لبخند نمکین دریاچه‌ای در حال مرگ

به گزارش پارس ، به نقل ازفارس، عدم سرمایه گذاری مناسب در بخش کشاورزی و محیط زیست دریاچه ارومیه، ضمن تقویت احتمال خشک شدن آن، می تواند توده ای ۸ میلیارد تنی نمک و خروارها مواد سمی و فلزات سنگین در زمین به جا گذارد.

فاجعه انسانی در راه است فراتر از بحران پیش رو که چند سال است گونه های گیاهی و حیوانی دریاچه را با مشکل روبه رو کرده است، بسیاری از کارشناسان دولتی و غیردولتی این نکته را متذکر شده اند که با کاهش مساحت دریاچه ارومیه و خشکی تدریجی، دریاچه ارومیه به شوره زاری ۸ میلیارد تنی تبدیل می شود که زیست بوم انسانی منطقه را از بین خواهد برد و در نهایت منجر به مهاجرت های ناخواسته و از بین رفتن بخش مهمی از کشتزارهای اطراف می شود.

هم اکنون این ماییم که باید تصمیم بگیریم، نگاه به آینده، نجات دریاچه ارومیه، رهایی بخشیدن دریاچه، بستن فاضلاب ها، قانونمند کردن ورودی های آب شیرین به دریاچه و اقدامات دیگری که باید مورد توجه قرار بگیرد یا این که بپذیریم همین شرایط را ادامه دهیم، سلام طبیعت را پاسخ نگوییم، از تازیانه هایی که بر شانه اش نواخته ایم درس نگیریم و آنگاه بگذریم رافت و مهربانی طبیعت به قهری بدل شود که دیگر به سادگی نتوان آن را مدیریت کرد.

این انتخاب ماست، باید انتخاب کنیم که امانت در دست خویش را چگونه نگهد اریم و چگونه آن را به نسل بعد از خویش تحویل دهیم و آنچه که تاکنون در دفترچه عمل خودمان نگاشته ایم به هیچ کدام از ما در هر جایگاهی که هستیم نمره قبولی نمی دهد، حتی به عنوان یک شهروند. بپذیریم که باید برای دریاچه ارومیه فکر جدی تری کنیم.

هشدار نسبت به ۱۰ برابر شدن اثرات مخرب خشک شدن دریاچه ارومیه

علی علیلو نماینده مردم شبستر در مجلس شورای اسلامی امروز در گفت وگو با خبرنگار فارس در تبریز اظهار کرد: باتوجه به انباشته شدن نمک های حاصل از خشک شدن دریاچه که با کوچک ترین نسیم و باد رخت مسافرت به سوی درختان می بندند و با سکونت بر روی این درختان رشد و تولیدات آنها را تحت تاثیر قرار می دهند.

وی در زمینه تغییر الگوی کشت در مناطق تحت تاثیر و اثرات آن در کشاورزی و اقتصاد کشاورزان گفت: تغییر الگوی کشت می تواند زمینه بروز اثرات مخرب در حوزه دریاچه ارومیه بر کشاورزی را کاهش داده و در عین حال اقتصاد کشاورزان را تا حدودی تامین کند.

علیلو این تاثیرگذاری را منوط به کار کارشناسی دانست و گفت: این تغییر الگوی کشت باید مبتنی بر کار کارشناسی و شناسی محصولات متناسب با محیط این دریاچه چه در سطوح کشاورزی و چه در عرصه باغی باشد.

این نماینده مجلس نهم در عین حال تاکید کرد: تغییر الگوی کشت امروزه در دنیا امری متداول برای افزایش راندمان تولید در کشاورزی و متناسب سازی تولیدات این عرصه با نیاز، تقاضای بازار و مهمتر از همه اقتصاد است.

وی این امر را نیز گزینه ای مناسب برای ارتقاء از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن همراه با اصلاح الگوی کشت دانست و گفت: جهادکشاورزی باید با برنامه ای کارشناسی و ارزیابی وضعیت اقلامی نه تنها در حوزه دریاچه ارومیه بلکه در سایر سطح های کشاورزی نسبت به تغییر و اصلاح الگوی کشت اقدام کند.

تبدیل ۲۰۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی ۷ شهرستان آذربایجان شرقی به شوره زار

رئیس سازمان جهادکشاورزی استان گفت: حفظ کشاورزی حوزه دریاچه ارومیه باتغییر الگوی کشت امکان پذیر است.

مسعود محمدیان با بیان اینکه جلوگیری از کشت محصولاتی با نیاز آبی زیاد و کشت محصولات کشاورزی با نیاز آبی کم در حاشیه دریاچه ارومیه، از مهمترین راهکارهای جلوگیری از فاجعه زیستی و تداوم تولید در بخش کشاورزی بشمار می آید، افزود: اجرای طرح های آبخوانداری و آبخیزداری برای احیای دریاچه ارومیه لازم است.

وی با بیان اینکه برای مقابله با بحران خشک شدن دریاچه ارومیه، افزایش سطوح کشت در پیرامون حوزه آبریز این دریاچه متوقف شده است گفت: با کشت محصولاتی که نیاز آبی کمی دارند ضمن تداوم تولید، از بروز خطرات زیست محیطی جلوگیری می شود.

محمدیان با اشاره به اینکه کشت پسته و زعفران، گلرنگ و کلزا در راستای تغییر الگوی کشت درحاشیه این دریاچه افزایش یافته است افزود: توسعه آبیاری تحت فشار، پوشش انهار و احداث کانال های آبیاری در کنار تغییر الگوی کشت در دستور کار قرار دارد.

رئیس سازمان جهادکشاورزی استان با اشاره به شوری بیش ازحد آب چاه های حوضه آبریز دریاچه ارومیه گفت: درصورت تشدید این وضعیت ۲۰۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی حاشیه این دریاچه در ۷ شهرستان استان آذربایجان شرقی به شوره زار تبدیل شده و قابلیت تولید را به صورت کامل از دست می دهد.

وی با بیان اینکه الگوی کشت حاشیه دریاچه ارومیه باید تغییر کند افزود: تغییر الگوی کشت در حاشیه دریاچه ارومیه امکانپذیر است و کشاورزان منطقه نیز به این اقدام راضی هستند بنابراین بایستی محصولاتی همچون گلرنگ و کلزا جایگزین محصولات زراعی و پسته جایگزین برخی محصولات باغی شود.

توسعه کشت پسته راهکاری مناسب جهت اصلاح الگوی کشت در حاشیه دریاچه ارومیهمدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی از توسعه کشت پسته به عنوان راهکاری مناسب برای اصلاح الگوی کشت درحاشیه دریاچه ارومیه تاکید کرد.

سعدالهج اسکندری با بیان اینکه با هدف جلوگیری هرچه بیشتر از وقوع فاجعه زیست محیطی در شهرستان های حاشیه این دریاچه و حمایت مستقیم از بهره برداران بخش کشاورزی در این منطقه، توسعه کشت پسته به عنوان راهکاری مناسب برای اصلاح الگوی کشت با توسعه گونه های باغی با نیاز آبی کمتر در حاشیه دریاچه ارومیه، مورد توجه برنامه ریزان سازمان قرار داشته و توسط این مدیریت در فاز اجرایی قرار گرفته است افزود: سطوح زیر کشت پسته در سطح باغ های آذربایجان شرقی، ۲۹۳ هکتار بوده که از این میان، ۱۲۵ هکتار آن را باغ های بارور تشکیل می دهد.

وی با بیان اینکه متوسط تولید محصول پسته در هکتار، ۸۰۰ کیلوگرم بوده و میزان تولید سالانه آن از مرز ۱۰۰ تن فراتر می رود افزود: پتانسیل تولید پسته در هر هکتار تا دو و نیم تن است و در سال های آینده با افزایش سن درختان، متوسط تولید به حدود ۱۷۰۰ کیلوگرم در هکتار خواهد رسید. مدیر باغبانی سازمان با اشاره به اینکه ۳۰ هزار هکتار از اراضی حاشیه دریاچه ارومیه در این استان قابلیت کشت پسته را دارد، ادامه داد: پسته، گیاهی متحمل به خشکی و کم آبی بوده و درخت آن بعد از خرما، متحمل ترین درخت در برابر شوری است و شهرستان های جلفا، شبستر، آذرشهر، اسکو و مناطق یکانات، یامچی وکشکسرای شهرستان مرند و بسیاری از اراضی حاشیه شرق دریاچه ارومیه به لحاظ شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیای مناطق مستعدی برای احداث باغ های پسته است.

*نیاز ۳.۱ میلیارد مترمکعبی آب برای احیای دریاچه ارومیه/ تبخیر سالانه یک میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه

بیوک رئیسی مدیرکل محیط زیست آذربایجان شرقی اظهار داشت: نیاز اکولوژیکی دریاچه ارومیه سالانه ۳.۱ میلیارد مترمکعب آب است ولی سالانه یک میلیارد مترمکعب آب این دریاچه تبخیر می شود.

وی تصریح کرد: ۲۷۰ میلیون مترمکعب از حوزه آبریز آذربایجان شرقی، ۱.۸ میلیارد مترمکعب از حوزه آبریز آذربایجان غربی و ۹۴۰ میلیون مترمکعب آب از حوزه آبریز استان کردستان باید با مدیریت مصرف به دریاچه ارومیه ریخته شود.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان شرقی، ۶۶ درصد تغییر اقلیم، ۲۵ درصد توسعه بخش کشاورزی و بقیه سازه های هیدرولیکی از عوامل پسروی دریاچه ارومیه اعلام کرد.

رئیسی، حجم آب دریاچه ارومیه را در حال حاضر ۱۳ میلیارد مترمعکب و تراز آبی آن را ۱۲۷۱ متر اعلام کرد و گفت: سالانه نزدیک یک میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه تبخیر می شود، با برنامه های انجام شده تنها توانستیم جلوی تبخیر آب را گرفته و نگذاریم دریاچه ارومیه بیش از این بحرانی شود.

وی تصریح کرد: حجم موجود آب در این دریاچه ۱۳ میلیارد و ۲۹۰ میلیون مترمکعب است‎ که برای رسیدن به حجم اکولوژیکی، به ۱۱ میلیارد مترمکعب آب نیاز دارد‎ .

رئیسی با اشاره به افزایش هفت سانتی متری تراز آبی دریاچه ارومیه در سال جاری نسبت به سال گذشته، خاطرنشان کرد: تراز نرمال دریاچه ارومیه ۳۰.۱۲۷۵ متر و تراز اکولوژیک ۱.۱۲۷۴ متر و تراز فعلی آن بیش از ۱۲۷۱ متر است‎ . ‎

وی تصریح کرد: در حال حاضر به دلیل کاهش بیش از حد آب دریاچه ارومیه میزان شوری آب این تالاب به ۴۰۰ گرم در لیتر رسیده است.

رئیسی، میانگین نمک در آب دریاچه ارومیه را در شرایط عادی بین ۱۸۰ تا ۲۲۰ گرم در لیتر عنوان کرد و افزود: در حال حاضر وضعیت شوری آب دریاچه ارومیه به فوق اشباع که بیش از ۳۵۰ تا ۴۰۰ گرم در هر لیتر است، رسیده که این امر حیات تنها موجود زنده آرتمیا این زیست بوم را با تهدید جدی مواجه کرده است.

تهدید ۸ میلیارد تن نمکوجدان تاریخ ما را نخواهد بخشید خشک شدن و یا کم شدن آب دریاچه تعادل اکولوژیک شمال غرب کشور را برهم می زند، آب و هوا را تغییر داده و با تاثیرگذاری مستقیم بر روحیات مردمی که سالیان سال با دریاچه زندگی کرده اند، موجب مهاجرت میلیونی آنها می شود. حضور دریاچه تاکنون سبب ایجاد ویژگی ساحلی به این منطقه کوهستانی و تعدیل آب و هوا شده است. ۱۹ سال از زمان آغاز کاهش ارتفاع آب دریاچه ارومیه می گذرد، اینک دانشمندان معتقدند چنانچه دریاچه ارومیه خشک شود، منطقه تبدیل به بیابانی به وسعت ۵۷۰ هزار هکتار با ۸ میلیارد تن نمک می شود که با وزش نخستین بادها به جای شن یا رس، این نمک است که در هوا منتشر شده و موجب تخریب محیط زیست می شود، تخریبی که بدون شک از مرزهای کشور خواهد گذشت و در خوش بینانه ترین شرایط کشورهای همسایه را نیز در شرایط بحران زیست محیطی گرفتار خواهد کرد. اینک این ماییم و این لبخند نمکین دریاچه ای در حال مرگ، دریاچه ای که با همه زیبایی اش با همه قدمت خود و با همه نعمت هایش در حال نابودی است، این نابودی یعنی نابودی سه درصد از خاک ایران و ایرانی با پیکری زخمی برجای می ماند. امروز برگی دیگر از تاریخ در حال نگارش است، اگر خشک شدن دریاچه در این ورق نوشته شود، هیچ گاه وجدان تاریخ ما را نخواهد بخشید.

دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه به دلیل داشتن ارزش های اکولوژیک و منحصر به فرد، در سال ۱۳۴۶ براساس مصوبه شماره یک شورای عالی حفاظت محیط زیست کشور، به عنوان منطقه حفاظت شده و طبق مصوبه شماره ۶۳ شورای عالی در سال ۱۳۵۴ به عنوان پارک ملی ارتقا یافت. همچنین در سال ۱۳۵۶ براساس مصوبات MAB (انسان و کره مسکون) به عنوان یکی از مناطق بین المللی ذخیره گاه های زیست کره در سطح جهان به ثبت رسیده است. این دریاچه با تمام جزایر آن در سال ۱۳۵۴ به عنوان یکی از تالاب های بین المللی در کنوانسیون رامسر ثبت و از طرف موسسه بین المللی تالاب ها به عنوان یکی از مهم ترین مناطق مهم پرندگان انتخاب شد. در این دریاچه در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، هفت گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی زیست می کند.

دریاچه ارومیه دارای ۱۰۲ جزیره است که همه آن ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان ذخیره گاه طبیعی جهان به ثبت رسیده است. دریاچه ارومیه از نظر سطح آب های آزاد، بیستمین دریاچه جهان از لحاظ وسعت و شورترین بعد از بحرالمیت محسوب می شود. طول دریاچه از ۱۳۰ تا ۱۴۶ کیلومتر و عرض آن از ۵۸ کیلومتر تا ۱۵کیلومتر (بین کوه زنبیل و جزیره اسلامی) متغیر است. حجم آب دریاچه ارومیه در مساحت ۵ هزار و ۸۲۲ کیلومتر مربع و با عمیق متوسط ۵.۴ متر بالغ بر ۳۱ میلیارد مترمکعب برآورد شده است.