افزایش فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول در زوج‌های ایرانی

دکتر حجیه بی‌بی رازقی نصرآباد در نشست تخصصی با عنوان «الگوها و عوامل موثر بر فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند در ایران» که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه یزد برگزار شد، گزارشی از تحقیقات خود و همکارانش در این رابطه را که از سال 1388 تاکنون انجام شده است،‌ ارائه کرد.

تحولات اخیر سطح و الگوی باروری در ایران

رازقی با اشاره به این که در سال‌های اخیر الگوی فرزندآوری تاخیری، به عنوان یکی از عوامل اساسی تفاوت کشورهای توسعه یافته در سطوح باروری مطرح شده است، گفت: در این کشورها که باروری به کمتر از دو فرزند رسیده و میزان باروری بیشتر تحت تاثیر زمان تولد اولین فرزند است.

وی افزود: افزایش سنین ازدواج و فرزندآوری زنان، ابتدا شاخص‌های مقطعی باروری نظیر میزان باروری کل را تحت تأثیر قرار می‌دهد و آن‌ها را پایین ‌می‌آورد و سپس  بعد تکمیل شده خانوار را کاهش می‌دهد.

به گفته‌ی وی، این استدلال‌ها مبتنی بر این است که زنانی که با تاخیر فرزندآوری را آغاز می‌کنند، زمان کمتری برای داشتن فرزند بیشتر دارند.

رازقی با اشاره به تحولات اخیر سطح و الگوی باروری در ایران نیز اظهار کرد: در کشور ایران نیز یکی از تغییرات رفتارهای باروری در ‌سال‌های اخیر، تاخیر در فرزندآوری است و علاوه بر تاخیر در سن ازدواج، شاهد افزایش فاصله بین ازدواج و اولین فرزند و فاصله بین فرزند اول و دوم نیز هستیم.

افزایش فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول

این پژوهشگر تصریح کرد: بر مبنای داده‌های بررسی سیمای جمعیت و سلامت، فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول از 2.7 سال در 1379 به 3.5 سال در 1389 افزایش یافته است.

رازقی نصرآباد با اشاره به اهمیت و ارزش فرزند در بین خانواده های ایرانی، بیان کرد: با وجود افزایش در فاصله ازدواج تا تولد اولین فرزند، بیش از 90 درصد زوجین ایرانی بعد از ازدواج دارای فرزند اول می‌شوند و این میزان از  96 درصد در سال 1379 تا 93 درصد در سال 1389 در نوسان بوده است.

وی در ادامه تأخیر در تولد اولین فرزند در ازدواج‌های اخیر را به عنوان راهکاری برای ایجاد تعادل بین اهداف فردی، خانوادگی و اهداف در سایر حوزه‌های زندگی دانست و تاکید کرد: طبق نتایج مطالعاتی که در سال‌های اخیر انجام شده، عواملی نظیر مشکلات اقتصادی به ویژه نداشتن منزل و شغل ثابت همسر، اشتغال به تحصیل و مشکلات ترکیب کار و یا تحصیل با فرزندآوری منجر به فاصله‌گذاری بیشتر میان ازدواج تا اولین تولد شده است.

به گفته وی، همچنین زنانی که در سنین پایین ازدواج می‌کنند، برای تکمیل تحصیلات، فرزند اول را با فاصله بیشتری از ازدواج به دنیا می‌آورند.

روابط زوجین و ثبات ازدواج

عضو هیات علمی موسسه مطالعات جمعیتی کشور تاکید کرد: علاوه بر مسائل اقتصادی و احساس ناامنی شغلی و نااطمینانی اقتصادی که زوجین جوان با آن روبرو هستند، نکته دیگری که زمان تولد اولین فرزند را متاثر می‌سازد، بحث روابط زوجین و ثبات ازدواج است.

وی یادآور شد: در سال‌های اخیر روند افزایشی طلاق و اعلام آمارهای مربوط به نرخ طلاق در مجامع و رسانه‌های مختلف، موجب نگرانی و احساس خطر در بین جوانان شده است و زوجین جوان، تولد اولین فرزند را تا رسیدن به اطمینان خاطر در مورد پایداری ازدواج به تاخیر می‌اندازند.

 رازقی در بخش دیگری از سخنان خود ابراز کرد: با توجه به این که در جامعه ایران فرزندآوری اهمیت و جایگاه بالایی دارد و بی‌فرزندی به عنوان بعد ایده‌آل خانواده عمومیت ندارد، علاوه بر اطلاع رسانی در مورد سن مناسب باروری و تاثیر افزایش سن بر کاهش قابلیت باروری، نقش سیاست‌های حمایتی دولت و سایر نهادها درکاهش سن ازدواج و افزایش فرزندآوری بسیار برجسته و مهم است به گونه‌ای که افراد بتوانند با برنامه‌ریزی مناسب، فرصت فرزندآوری را برای خود فراهم کنند و تعداد فرزندانی که قصد دارند را در زمان مناسب بدنیا بیاورند.