش به مانورهای نظامی مشترک سئول - واشنگتن در شبه جزیره کره، دیدار مقامات عالی رتبه دو کره را که قرار بود دیروز در «خانه صلح» در روستای «پانمونجوم» در منطقه غیرنظامی مرز دو کره برگزار شود، لغو کرد.
روزنامه «کیهان» از عدم توقف برنامه هسته ای کره شمالی خبر داد و نوشت: کره شمالی در قبال زیاده خواهی‌های آمریکا و اظهارات گستاخانه مشاور امنیت ملی کاخ سفید واکنش قاطع نشان داد و اعلام کرد به‌هیچ‌عنوان برنامه هسته‌ای خود را در مقابل امتیازات اقتصادی آمریکا متوقف نخواهیم کرد، چرا که ما لیبی یا عراق نیستیم.
«کیم گیو گوان»، معاون وزیر خارجه کره شمالی با صدور بیانیه‌ای مطبوعاتی، به‌صورت مشخص «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی آمریکا را هدف انتقاد قرار داد. در بخشی از این بیانیه آمده است: نشست آتی آمریکا، کره شمالی قدمی بزرگ به‌سمت تنش‌زدایی در شبه‌جزیره کره و ساخت آینده‌ای بزرگ خواهد شد. اما پیش از این نشست اظهارات لجام‌گسیخته‌ای در آمریکا مطرح می‌شود که باعث تحریک طرف دیگر مذاکره می‌شود و من کاملاً ناامید شده‌ام و این اظهارات نشانه رفتاری کاملاً ناعادلانه است.
در روزنامه اعتماد هم می خوانیم: ابرهای ابهام دوباره در آسمان شبه‌جزیره کره پایین آمدند و در شرایطی که خوش‌بینی‌های زیادی در مورد صلح دایم و خلع سلاح هسته‌ای شبه‌جزیره کره وجود داشت، یک مقام بلندپایه وزارت خارجه کره شمالی نسبت به رویکرد امریکا به مذاکرات انتقاد کرده و نسبت به «تکرار ماجرای لیبی علیه کره شمالی» اظهار نگرانی کرده است.
همزمان با آغاز رزمایش مشترک سالانه ایالات متحده و کره جنوبی، وزارت خارجه کره شمالی نشست سطح بالای دو کره را لغو و تهدید کرد که ممکن است در برگزاری دیدار میان کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی و دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا، تجدیدنظر کند.

**پژوهشم**9402**1601**