مناسب ترین زمان آموزش خودمراقبتی به فرزندان

سارا گلستانی با اشاره به زمان مناسب برای ارائه آموزش‌های خودمراقبتی به کودکان اظهار کرد: از زمانی که کودک از منزل خارج می شود و زمانی را بدون حضور والدین سپری می کند کند لازم است تا آموزش‌های خودمراقبتی را دریافت کند و با حوادثی که ممکن است او را تهدید کند آشنا شود، بنابراین زمان دریافت این آموزش‌ها در هر خانواده با شرایط و ویژگی‌های خاصی که در آن وجود دارد، متفاوت است.

وی در ادامه گفت: برای مثال کودک باید بداند که مجاز است با چه کسانی معاشرت داشته باشد، پاسخ چه کسانی را بدهد و در چه شرایطی می‌تواند به افراد اعتماد کند.

این کارشناس ارشد مشاور خانواده با اشاره به تفاوت شیوه ارائه این آموزش‌ها در سنین 7 سال به بالا افزود: باید از 7 سالگی به بعد، که زمان ورود رسمی کودکان به اجتماع است، به آنها آموزش‌های اختصاصی‌تری درباره مراقبت از بدن ارائه شود تا آنها بدانند که با افرادی که سعی دارند بیش از حد معمول به آنها نزدیک شوند چه برخوردی کنند.

گلستانی با تاکید بر اهمیت ساده‌گویی در ارائه آموزش‌های خود مراقبتی، به والدین توصیه کرد تا از جملاتی مانند اینکه: «هرکس بخش‌هایی در بدن خود دارد که حریم خصوصی وی است و هیچ‌کس حق دست زدن به این بخش‌های بدن را ندارد» و یا گفتن این مساله که «در صورتی که کسی سعی کرد به بدن تو نزدیک شود، باید به پدر و مادر اطلاع دهی»، برای ارائه این آموزش‌ها استفاده کنند.

وی در ادامه با بیان انیکه برای سنین بالای 6 سال بسته به دایره لغات آنها می‌توان توضیحات بیشتری داد، گفت: از آنجایی که کودکان در این سنین شناخت بیشتری از جنسیت خودشان و تفاوت دختران و پسران دارند و می‌دانند به خاطر این تفاوت‌ها انتظارات متفاوتی از آنها در جامعه وجود دارد، به همین دلیل می‌توان برای آنها شرح داد که پسران و دختران چطور باید از خود مراقبت کنند و کدام بخش از بدن آنهاست که باید بیشتر مورد مراقبت قرار بگیرد.

این کارشناس ارشد مشاوره خانواده با تاکید بر ضرورت ارتباط صمیمی بین والدین و کودکان یادآور شد، برای اینکه کودکان بتوانند به راحتی خانواده را در جریان مسائل خود قرار دهند، باید از قبل رابطه‌ای بین آنها ایجاد شود که کودک بتواند این مساله را با خانواده در میان بگذارد و به آنها اعتماد کند.

گلستانی با یادآوری اینکه بین «تربیت جنسی» و «آموزش جنسی» در کودکان تفاوت وجود دارد، ادامه داد: تربیت جنسی از حدود سن 6 ماهگی به بعد با رفتار والدین آغاز می‌شود. کودک تربیت جنسی را با دیدن و آموزش‌های غیرمستقیم دریافت می‌کند و به این شکل هویت جنسیتی خود را می‌سازد. شکل‌گیری این هویت به انتظار جامعه بستگی دارد اما آموزش‌های جنسی، آموزش‌های مستقیم درباره روش‌های خودمراقبتی هستند تا کودک بتواند از آسیب‌های جنسی دور بماند.

وی با اشاره به تفاوت بین تمایلات جنسی بین کودکان و افراد بزرگسال گفت: کودکان در دو یا سه سالگی اولین شناخت جنسی خود را آغاز کرده و در 4 یا 5 سالگی نسبت به اعضای خود شناخت پیدا می‌کنند. اگر تربیت کودک طبق روال انجام شود، مداخلات پیش از موعد و فراتر از ظرفیت رشدی او در اختیارش قرار نگیرد، تمایلات جنسی افراطی در کودک ایجاد نمی‌شود.

کارشناس ارشد مشاور خانواده با اشاره به اینکه هرگونه رفتار جنسی غیرطبیعی در سنین کودکی و پیش از بلوغ از جمله لمس اندام‌های جنسی توسط کودک نشان‌دهنده وجود اضطراب در اوست، ادامه داد: ارتباطی بین این رفتارها و تمایلات جنسی وجود ندارد و ممکن است کودک از طریق دیدن این رفتارها در محیط آنها را آموخته باشد.

این روانشناس با تاکید بر کنترل میزان اطلاعاتی که به کودک داده می‌شود و تناسب آنها با سنین مختلف ادامه داد: برای مثال لازم نیست کودکان زیر 6 سال به جز آشنایی با حریم خصوصی بدن خود، اطلاعات بیشتری دریافت کنند.

گلستانی در ادامه به خانواده‌ها توصیه کرد تا نسبت به گفت‌وگوی خود با اطرافیان در حضور کودکان توجه لازم را داشته باشند و در ادامه گفت: در صورتی که کودکی در جمعی صحبتی نمی‌کند بدین معنا نیست که متوجه گفت‌وگوها نمی‌شود. بزرگسالان نباید سوالاتی خارج از توان درک کودک برای او ایجاد کنند چراکه این کار یکی از مصادیق کودک آزاری است.