آتشفشان دماوند فعال می شود !؟ + جزییات

مهدی زارع استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله و عضو وابسته فرهنگستان علوم، در گفت و گو با با بیان اینکه دماوند از لحاظ سیستم زمین شناسی فعال است و امکان فعال شدن آتشفشان دماوند در سال های آینده وجود دارد گفت: اما درباره اینکه آیا هم اکنون شواهدی مبنی برفعالیت قریب الوقوع این قله وجود دارد یا نه؟ باید اعلام کرد که براساس تحقیقاتی که انجام شده شواهدی حاکی از اینکه این قله به زودی فعال می شود ازدیدگاه زلزله شناختی و ژئوفیزیکی شواهد فوری وجود ندارد.

استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به این مساله که اصولاً تمام پیشگویی های فوران آتشفشانی به دو اصل شناخت کامل زمین شناسی، آتشفشان و استقرار ایستگاه های پایشی در دامنه آن استوار است اظهار داشت: با بررسی تاریخی فوران های مختلف و تعیین سن دقیق هر مرحله از فوران، می توان راجع به تعداد تقریبی فوران ها، نوع فعالیت و چگونگی تغییر و تحولات، نظم فوران ها و خواب آتشفشان ها اطلاع حاصل کنیم.

وی ادامه داد: بررسی ساختمان زمین شناسی آتشفشان شامل: نوع عالیت، جنس سنگها و گازهای خارج شده، تشخیص مناطق گسلی، عمق گسل ها، نحوه جریان آب در اطلاف آتشفشانی هستند. به مقدار باران، مقدار آبی که نفوذ می کند و بخشی که روی دامنه به جریان می افتد وقوف کامل داشت. اساساً آب و نفوذ از شکاف در روزنه ها در اعماق زیادتر به بخار تبدیل می شود و قدرت انفجاری آتشفشان را افزایش می دهد.

زارع ظهار داشت: برای پیشگیری از فوران آتشفشانی، استقرار یک ایستگاه مراقبت در دامنه های آتشفشان دومین شرط لازم است. در هر ایستگاه مراقبت افزارهای زیر نصب می شود: اول شبکه ای از زلزله سنج ها که نقش آن ها برای زمین شناس شبیه نقش گوشی معاینه برای پزشک است.

استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت: اگرچه آتشفشان ها به ندرت با زمین لرزه های بزرگ همراه هستند ولی اصولاً زلزله هایی که با فوران آتشفشانی در ارتباط اند زلزله های مداوم بوده و شدت آن عموماً متوسط است.

زارع افزود: به کمک همین زلزله ها می توان تحولات درونی را دنبال کرد و در عین حال نبض آتشفشان را در دست داشت.

به گفته وی از روی ثبت حرکات مداوم در طی مرحله آرامش و در تمام مرحله بحرانی و در اوج بحران می توان به تغییر و تحولات درون آتشفشان پی برد. اساساً باید حالت طبیعی و عادی یک آتشفشان را شناخت تا بتوان به حالت هیجان و ناآرامی آن آشنا شد.

استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله خاطرنشان کرد: امروزه می دانیم که برای شروع فوران میزان لرزه خیزی در اطراف قله به ۷ تا ۱۰ برابر افزایش می یابد.

وی در ادامه تصریح کرد: در این پایش ابتدا کانون زلزله ها را مشخص می کنند و سپس پیشروی و صعود تدریجی مواد مذاب را از نظر زمانی و مکانی مشخص می نمایند؛ هنگامی که ماگما در حال صعود باشد خروج گازهای داغ رخ می دهد. سنگ های مسیر گسیخته می شود و در نتیجه زلزله بروز می کند. به این ترتیب می توان از سرعت صعود ماگما و یا هر عملی که منجر به سوراخ شدن سقف اتاق ماگمایی می شود به پیش بینی انفجار یا فوران احتمالی دست زد.