وقتی تهران «عصای دست» معلولان می‌شود
به‌طوری‌که بسیاری از معلولان به‌ویژه آنهایی که مجبور هستند برای حرکت در شهر از ویلچر استفاده کنند بسیار دشوار خواهدبود تا وارد شهر شده، از معابر، وسایل حمل‌ونقل عمومی و امکانات دیگر بهره ببرند.
تردد راحت معلولان، سالمندان، زنان باردار و زنانی که با کالسکه در سطح شهرها عبور و مرور می‌کنند یکی از دغدغه‌های بزرگی است که شاید هنوز به شکل کامل و 100 درصدی برطرف نشده باشد. به‌طوری‌که بسیاری از معلولان به‌ویژه آنهایی که مجبور هستند برای حرکت در شهر از ویلچر استفاده کنند بسیار دشوار خواهدبود تا وارد شهر شده، از معابر، وسایل حمل‌ونقل عمومی و امکانات دیگر بهره ببرند.
تا جایی که آقای علی صابری، یکی از اعضای شورای شهر که خود جزو معلولان روشندل است، بابت این موضوع گلایه می‌کند که چرا همچنان مناسب‌سازی‌های لازم برای ورود یک معلول در سطح شهر وجود ندارد؟ در این زمینه با مشاور شهردار تهران در امور توان‌یابان گفت‌وگو کرده‌ایم. وی در این‌باره تاکید داشته که شهرداری تهران به نوبه خود تلاش‌هایی کرده و در سطح تهران و کشور، مسوولان باید دست به دست هم دهند و همچنین از سوی دیگر باید فرهنگ‌سازی نگاه جامعه به پدیده معلولیت نیز برطرف شود.
مناسب‌سازی ایستگاه‌های مترو برای تردد معلولان
عضو شورای شهر تهران گفت: «متأسفانه معلولان نمی‌توانند به راحتی در شهر تردد کنند. ضمن اینکه باید ایستگاه‌های مترو و بی‌آرتی برای تردد معلولان مناسب‌سازی شوند.» علی صابری با اشاره به اقدامات انجام شده در حوزه مناسب‌سازی معابر، اماکن و بوستان‌های شهر تهران، گفت: «در شورای چهارم و در ادامه تصویب برخی مصوبات، اقدامات خوبی در این بخش صورت گرفته است.
به‌رغم همه اقدامات انجام شده، متاسفانه شاهد هستیم بخش قابل توجهی از بوستان‌ها و مکان‌های عمومی هنوز مناسب‌سازی نشده‌اند.» عضو شورای شهر تهران با تأکید بر اینکه باید شرایط لازم برای حضور معلولان و سالمندان و حتی کودکان در شهر فراهم شود، افزود: «مبلمان شهری به گونه‌ای است که اقشار اشاره شده نمی‌توانند به راحتی در شهر تردد داشته باشند.» او با اشاره به مناسب‌سازی ایستگاه‌های مترو و همچنین واگن‌های مترو برای حضور معلولان، گفت: «تلاش‌های بسیاری در این زمینه شده است اما متاسفانه به نتیجه ایده‌آل نرسیده‌ایم.»
کارهای نکرده بیشتر از کارهای کرده است
انتشار چنین خبری موجب شد تا سراغ آقای علی‌اصغر عین‌القضات، مشاور شهردار تهران در امور توان‌یابان برویم و درباره فعالیت‌هایی که تا امروز در زمینه بهبود اوضاع تردد معلولان در سطح شهر صورت گرفته شده اطلاعاتی به‌دست آوردیم. او با اشاره به آنکه شهرداری تهران تمام تلاش خود را برای مناسب‌سازی تردد معلولان می‌کند، به «صبح‌نو» گفت: «شهرداری تهران در راستای وظیفه ذاتی و انسانی‌اش تلاش کرده موانع و زوائد فیزیکی شهری را برای معلولان، جانبازان و سالمندان به حداقل برساند. در حال حاضر اقدامات خوبی حاصل شده و معلولان و جانبازان زیادی می‌توانند در سطح شهر تردد کنند.» عین‌القضات با تاکید بر آنکه تهران تا مناسب‌سازی کامل فاصله زیادی دارد، گفت: «در واقع کارهای نکرده در مناسب‌سازی برای معلولان بیشتر از کارهای کرده است. منتهی تا جایی که توانسته‌ایم اکثر شریان‌ها و معابر اصلی مناسب‌سازی شده، اما با توجه به اختلاف سطح بین خیابان‌های تهران، مرکزیت و شمال شهر بعضی مکان‌ها قادر به مناسب‌سازی نیستند و برای آنکه به شرایط مطلوب برسد نیاز به زمان و هزینه دارد.»
مناسب‌سازی در تهران با بافت سنتی‌اش دشوار است
مشاور شهردار تهران در امور توان‌یابان با اشاره به بخشنامه فرم کفایت اسناد، گفت: «با تمام این مشکلات، شهرداری بخشنامه‌ای صادر کرده به‌نام فرم کفایت اسناد. به این معنا که هر پروژه عمرانی در شهر تهران وقتی به زمان اتمام کار برسد، باید سیستم مناسب‌سازی را رعایت کرده باشد. در غیر این صورت به این پروژه پایان کار تعلق نخواهدگرفت. این بخشنامه برای ساخت و سازهای جدید است و برای سازه‌های قدیمی هم تلاش‌هایی صورت گرفته شده تا بهسازی انجام گیرد که طبیعتاً کار ساده‌ای نیست. آن هم برای شهری با قدمت 100 ساله مدنیت که بافت فرسوده زیادی دارد.»
بالا رفتن سرانه فضای سبز برای معلولان در 12 سال اخیر
عین‌القضات در زمینه ساخت بوستان‌هایی که برای معلولان، جانبازان و سالمندان در نظر گرفته شده، گفت: «در دو مرحله ۴۴ بوستان برای معلولان و جانبازان مناسب‌سازی شده‌اند. این توضیح را باید بدهم که از سال ۸۴ سرانه فضای سبز در تهران برای معلولان کمتر از نیم متر بوده و الان بعد از گذشت ۱۲ سال سرانه فضای سبز برای هر معلول 7/3 متر است. این رقم قابل توجه است. برای افراد عادی حدود ۱۵ متر است و باتوجه به این ۲۲ بوستانی که ویژه معلولان راه‌اندازی شده، سرانه فضای سبز برای افراد معلول به 4/5 متر رسیده. همچنین سرویس‌های بهداشتی، آبخوری، نیمکت‌ها و ست‌های ورزشی و بدنسازی با ویژگی آناتومی معلولان با کمک متخصصان ساخته شده که در اختیار این عزیزان قرار دارد. چنین خدماتی کافی نیست و تمام تلاش‌ها بر این اساس است که میزان این خدمات بیشتر شود.»
وسایل حمل‌ونقل عمومی در خدمت معلولان
به گفته مشاور شهردار تهران در امور توان‌یابان 2700 تابلو در سطح شهر ویژه پارک معلولان نصب شده‌اند که تمام استانداردهای لازم را دارند و همچنین پیاده‌روهایی که دارای دستک‌های یو (u) شکل بودند و برای تردد نکردن موتورسیکلت‌ها قرار گرفته شده بود، برداشته‌اند تا معولانی که با ویلچر رفت و آمد می‌کنند و خانم‌هایی که کالسه دارند راحت‌تر بتوانند در پیاده‌روها تردد داشته باشند. او در ادامه درباره سایر خدمات ارائه شده توضیح داد: «کار دیگر که جزو وظیفه ذاتی شهرداری نیست و وظیفه انسانی به حساب می‌آید، احداث سامانه حمل‌ونقل ویژه معلولان و جانبازان است. ۳۶۰۰ معلول و جانباز ویلچری می‌توانند از این سامانه استفاده کنند. آنها دارای کد و اشتراک هستند و در یک مسیری، ماشین‌های زامیاد که بالابر و جک دارند معلول را با ویلچر بلند می‌کنند و در ماشین می‌گذارند. هزینه این حمل‌ونقل برای هر نفر در یک مسیر ۳۷هزارتومان برآورد شده با این حال از معلولان فقط هزارتومان گرفته می‌شود.
این خودروها ویژگی خوب دیگری که دارند این است که می‌توانند از مسیر خط ویژه عبور می‌کنند. البته این نکته را بگویم که استفاده از این خودروها با اولویت درمان، تحصیل و اشتغال در خدمت معلولان قرار می‌گیرد. همچنین اپلیکیشنی ویژه برای تاکسی‌های جدید ساخته شده تا نابینایان را به مسیرهای مدنظرشان ببرد. البته این اپلیکیشن هنوز اجرایی نشده و در مرحله آزمایشی طرح قرار دارد.» او ادامه داد: «به جز ماشین‌های زامیاد، نزدیک به ۸۶ دستگاه اتوبوس نیز مناسب‌سازی شده که به ۱۸۰ مرکز اطلاع رسانی می‌شود. از جمله مراکز بهزیستی، مدارس معلولان، محل‌های نگه‌داری از معلولان و ۴۴ انجمن و سازمان‌های مردم نهاد فعال در زمینه معلولان که می‌توانند رایگان به این مراکز بروند.»
سرویس رایگان برای دانش‌آموزان استثنائی
عین‌القضات همچنین با اشاره به آنکه شهرداری هزینه رفت و آمد نزدیک به ۴هزار خانواده‌ای را که دانش‌آموز استثائی دارند نیز تقبل کرده، گفت: «شهرداری تهران سالانه قرارداد هشت‌ونیم میلیارد تومانی با آموزش‌وپرورش استثنائی بسته است تا این تعداد دانش‌آموز را رایگان به مدرسه و مراکز آموزشی و تربیتی‌شان ببرد. بسیاری از این خانواده‌ها که دارای چنین فرزندهایی هستند قشر مرفه نیستند و نمی‌توانند فرزندانشان را هر بار با آژانس به مدرسه بفرستند. این بچه‌ها یا آموزش پذیرند یا تربیت‌پذیر، به هر دوی آنها سرویس رایگان تعلق می‌گیرد.»
بوستان‌هایی با آبنمای موزیکال و گیاهان معطر مخصوص نابینایان
دو بوستان ویژه نابینایان، خدمت دیگری است که شهرداری در اختیار این قشر از معلولان قرار داده. مشاور شهردار تهران در امور توان‌یابان درباره ویژگی چنین بوستان‌هایی گفت: «در منطقه ۵ و ۸ بوستان‌هایی ساخته شده به‌نام بوستان جانبازان و فدک. این دو بوستان ویژه نابینایان است. نابینا نمی‌تواند فضای پارک را ببیند. وقتی نابینا وارد بوستان می‌شود در مبدأ ورودی یک هدفون به آنها خواهند داد و با جی‌پی‌اس تمام مسیری را که ما با چشم می‌بینیم، آنها می‌شنوند. کف مسیر نیز موزاییک‌های شیار دار است و آنها را راهنمایی می‌کنند مثلاً در کدام موقعیت پارک هستند؟ چقدر تا آلاچیق و محل استراحت مانده؟ خروجی و ورودی کجاست؟ در همین مسیر گل‌ها و گیاهانی با رایحه معطر کاشته شده‌اند. همچنین سرویس بهداشتی مخصوص و آبنمایی که به شکل موزیکال قرار دارد نیز خدمات دیگر این بوستان است.»
خدمات فروشگاه‌های شهروند به معلولان
یکی از معضلات معلولان سختی آنها حین خرید مخصوصاً در فروشگاه‌های بزرگ است. شهرداری برای این موضوع نیز چاره‌ای اندیشیده و در فروشگاه‌های شهروند و میادین، طرح خود را پیاده‌سازی کرده است. عین‌القضات درباره این خدمات نیز می‌گوید: «در فروشگاه‌های شهروند و میادین، برای معلولان، جانبازان و سالمندان مناسب‌سازی‌های خوبی شده است. برای همه این افراد در این مناطق ویلچر قرار دارد. البته در پارک‌ها و بوستان‌ها هم ویلچر رایگان وجود دارد. در فروشگاه شهروند بیهقی نیز یک دستگاه ویلچر برقی گذاشته شده است. معلول نابینا نیز وقتی وارد این فروشگاه‌ها شود، یک نفر به‌عنوان همیار مشتری در خدمت آنهاست و کمک می‌کند هر کالایی می‌خواهد، تهیه می‌کند و کالای خریداری شده را تا خودرو نیز حمل می‌کند.»
مناسب‌سازی پیرامون خانه، داخل خانه و نصب رایگان آسانسور
مناسب‌سازی پیرامون خانه، نصب آسانسور و همچنین مناسب‌سازی داخل خانه برای معلولان از جمله خدمات دیگری است که مشاور شهردار تهران در امور توان‌یابان درباره‌اش توضیح می‌دهد: «شهردار تهران در آذرماه سال گذشته بخشنامه‌ای صادر کرد تا هر خانواده‌ای که معلول دارد و پیرامون خانه‌اش مناسب نیست، تماس بگیرد و رایگان مشکل برطرف شود. همچنین چنانچه معلولی طبقات بالای یک ساختمان زندگی کند و منزل فاقد آسانسور باشد در آن ساختمان رایگان آسانسور نصب خواهدشد. البته این کار دو شرط دارد. اول اینکه منزل برای خود خانواده باشد و دوم معارض از جهت حقوقی نداشته باشد. این کار در تهران، ری و شمیرانات انجام می‌شود. در حال حاضر نزدیک به ۲۷۰ بالابر نصب شده است. همچنین شهردار تهران در این بخشنامه اشاره کرده شهرداران تهران موظف هستند اگر معلولی مراجعه کرد و گفت داخل منزلش مناسب‌سازی ندارد، این کار را رایگان برایش انجام دهند.»
برای رسیدن به آرمان‌شهر معلولان همه دست‌به‌کار شوید
عین‌القضات با تاکید بر آنکه برای خدمت‌رسانی به معولان باید تمام مسوولان مربوط وارد عمل شوند تا آرمان‌شهر معلولان چه در سطح تهران و چه کشور به‌وجود آید، گفت: «در حوزه‌های مختلف برای بهبود وضعیت تردد معلولان در سطح شهر تمام مسوولان باید وارد عمل شوند. به‌عنوان مثال بهزیستی هنوز آمار دقیقی از معلولان ندارد. چون اعلام کردیم هر معلول دیالیزی را شهرداری، رایگان به محل دیالیز می‌برد. هنوز آماری از بهزیستی به دست من نرسیده. دلایل زیادی وجود دارند که موجب شده از یک آرمان‌شهر برای معلولان فاصله خیلی زیادی داشته باشیم. وقتی از تعداد دقیق معلولان آماری در دست نیست نمی‌شود برای آنها برنامه‌ریزی دقیقی انجام داد.
برای همین مناسب‌سازی‌ها و سایر فعالیت‌ها بسیار زمان‌بر و هزینه بر می‌شوند. همچنین باید فرهنگ‌سازی صورت گیرد. نگاه جامعه به پدیده معلولیت باید تغییر کند. هر کس به سهم خودش باید کمک کند. از وزارت مسکن و شهرسازی گرفته تا سازمان بهزیستی، کمیته امداد، سازمان‌های شهرداری، شورای شهر و... همه باید کمک کنند تا نگاه مردم به پدیده معلولیت اصلاح شود.»
ارسال نظر