خط هفت متروی تهران چگونه ساخته شد؟

عمیق ترین خط متروی تهران یعنی خط هفت؛ بیستم خردادماه افتتاح شد. خطی که از 5 خطوط دیگر مترو با 9 ایستگاه تبادلی عبور می کند و همین موضوع باعث عمیق شدن این خط شده است. مسافرگیری در این مسیر 22 کیلومتری با هفت ایستگاه آماده است اما پیش‌بینی می‌شود در صورت تکمیل کل این خط که 27 کیلومتر طول دارد و با طرح توسعه جدید به 32 کیلومتر با 25 ایستگاه خواهد رسید. با این تفاسیر حجم سفرهای روزانه مترو از 5/3 میلیون سفر به مرز 4میلیون سفر افزایش خواهدیافت. در این گزارش به بررسی پیشروی خط هفت مترو، افتتاحیه و روند ساخت و ساز آن می پردازیم.

این خط که عمیق‌ترین خط متروی تهران است از شهرک امیرالمومنین (قصر فیروزه) و در کنار ورزشگاه تختی در جنوب شرقی تهران آغاز شده و پس از طی مسیر شرقی- غربی و تقاطع با خط یک در ایستگاه مولوی، از ایستگاه بریانک به سمت شمال متمایل می‌شود و در ایستگاه نواب با خط دو و در ایستگاه توحید با خط چهار تقاطع خواهد داشت. این خط در امتداد بزرگراه چمران ادامه پیدا می‌کند و پس از عبور از کنار برج میلاد، وارد میدان صنعت در شهرک غرب می شود و در انتها به میدان بوستان در سعادت آباد می‌رسد. 

۲۰ خردادماه این 22 کیلومتر به بهره‌برداری رسید و همزمان با آن ۷ ایستگاه بسیج، میدان محمدیه، بریانک، کمیل، شهید نواب صفوی، دانشگاه تربیت مدرس و میدان صنعت نیز افتتاح شد. 12 ایستگاه دیگر این 22 کیلومتر نیز در آینده نزدیک به بهره‌برداری می‌رسد.

در انتظار نصب پله برقی

خط هفت مترو را عمیق‌ترین خط متروی تهران می‌نامند چراکه در برخی نقاط عمق خط حتی به 56 متر نیز می‌رسد و از آنجایی که از زیر تمامی خطوط متروی شهر تهران عبور می‌کند تا این حد عمیق شده که بیشترین ایستگاه‌های تبادلی یعنی ٩ ایستگاه را با سایر خطوط دارد. 

مازیار حسینی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در این زمینه گفت: «از آنجایی که این خط از عمق زیادی برخوردار است ما برای ساخت خط7، مجبور بودیم از یکی از سخت‌ترین لایه‌های زمین شناسی شهر تهران عبور کنیم و این کار را سخت می‌کرد و بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی و فرسودگی ساختمان‌هایی که در قدیمی‌ترین مناطق شهر تهران وجود داشت، مشکلاتی را پیش روی ساخت این خط قرار می‌داد. فعلا هفت ایستگاه افتتاح شده و سایر ایستگاه‌های خط 7 آماده است؛ اما حسب دستور شهردار تهران مبنی بر افتتاح 100درصدی ایستگاه‌ها تا نصب کامل پله برقی‌ها صبر خواهیم کرد تا این ایستگاه‌ها را به طور کامل به بهره‌برداری برسانیم. 13 ایستگاه این خط معطل نصب پله برقی است و پس از نصب پله‌ها بهره‌برداری از آنها میسر خواهد شد.» 

حسینی یکی از دلایل به‌طول انجامیدن نصب پله‌های برقی را تعطیلی گمرک از 25 اسفند اعلام کرد و گفت: «امیدواریم در سال اقتصاد مقاومتی، تولید و اشتغال اینطور موارد را شاهد نباشیم.» معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه ایستگاه‌های باقی مانده تا پایان سال به بهره برداری می رسند، گفت: «تمامی کارهای مربوط به انجام تست گرم و کنترل‌های مضاعفی که باید برای این خط با توجه به ویژگی هایی آن در نظر گرفته می شد، انجام شده و همکاران ما مشغول تمیزکاری این ایستگاه ها هستند و براساس زمان بندی افتتاح خواهد شد. در حال حاضر، 3 میلیون مسافر توسط مترو جابه‌جا می‌شود و با احداث خط 7، یک میلیون و 1620 مسافر دیگر توسط مترو جابه‌جا خواهند شد.»

8هزار نفر در خط هفت مترو کار می کردند 

او همچنین به نقش مترو در ایجاد اشتغال پرداخت و گفت: «هر خط مترو به‌طول 20 کیلومتر وقتی ساخته و به بهره‌برداری می‌رسد چیزی حدود 16 هزار شغل مستقیم و 160 شغل غیرمستقیم ایجاد می‌کند و هر 20 کیلومتر خط مترو در طول 30 تا 35 سال عمر بهره‌برداری خود حدود 180 فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌کند. در خط هفت مترو 8000 نفر در خط هفت مترو فعالیت داشتند،»

هفت ویژگی خط هفت 

خط هفت مترو نسبت به خط های دیگری که تاکنون ساخته شده ویژگی های جالبی دارد که حسینی به برخی از آنها اشاره کرد: «برای احداث خط هفت مترو 3 میلیون 650 هزار متر مکعب، معادل 5 تونل رسالت، 4 تونل توحید و 3 تونل نیایش خاکبرداری شده است. همچنین در خط هفت مترو 110 هزار تن آرماتوربندی معادل 11 برج ایفل انجام شده است. بتن ریزی خط هفت متروی تهران 923 هزار مترمکعب معادل 30 برج میلاد بوده است. طول کابل برق فشار قوی ای که در این خط استفاده شده به اندازه فاصله بین دو شهر ارومیه تا بندرعباس است.»

معاون شهردار تهران با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های خط 7 مترو L بودن آن است، افزود: «از ورزشگاه تختی تا بریانک ضلع کوچک L است و پس از آن 90 درجه مسیر خط 7 تغییر کرده و به سمت شمال حرکت می‌کند.» 

به گفته حسینی، 5435 کارگر و مهندس به طور سه شیفت در خط 7 مترو تهران فعالیت کرده و در تلاش برای تکمیل این خط هستند.» 

او با بیان اینکه کار بزرگی در زیر زمین و در زیر قدم‌های مردم پایتخت انجام شده که دیده نمی‌شود، گفت: «ما برای ساخت خط هفت با مشکلات زیادی روبرو بودیم و یکی از بدترین جاهایی که در آن کار کردیم محور مولوی بود چراکه خاک ناپایداری داشت و سطح آب‌های زیرزمینی به شدت بالا بود. با وجود آنکه بدترین شرایط زمین‌شناسی را داشت اما توانستیم این مهم را انجام دهیم. ما یک روز از صفر تا صد صنعت مترو را توسط کارشناسان خارجی انجام می‌دادیم؛ اما حالا نه تنها تمامی این اقدامات توسط فرزندان‌مان در کشور ایران انجام شده بلکه به یک صادرکننده هم بدل شده‌ایم.» 

معاون شهردار تهران با بیان اینکه بالا بودن سطح آب های زیرزمینی و فرسودگی ساختمان هایی که در قدیمی ترین مناطق شهر تهران وجود داشت، مشکلاتی را پیش روی ساخت این خط قرار می داد گفت: «در یکی از حفاری هایی که در این مسیر انجام می دادیم، اسکلت فردی پیدا شد که بعدا مشخص شد مربوط به ۷ هزار سال پیش بوده و این نشان می داد که قدمت مناطقی که در طول مسیر این خط وجود داشت، چقدر زیاد است.» 

معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران با بیان اینکه سال 95 از نظر اقتصادی بسیار بد بود، گفت: «با این حال 4000 میلیارد تومان تزریق نقدینگی به متروی خط هفت داشتیم و می‌دانید که جذب یک ریال یک ریال آن چه کار سختی بود اما با هماهنگی بانک شهر موفق شدیم.» 

ریزشی در مترو نداشتیم 

حسینی درباره ریزش‌های مترو گفت: «داخل تونل هیچ ریزشی نداشتیم چراکه خط 7 به وسیله دو دستگاه تی‌بی‌ام از دو مسیر در حال حفاری بود؛ منتها در برخی موارد بنا به دلایلی همچون خاک ناپایدار و ساختمان فرسوده اطراف ریزش‌هایی را ایجاد کرد؛ اما ربطی به حفاری تونل مترو نداشته است.» 

حسینی با اشاره به ساخت همزمان 100 کیلومتر خط مترو گفت:‌ «برخی این سوال را مطرح می کنند که این 100 کیلومتر خط مترویی که ما به آن اشاره می کنیم کجاها ساخته شده است. باید گفت که طول خط 7 مترو 32 کیلومتر است و طول خط 6 نیز با احتساب 6 کیلومتر توسعه این خط از دولت آباد تا حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به 38 کیلومتر می رسد. اگر این ٢ عدد را با  طول خط 8 مترو که 35 کیلومتر است جمع بزنید به عدد 103 کیلومتر خط مترو در شهر تهران می رسید.» 

سه هزار میلیارد تومان هزینه ساخت خط هفت

هابیل درویش نیز در زمینه خط هفت مترو گفت: «19 پست برق فشار قوی در این خط نصب شده است.» 

او با بیان اینکه بیش از هشت هزار نفر در این خط کار کردند گفت: «یک میلیون تن فولاد در ساخت خط هفت بکار رفته است.» 

درویش با اشاره به اینکه علاوه بر ساخت مترو در مناطق جنوبی تهران از خطر نشست زمین نیز جلوگیری شد گفت: «تمامی نقاطی که مترو از آن عبور کرد تحکیم شدند.»

به گفته او سه هزار میلیارد تومان در خط شش، 2 هزار میلیارد تومان در خط هشت و سه هزار میلیارد تومان در خط هفت مترو هزینه شده که براساس قانون تامین نیمی از آن برعهده دولت است. 

مدیرعامل شرکت مترو تهران و حومه دوره کنونی مدیریت شهری را طلایی ترین دوران شهرداری و شورای شهر دانست و گفت: «در این دوره کارهای بزرگی انجام شد که در راس آن مترو قرار داشت. برای احداث خط هفت مترو بیش از 100 نقطه توسط شهرداری های مناطق تملک شد. امروز نه تنها ساخت مترو به صورت 100 درصد بومی شده بلکه توانایی صادرات این صنعت نیز وجود دارد.»