شورا ناپلئونی رای ندهد

فردا برنامه ۵ ساله سوم شهردار تهران از سوی شهردار به رییس شورای شهر داده خواهد شد. قرار بود برنامه سوم اواخر تیر ماه به شورای شهر تهران ارائه شود، اما به دلیل افزوده شدن محورهایی که اعضای شورای شهر تهران پیشنهاد داده بودند و تغییر شهردار تهران در این فاصله و پیشنهاد برخی موضوعات از سوی وی روند تدوین برنامه تا پایان تابستان به طول کشید.

حجت‌الله میرزایی معاون شهردار تهران درباره جزییات برنامه سوم شهر تهران می گوید: این برنامه در قالب ۹۱ حکم پیشنهادی در ۱۱ فصل به همراه یک پیوست از طرح و پروژه‌های قابل اجرا در فاصله سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲ تدوین شده که در صورت تصویب نهایی در شورای اسلامی شهر تهران، مبنای عمل شهرداری در سال‌های پیش رو خواهد بود.

وی ادامه می دهد: همراه با این برنامه، بیش از ۳۰ سند به‌عنوان اسناد پشتیبان برنامه با محوریت آینده‌نگری، مالیه شهرداری، آسیب‌شناسی برنامه دوم، فقر شهری، حکمروایی و توسعه‌محله محور به اعضای شورا تقدیم می‌شود تا در جریان پشتوانه پژوهشی و مطالعاتی برنامه سوم نیز قرار بگیرند.

به گفته میرزایی، یکی از مهمترین اسناد پشتیبانی که در برنامه تهیه شده، سند آینده‌نگری شهر تهران در افق ۱۴۱۰ است که با توجه به پیش‌بینی‌ها صورت گرفته، بتوانیم اهداف و جهت حرکت برنامه‌ها را به درستی تبیین و اجرایی کنیم.

  معاون شهردار تهران اضافه می کند: این برنامه در مقایسه با برنامه دوم که ۱۶۸ حکم داشت، عملیاتی‌تر و منسجم‌تر تدوین شده است.

 وی بر ضرورت تداوم نقد این برنامه از سوی نخبگان تاکید می کند و می گوید: در زمان بررسی برنامه در شورای شهر هم نخبگان می‌توانند نظرات و نقدهای سازنده خود به محتوای برنامه را هم به شورای شهر و هم معاونت برنامه‌ریزی شهرداری منتقل کنند، تا در جهت هرچه پربارتر شدن این برنامه تلاش کنیم.

به نظر می رسد با این فراخوان فردا همزمان با ارائه برنامه به شورا برنامه سوم در اختیار عموم نیز قرار گیرد تا امکان انتقال نظرات نخبگان شهری فراهم شود .

تاریخ مصرف برنامه های بلند مدت تمام شده

برخی کارشناسان شهری معتقد برنامه ای که معاونت برنامه ریزی شهرداری تهران فردا به شورای شهر تهران می دهد به استناد قانون نوسازی و عمران ۵۰ سال قبل تهیه شده است.

برنامه نویسان شهری معتقدند که برنامه نویسی برای شهرهایی که بر روال گذشته اداره نمی شوند، منسوخ شده است.

به اعتقاد کارشناسان شهری امروز اولویت شهر و شهرداری تهران برنامه نیست. در حالی که در برخی از مواقع تصمیمات نابجای ارگانهای دولتی، تصمیمات و لوایح مطالعه نشده برخی از نمایندگان مجلس، برنامه های اعضای شورای شهر در هر دوره، برنامه های شهرداران در هر دوره هر یک خود ناخواسته سیاستی هایی را بر شهر تحمیل می کند. 

رضا احمدی کارشناس حوزه شهری معتقد است بسیاری از برنامه های بلند مدت شهری را تدوین کنندگانشان پشت میزها نوشته اند. او مثال طرح جامع و طرح تفصیلی را می زند که به دلیل عدم کار میدانی برخی پلاک ها در دو پهنه قرار گرفته بودند.

او می گوید: مسئول بحران شهر، شهرداری تهران است و وقوع هر بحرانی اثرات زیان باری برای شهروندان و مدیریت شهری خواهد بود. وقوع بحران در شهر همچون یک زمین لرزه یا آتش سوزی و یا سیل های ناشی از آب های روان و یا برف. آیا تهران از این بحران ها در امان است؟ نوشتن برنامه در اتاق های جلسات بدون درک و لمس مسائل شهر از این بحران ها جلوگیری می کند یا فقط زینت بخش کتابخانه های شهرداری است.

احمدی با اشاره به سخنان مدیران شهری که بارها اعلام کرده اند برنامه سوم شهرتهران مشارکتی ترین برنامه پایتخت است می گوید: آیا تدوین کنندگان برنامه براساس ماده ۱۵ قانون نوسازی و عمران شهری از راهنمایی وزارت کشور هم بهره برده اند؟ 

او به هزینه هایی که تدوین برنامه های بلند مدت بر شهر تحمیل می کند اشاره می کند و می گوید: هزینه های تهیه و تدوین برنامه به طور کاملا واقعی در سایت شفاف اعلان عمومی شود، این که هزینه قراردادهای تحقیقی برون سپاری شده برای برنامه سوم به چه میزان بوده است؟ اعم از هزینه های مجریان طرح تدوین برنامه، استادان دانشگاه، مدعوین جلسات در گروهها و مناطق، کتب منتشر شده به عنوان اسناد پشتیبان و سایر هزینه های مرتبط.

این کارشناس حوزه شهری اضافه می کند: برنامه سوم شهر تهران براساس قانون نوسازی و عمران تهیه شده است. این قانون مربوط به ۵۰ سال قبل است. مجلس شورای ملی وقت که شورای اسلامی شهر تهران وجود نداشت با وضع قوانینی در حوزه شهرها، شهرداری های وقت را ملزم به نوسازی و عمران در بخش نیازمندیهای شهری مکلف می کرد. اینکه چرا شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران در طول تاریخ خدمت رسانی خود به شهروندان تهرانی بر قانونی که در سال ۱۳۴۷و براساس شرایط آن روزهای کشور تهیه شده است، پافشاری داشته اند مشخص نیست و اینکه چرا در طول ۴۰ سال گذشته و یا تاریخ ۲۰ ساله شوراهای شهر قوانین و مصوباتی متناسب با اداره شهرهای کشور تهیه نشده است قابل بحث و بررسی است. 

احمدی با اشاره به این که مدیران شهری بارها در سخنانشان از شکست برنامه دوم سخن گفته است و برنامه دوم را برنامه ای برون سپاری شده و سفارشی نامیده است، می گوید: چگونه می توان برای برنامه سوم شهر تهران ضمانت اجرایی قائل شد و آن را پیروز و موفق ارزیابی کرد؟ آیا برنامه سوم برون سپاری شده نبوده است؟ اگر برون سپاری نشده است نقش مجریان طرح تدوین برنامه که عمدتا از بخش خصوصی و استادان دانشگاهی بوده اند چیست؟

این کارشناس حوزه شهری می گوید: اگر شهردار فعلی تهران به احتمالی براساس قانون منع بکارگیری بازنشستگان از کارکناره گیری کند آیا شهردار بعدی تهران بر برنامه تهیه شده مدیر پیش از خود وفادار است؟ و براساس آن پیش خواهد رفت؟ چه ضمانت اجرایی برای انجام نشدن آن توسط شهرداران وقت پیش بینی شده است؟  مگر  مدیران فعلی شهرداری تهران بر برنامه دوم که یک سال با آن کار کردند وفادار بوده اند؟

او ادامه می دهد: در برنامه سوم مسئولان و مجریان تدوین برنامه سوم شهر تهران چه سیاستی را برای افزایش مشارکت مردم در شهر خود به کار خواهند گرفت؟ تدوین کنندگان برنامه سوم آیا الگوی توسعه شهر تهران را از شهردار محوری و مدیر محوری و غیرمشارکتی بودن خارج ساخته اند. انتقادی که به مدیریت شهری سابق شده بود. درکدام بخش برنامه سوم این الگو توصیف شده است و یا به تشریح آن پرداخته است؟  

احمدی با طرح این پرسش که شش الویتی که تدوین کنندگان برنامه سوم در مصاحبه ها و سخنان خود به آن اشاره داشته اند به چه میزان رعایت شده است؟ و ضمانت های قانونی و اجرایی تحقق آن چیست؟ آیا برنامه سوم از نظام برنامه ریزی تفضیل گرا خارج شده است؟  می گوید: برنامه سوم شهر تهران در پنج ساله آینده، شهر از ریخت افتاده و فاقد هویت شهری را به شهری موزون تبدیل می کند؟

در تدوین برنامه سوم چه میزان از مشارکت، نظرات و دیدگاههای کارکنان شهرداری تهران بکار گرفته شد؟ همچنین چه تعداد از شهروندان تهرانی از تهیه این برنامه آگاه بودند و در مشارکت آن نقش داشته اند؟ آیا جلسات انتخابی برخی از گروهها می تواند نمایندگی چند میلیون شهروند تهرانی را برعهده داشته باشد؟

 از شورای اسلامی شهر تهران انتظار می رود در نهایت دقت و بررسی صحیح به این برنامه که هرچند براساس قانون ۵۰ سال گذشته است و امروز شهر تهران نیازهای منحصر به خود را داراست، ناپلئونی رأی ندهند. بلکه با دقت و بررسی مسئولانه خود بار جدیدی بر شهر و شهروندان تحمیل نکنند. ستون های فقرات شهر تهران ساییده شده است.  

چنانچه این برنامه پیش از تصویب در سایت شهرداری و سایر رسانه در معرض دید عموم قرار گیرد و با اطلاع رسانی گسترده از شهروندان خواسته شود نظرات خود را بر این برنامه استوار سازند راهی مشارکت جویانه خواهد بود.