پایگاه تحلیلی خبری «پارس» - امروزه قلیان رایج‌ترین وسیله برای کشیدن تنباکو در ایران و البته بسیاری از کشورهای دیگر است. وسیله‌ای که به یکی از سرگرمی‌های متداول در میان بسیاری از مردم به خصوص جوانان و البته زنان تبدیل شده است، به گونه‌ای که بساط آن را در بسیاری از مراسم‌های خصوصی و البته مکان‌های عمومی می‌بینیم و چه بسا خود گاهی مهمترین بهانه برای دورهمی‌های دوستانه و غیررسمی است.

در باب اینکه قلیان چگونه پای ثابت محافل رسمی و غیررسمی ایرانیان گشت، نقل‌قول‌های فراوانی گفته شده است، اما آنچه آشکار است این است که قلیان در دوره‌های گذشته نیز یکی از ضرورت‌های زندگی مردم به خصوص طبقات خاصی از جامعه بوده است. اما در حال حاضر رواج این وسیله تفریحی را در میان بسیاری از مردم و گروه‌های اجتماعی شاهد هستیم، سابق بر این، بسیاری با این تصور واهی و اشتباه که قلیان وسیله‌ای بی‌خطر و یا کم‌خطرتر از سایر دخانیات چون سیگار است، با آن انس گرفته و در هر شرایطی به راحتی از آن استفاده می‌کردند؛ اما بعد از توصیه‌های فراوان پزشکی و تأکید بر مضرات چندبرابری آن نسبت به سیگار، لزوم سیاست‌گزاری در این عرصه نیز با جدیت فراوانی همراه گشت. چنانچه در سالهای گذشته، سیاست ممنوعیت استعمال قلیان را در مکان‌هایی چون قهوه‌خانه‌ها شاهد بودیم؛ اما این سیاست به تازه‌گی و در دولت دوازدهم لغو و هیات دولت به پیشنهاد وزارت بهداشت و به موجب آیین نامه اجرایی قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات ممنوعیت قهوه‌خانه‌ها را از عرضه قلیان به مشتری‌ها خارج نموده است.

بنا بر استدلال متولیان این سیاست، برخورد سلبی با این موضوع نتایج منفی داشته و "ممنوعیت عرضه قلیان در قهوه خانه‌ها، استعمال آن را به خانه‌ها می‌کشاند." اما سؤال اینجاست که آیا این استدلال‌ دلیل قانع‌کننده‌ای برای آزادی استعمال قلیان تلقی می‌شود؟ در پاسخ باید گفت اگر سیاست‌گزاران مربوطه اندکی تأمل در باب تجربیات مشابه در سایر کشورها اعم از کشورهای پیشرفته داشتند، به خوبی متوجه این موضوع می‌شدند که سیاست‌های سلبی که طیف وسیعی از سیاست‌ها همچون ممنوعیت استعمال دخانیات و یا افزایش مالیات را شامل می‌شود، در درازمدت با نتایج مثبتی همراه بوده است. در مقابل سیاست‌هایی که موجب تسهیل دسترسی به دخانیات گشته، سلامت و امید به زندگی را با مشکلاتی همراه نموده است. چنانچه "تحقیقات جدید در مرکز اعتیاد و سلامت روان در اروپا نشان می‌دهد که امید به زندگی به طور قابل توجه و سریع در سه کشور ایالات متحده، اتحاد جماهیر شوروی و مکزیک که تغییرات سیاستی باعث افزایش دسترسی به مواد مخدر، الکل یا داروهای غیر مجاز می‌شود، کاهش یافته است."

این درحالیست که سیاست‌های سختگیرانه در بسیاری از موارد، کاهش استعمال دخانیات را به همراه داشته است. گذشته از این با توجه به عوارض و مضرات بالای استعمال قلیان که بارها توسط پزشکان بر آن تأکید شده و ذکر آن نیز تکرار مکررات است، جای طرح این سؤال اساسی را باقی می‌گذارد که چرا دولت بر تصویب سیاستهایی که به زیان سلامت مردم است، نظارت نمی‌کند؟ قطعاً تصویب چنین سیاستهایی با سلامت عمومی مردم در تضاد است و در درازمدت با تهدید سلامت آنها، افزایش هزینه‌ها در بخش سلامت را به دنبال خواهد داشت. در همین رابطه و در یک نمونه کوچک، طبق آخرین آمار سن مصرف قلیان در دختران به 14 سال رسیده است که این موضوع می‌تواند تهدید جدی برای مادران آینده باشد. 

 

قلیان مواد مخدر دخانیات قهوه خانه