همه چیز درباره کم‌کاری تیروئید و درمان آن
یک فوق تخصص غدد و متابولیسم گفت: برای رفع کم‌کاری تیروئید ناشی از کمبود ید هرگز مصرف نمک یددار را افزایش ندهید.
دکتر سیدبهمن قادریان اظهار کرد: تیروئید، ارگانی در جلوی گردن و بالای استخوان جناق است که وظیفه ساختن هورمون‌های تیروئید را دارد. وجود این هورمون‌ها در متابولیسم سلول‌ها موثر است.
وی ادامه داد: یکی از بیماری‌های شایع تیروئید، هیاپوتیروئیدی یا کم‌کاری تیروئید است که علل مختلفی دارد. کم‌کاری تیروئید، کاهش هورمون‌های تیروئیدی در بدن را به دنبال دارد و در نتیجه کار سلول‌ها نیز با اختلال همراه می‌شود.
فوق تخصص غدد و متابولیسم مرکز آموزشی درمانی امام خمینی(ره) اهواز گفت: شایع‌ترین علت کم‌کاری تیروئید، تامین نشدن ید کافی برای بدن است. کشور ما جزو مناطقی است که کمبود ید دارد ولی در سال‌های اخیر با یددار کردن نمک‌های مصرفی، بیماری کم‌کاری تیروئید ناشی از کمبود ید کمتر مشاهده می‌شود.
قادریان افزود: شایع‌ترین علت ایجاد کم‌کاری تیروئید در مناطق دارای ید کافی نوعی بیماری به نام هاشیماتو است. در واقع این بیماری اشتباهی است که سیستم ایمنی بدن در مقابل عضوی از خود انجام می‌دهد و آنتی‌بادی یا پادتن ایجاد می‌کند.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: وقتی یک آنتی‌ژن یا عامل خارجی وارد بدن شود، بدن علیه آن یک آنتی‌بادی تولید می‌کند که در برخی موارد این اجسام خارجی ممکن است از نظر ژنتیکی شبیه بافت تیروئید باشد. بنابراین آنتی‌بادی تولید شده علیه عامل خارجی با تیروئید نیز واکنش می‌دهد و بیماری هاشیماتو ایجاد شده و منجر به کاهش هومورن‌های تیروئیدی می‌شود.
وی اظهار کرد: در سرطان‌های تیروئید یا موارد حجیم شدن بافت آن، چنانچه جراحی خارج کردن بافت تیروئید را به دنبال داشته باشد، این امر نیز می‌تواند موجب کم‌کاری تیروئید در فرد شود. التهاب تیروئید با منشاء ویروسی نیز از علل کمتر شایع کم‌کاری تیروئید به شمار می‌رود که پس از بهبودی، این غده می‌تواند خود را بازسازی کرده و کم شدن هورمون‌های تیروئیدی را برطرف سازد.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم استفاده از ید رادیواکتیو برای درمان برخی بیماری‌ها را از دیگر علل ایجاد کم‌کاری تیروئید دانست و گفت: معمولا برای درمان بیماری‌های مرتبط با تیروئید مثلا پرکاری تیروئید و برخی موارد در سرطان‌های تیروئید از ید رادیواکتیو استفاده می‌شود که این امر موجب از بین رفتن بافت و در نتیجه کاهش هورمون‌های تیروئید می‌شود.
قادریان اظهار کرد: شایع‌ترین علائم بیماری کم‌کاری تیروئید، بی‌حالی، اضافه وزن، ورم در قسمت‌های مختلف بدن و خشکی پوست است. این بیماری ارگان‌های مختلفی از بدن را درگیر می‌کند و علائمی چون ریزش مو، خارش پوست، بروز اشکال در تحرک دستگاه گوارش و ایجاد یبوست، تنگی نفس و جمع شدن مایع در اطراف ریه از علائم وجود بیماری کم‌کاری تیروئید است.
وی ادامه داد: کم‌کاری تیروئید در سیستم قلبی موجب جمع شدن مایع اطراف قلب می‌شود و ضربان قلب را کاهش می‌دهد. در سیستم اعصاب مرکزی نیز منجر به ایجاد گیجی و بی‌حالی و در حالت بسیار شدید نیز موجب ایجاد کما در فرد می‌شود. به دنبال کم‌کاری تیروئید و جمع شدن مایع اطراف غلاف عصب و مثلا در عصب شنوایی، کاهش شنوایی را منجر می‌شود.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم با بیان این‌که این بیماری می‌تواند در خانم‌ها موجب نازایی و حتی سقط جنین شود، عنوان کرد: درمان مشکلات تیروئید در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد، زیرا کم‌کاری تیروئید موجب به دنیا آمدن نوزاد زودرس یا نوزاد مرده خواهد شد.
وی افزود: یکی دیگر از علائم این است که به دلیل بروز اختلال متابولیسمی، فرد دچار چاقی می‌شود. همچنین به خاطر تجمع مایع در سطح بدن از جمله پوست، معمولا حالت ورم و پف‌آلودگی زیر چشم در این افراد مشاهده می‌شود.
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز اظهار کرد: تشخیص کم‌کاری تیروئید با یک آزمایش خون ساده امکان‌پذیر است. پزشک با توجه به علائمی که ذکر شد به وجود کم‌کاری تیروئید مشکوک شده و درخواست آزمایش خون می‌کند. توصیه می‌شود هر پنج سال یکبار آزمایش‌های تیروئید انجام شود که اگر کوچک‌ترین نشانه کم‌کاری تیروئیدی تشخیص داده شد، درمان‌های به موقع تجویز شود.
قادریان گفت: در جهت درمان کم‌کاری تیروئیدی، باید کاهش هورمون‌های تیروئید را جبران کرد و برای این منظور هورمون‌های تیروئیدی به شکل قرص موجود است که برای فرد تجویز می‌شود ولی در هر شرایطی پیشگیری از بروز بیماری در وهله نخست بسیار حایز اهمیت است؛ در کشور ما خوشبختانه یددار کردن نمک‌های مصرفی انجام شده ولی این روند نیازمند نظارت است.
وی با اشاره به وجود ید به میزان کافی و استاندارد در نمک‌های یددار عرضه شده در بازار، تاکید کرد: لازم است در خصوص ارزیابی میزان ید اضافه شده به نمک مصرفی در کارخانجات، بررسی‌های لازم و نظارت بیشتری انجام شود تا ید مورد نیاز بدن از این طریق به خوبی تامین شود.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم گفت: مساله‌ای که در مورد رژیم غذایی به وفور وجود دارد و توسط بیماران و پزشکان مطرح می‌شود، این است که مصرف بعضی مواد غذایی مانند شلغم و کلم جذب ید را اندکی کاهش می‌دهد. این مساله در کشور ما که نمک‌های یددار عرضه می‌شود، نمی‌تواند مشکل زیادی در این زمینه ایجاد کند. علاوه بر این در افرادی که کم‌کاری تیروئیدی آنها با قرص تحت درمان است، مصرف ید اضافی اهمیت چندانی ندارد، زیرا این بیماران در روند درمان خود هورمون آماده را دریافت می‌کنند، بنابراین برای این افراد رژیم غذایی خاصی توصیه نمی‌شود.
قادریان افزود: نکته مهم درباره کم‌کاری تیروئید این است که بیماری هاشیماتو که علت ایمنی دارد، کم‌کاری مادام‌العمر برای فرد ایجاد می‌کند و باید بیمار درمان خود را به صورت مادام‌العمر ادامه دهد. البته ممکن است کم‌کاری تیروئیدی در این افراد با شدت و ضعف همراه باشد.
وی ادامه داد: کم‌کاری تیروئید کیفیت زندگی را کاهش می‌دهد و عوارض گوارشی و اختلال در سیستم بارداری و در موارد نادر منجر به کما در فرد می‌شود. درمان کم‌کاری تیروئید در دوران بارداری بسیار اهمیت دارد، زیرا یکی از عوارض کم‌کاری تیروئید در نوزادان، نقایص ژنتیکی به شمار می‌رود. در نوزادان مبتلا به کم‌کاری تیروئیدی مادرزادی خانواده‌ها تصور می‌کنند درمان‌هایی که پزشک تعیین می‌کند، موقتی است و ممکن است سهل‌انگاری کرده و درمان را ادامه ندهند. این در حالی است که اگر روند درمان به خوبی پیش رود، به طور ۱۰۰ درصد از پیشرفت این عارضه جلوگیری خواهد شد.
این فوق تخصص غدد و متابولیسم اظهار کرد: مقدار بسیار جزئی ید که در نمک وجود دارد می‌تواند تولید هورمون‌های مورد نیاز را انجام دهد، بنابراین به هیچ عنوان توصیه نمی‌کنیم افراد برای جبران کاهش هورمون‌های تیروئیدی ناشی از کمبود ید، مصرف نمک خود را افزایش دهند.
قادریان با تاکید بر مصرف نمک در حد مجاز گفت: متاسفانه در کشورمان سه برابر حد مجاز نمک مصرف می‌کنیم؛ این در حالی است که همان حد مجاز یا حتی کمتر از آن نیز برای تامین ید، کافی است. بنابراین توصیه می‌شود در مصرف نمک زیاده‌روی نکنید.
ارسال نظر