کدام جسدها در ایران مومیایی می‌شوند؟

به گزارش پارس به نقل از باشگاه خبرنگاران، مومیایی کردن در بسیاری از فرهنگ ها انجام شده و یکی از اولین فرایندهای جراحی و اعمال جراحی است که انسان آن را به انجام رسانده است، در دوران باستان شاید تنها فرهنگ دنیای قدیم که مومیایی را به بالاترین حد آن رساند مصر باستان بود که فرایند مومیایی کردن را توسعه داد.

مصریان باستان اعتقاد داشتند که حفظ بدن مومیایی شده، روح را بعد از مرگ قدرتمند ساخته و این روح قدرتمند شده می تواند به جسد بازگردد.

مومیایی کردن در عصر حاضر و روش های آن پیشتر در دوران جنگ های مدنی آمریکا به وجود آمد که باز هم مربوط به اشخاصی بود که بسیار دور از خانواده کشته می شدند و خانواده آنها دوست داشتند که آنها را در محل زندگیشان دفن کنند.

پس از این امر و شیوع عمل مومیایی کردن اجساد، به دنبال قرارداد ۱۹۳۷ برلن و طبق قوانین حمل و نقل هوایی بین المللی پرواز، مومیایی کردن جسد در صورت انتقال از یک کشور به کشور دیگر اجباری اعلام شد.

تصور کنید که فردی برای مسافرت کاری یا تفریحی از یک کشور به کشور دیگری رفته و در آنجا دچار حادثه شده و جانش را از دست داده است. حالا خانواده اش می خواهند جسد او را به کشور خودشان منتقل کنند اما از آنجا که این کار زمان می برد، ممکن است گذشت زمان باعث فاسد شدن جسد و مهمتر از همه بیماری زا شدن آن شود، در چنین شرایطی است که خانواده متوفی باید طبق قانون، جسد را مومیایی کنند تا اجازه بارگیری جنازه به آنها داده شود و اینجاست که پای پزشکی قانونی و بخشی در آن که مختص مومیایی کردن اجساد است به میان می آید.

درباره اینکه فرآیند مومیایی کردن به چه صورتی انجام می گیرد، پریچهر خزعلی، مدیر کل امور تشریح و بررسی صحنه جرم سازمان پزشکی قانونی کشور می گوید: از نظر علمی مومیایی (Mummification) به جسدی گفته می شود که در اثر تماس عمدی یا تصادفی با عواملی که باعث کند یا متوقف شدن روند فساد در جسد می شود مانند مواد شیمیایی، سرمای فوق العاده زیاد، هوای بسیار گرم و خشک همراه با کوران، بصورت کامل یا ناکامل حفظ شده است.

وی ادامه می دهد: در کل دو نوع اجساد مومیایی طبیعی است که طبق علم باستان شناسی، انسان هایی هستند که به واسطه شرایط خاص اقلیمی و جغرافیایی مثل قرار گرفتن در معادن نمک، بیابان ها با آب و هوای گرم و سوزان یا مکان های سرد و یخ زده، پس از مرگ اجسادشان به همان شکلی که در زمان حیات بوده بدون تجزیه محافظت شده و از خطر از بین رفتن محفوظ مانده اند، مانند مرد نمکی که جسدش در معدن نمک چهرآباد در استان زنجان پیدا شد.

خزعلی همچنین می گوید: اما یک نوع دیگر از مومیایی کردن هم وجود دارد که به عنوان مومیایی کردن مصنوعی شناخته می شود. این روش مومیایی، فرایندی است که با استفاده از روش های مختلف توسط متخصصان برای جلوگیری از روند فساد یک جسد همچون تغییر رنگ، خروج مایع از منافذ جسد، باد کردن و متعفن شدن جسد و … صورت می گیرد. در این روش در ابتدا معده و روده فرد متوفی که محتویات آن دارای آلودگی بالاست خارج شده و سپس برای انجام مومیایی آماده می شود.

مدیر کل امور تشریح سازمان پزشکی قانونی درباره روش های موجود نیز اینچنین می گوید: در سراسر دنیا روش های مختلفی با استفاده از انجماد، استفاده از انواع مواد شیمیایی، فیکساتور و … برای مومیایی کردن وجود دارد. در کشور ما نیز از مواد شیمیایی خاصی استفاده می شود که با دستگاه مخصوصی از طریق عروق به داخل تمامی بافت ها هدایت شده و به این ترتیب این نوع مومیایی باعث می شود که در مدتی که برای نقل و انتقال جسد تا کشور متبوع لازم است روند پیشرفت فساد کند شده و بدون اینکه در ظاهر جسد تغییری ایجاد شود، جسد از فرایند تجزیه شدن و فساد تا زمان دفن حفظ می شود.

خزعلی درباره مومیایی کردن جسد در زمان حال می گوید: وقتی فردی خارجی در یک کشور به هر دلیلی فوت کند و خانواده او بخواهند متوفی را به کشورشان بازگردانند، علاوه بر تعیین علت فوت متوفی باید طبق قرارداد فوق، جسد مومیایی شود. به این ترتیب بعد از انجام کارهای اداری و فرایند مومیایی شدن توسط متخصصین امر، گواهی تایید مومیایی شدن فرد به سفارت مربوطه تحویل می شود تا به وسیله آن تمامی کارهای هواپیمایی و گمرکی انتقال متوفی انجام شود.

این جسد مومیایی شده سپس با حضور بستگان فرد یا نماینده قانونی آنها یا یک نماینده از سفارت کشور فرد متوفی و نماینده گمرک در سازمان پزشکی قانونی در جعبه های چوبی و آهنی بسته بندی شده و جهت حمل به کشور متبوع آماده می شود.

وی همچنان اضافه می کند: البته برای اجسادی که از راه های زمینی نیز منتقل می شوند مثل افرادیکه تبعه کشورهای همسایه هستند در صورت درخواست بستگان، مومیایی انجام می شود.

خزعلی ادامه می دهد: از قدمت این مسئله در ایران بطور دقیق اطلاعی ندارم اما از زمانی که سازمان پزشکی قانونی ایجاد شده این امر نیز انجام می گرفته است. البته در ایران این کار تنها در شهر تهران صورت می گیرد چرا که انتقال بیشتر اجساد از طریق فرودگاه بین المللی صورت می گیرد.

بر اساس این گزارش در سال جاری نیز؛ به پیشنهاد سازمان پزشکی قانونی کشور و موافقت آیت الله آملی لاریجانی، رییس قوه قضاییه، تعرفه های خدمات پزشکی قانونی در سال ۱۳۹۲ ابلاغ شد.

در حوزه تشریح برای کاور جسد مبلغ ۱۵۰ هزار ریال، معاینه جسد و صدور جواز دفن ۳۰۰ هزار ریال، حمل جسد از صحنه فوت به پزشکی قانونی ۳۰۰ هزار ریال دریافت می شود. همچنین برای عدم تحویل گرفتن جسد علی رغم آماده بودن روزانه ۳۰ هزار ریال اخذ می شود. مومیایی کردن جسد ۱۰ میلیون ریال اخذ و نگهداری جسد در سردخانه نیز رایگان است.
البته در صورت تشخیص سازمان پزشکی قانونی کشور درخصوص افرادی که معسر از پرداخت هزینه های خدمات پزشکی قانونی باشند رئیس سازمان و مقامات مجاز از طرف وی می توانند آنان را از پرداخت تمام یا قسمتی از هزینه های مربوطه معاف کنند.