به گزارش پارس به نقل از ایرنا، دکتر سعید سرکار دبیرستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری و دکتر سعید سهراب پور قائم مقام بنیاد ملی نخبگان حضور یافته و دیدگاه های خود در زمینه دستاوردها و چالش های موجود در رابطه به وضعیت علمی کشور را بیان کردند.

دکتر سعید سرکار دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو با اشاره به بخشی از تاریخچه شکل گیری این علم در ایران و توجه به آن افزود: ستاد فناوری نانو به ریاست معاون اول رییس جمهوری در سال 1382 شکل گرفت و بعد از آن شورای عالی ستاد نانو با عضویت 6 وزیر و 5 نفر از افراد حقیقی که در رابطه با سیاستگذاری و برنامه ریزی برای توسعه فناوری تجربه داشتند تشکیل شد و مامور شدند برنامه راهبردی علم نانو را مشخص کنند، در سال 1384 برنامه راهبردی نانو شکل گرفت و مصوبه دولت را دریافت کرد و بعد از آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز مصوب شد.

سرکار گفت: این یک برنامه 10 ساله بود که چشم انداز توسعه فناوری نانو در تمام بخش ها از ترویج فناوری تا تولید علم و رسوخ آن در صنعت و بازارهای داخلی و جهانی دیده شد و بر این اساس برنامه تمام حلقه ها مشخص شد.

وی افزود: در همان زمان شورای هماهنگی با حضور معاونان وزارتخانه های ذیربط تشکیل و قرار شد نقش وزارتخانه ها برای توسعه فناوری نانو مشخص شود.

سرکار ادامه داد: در آن زمان معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری تشکیل شد و ستاد فناوری نانو به عنوان یک مجموعه زیر نظر این معاونت قرار گرفت و اکنون ریاست ستاد بر عهده معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است.

وی با بیان اینکه بعد از آن کارها آغاز شد گفت: در آن زمان ابتدا برنامه ستاد فناوری نانو بر ترویج این علم متمرکز شد و اینکه مسوولان تصمیم گیر کشور در حد کلان و نمایندگان مجلس با این علم آشنا و متوجه این مساله شوند که کشور نباید در این زمینه عقب بماند.

دبیرستاد ویژه توسعه فناوری نانو افزود: در بحث ترویج علم نانو از آن به عنوان یک فناوری تاثیرگذار و متحول در تمام ابعاد زندگی مردم و توسعه یک کشور یاد شد و به آن به عنوان یک فناوری تحول ساز نگاه شد. در زمینه ترویج این علم در میان مردم نیز سرمایه گذاری هنگفتی صورت گرفت زیرا تا زمانی که مردم با ابعاد مختلف یک فناوری و تاثیر آن در زندگی خود مطلع نشوند آن فناوری آنطور که باید پیشرفت نمی کند.

سرکار با بیان اینکه سند راهبردی 10 ساله فناوری نانو به پایان خود نزدیک می شود افزود: اکنون به دستاوردهای خوبی در این زمینه دست یافته ایم و از هفت سال گذشته ترویج در بخش دانش آموزی را نیز آغاز کرده ایم که با جدیت دنبال می شود.

وی اظهار کرد: در این سند چشم اندازی را ترسیم کردیم که ایران باید در پایان آن ( 1384 تا 1394 ) در بین 15 کشور برتر دنیا باشد که اکنون در رتبه هفتم جهان و رتبه اول بین کشورهای اسلامی را دارا هستیم، این در حالی است که در سال 2001 میلادی که ایران با 10 مقاله در سال رتبه 57 جهان و رتبه 5 دربین کشورهای اسلامی را داشت.

به گفته وی کشورهای آمریکا، چین، هند، کره جنوبی، آلمان، ژاپن، ایران، فرانسه، انگلستان و اسپانیا به ترتیب رتبه دار فناوری نانو در جهان هستند.

سرکار ادامه داد: ایران از تولید 10 مقاله در سال 2001 اکنون به بیش از 5 هزار و 500 مقاله رسیده است که یک رکورد جهانی است و از آن به عنوان انفجار رشد علم یاد می شود، در واقع از سالی 10 مقاله به روزی 17 مقاله رسیده ایم.

وی با بیان اینکه ژاپن رتبه 6 جهان را دار است گفت: کم مانده تا ایران، ژاپن را پشت سر گذارد که امیدواریم در آینده نزدیک شاهد این اتفاق باشیم.

دبیر ستاد ویژه توسعه فناوری نانو افزود: با استناد به سرانه جمعیت، ایران از کشورهای ژاپن، امریکا، هند و چین بالاتر است البته از کشورهایی مانند سنگاپور و سوئد با احتساب جمعیتی پایین تر قرار داریم.

وی با اشاره به اعلام روز گذشته وضعیت تولید علم در فناوری نانوگفت: تولید علم ایران 4.9 درصد است در حالی که هدف ما در سند 2 درصد بود بنابراین با این حساب 2.5 برابر از آن هدف گذاری جلوتر هستیم به عبارتی 5 برابر سهم جمعیت کشور تولید علم داشته ایم یعنی ایران به تنهایی معادل کشورهای عربستان، ترکیه، مالزی و مصر تولید علم داشته و بیش از 42 درصد تولید علم جهان اسلام در زمینه فناوری نانو در ایران بوده است.

وی تاکید کرد: رشد در زمینه توسعه فناوری نانو به حدی چشمگیر بوده است که رهبر معظم انقلاب فرمودند کاری که در نانو شده باید در تمام امور الگو شود.

**نیمی از اختراعات ثبت شده بین المللی ایران در حوزه نانو است 

رییس ستاد توسعه فناوری نانو درخصوص اقدامات صورت گرفته در زمینه توسعه این فناوری نیز گفت: نیمی از اختراعات ثبت شده بین المللی ایران در حوزه نانو است،کشور در این حوزه بسیار پیشرفت داشته است به گونه ای که اکنون با فعالیت 160 شرکت در حوزه نانو حدود 270 محصول در حوزه های مختلف این علم در کشور تولید می شود که 47 مورد آن مربوط به

دارو است.

وی با ابراز تاسف از اینکه توجه به تولید و چاپ مقاله، استادان و دانشجویان ما را از ثبت پتنت و اختراع دور کرده است، گفت: اینکه نیمی از ثبت پتنت های بین المللی ایران مربوط به حوزه نانو است برای ما باعث خجالت و تاسف است زیرا نشان می دهد که دیگر رشته ها به ثبت اختراع و پتنت توجه درخوری ندارند. 

سرکاروضعیت و رتبه جهانی ایران به لحاظ ثبت پتنت بین المللی را نامطلوب توصیف کرد و گفت: دراین حوزه حتی در سطح جهان اسلام هم وضعیت خوبی نداریم و با 39 ثبت پتنت در میان کشورهای اسلامی، رتبه پنجم هستیم درحالیکه کشورهای عربستان با 700 پتنت و ترکیه با بیش از 200 پتنت رتبه اول و دوم را دراختیار دارند و رتبه سوم و چهارم نیز در دست مالزی و امارات متحده عربی است. 

وی برخی از اقدامات و سیاستهای تشویقی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای ترغیب افراد حقیقی و حقوقی در ثبت پتنت بین المللی را یادآور شد و گفت: در همین راستا کانون های پتنت در 20 دانشگاه کشور راه اندازی شده و معاونت علمی ریاست جمهوری، 90 درصد هزینه های ثبت پتنت بین المللی در تمامی حوزه ها را متقبل شده است و علاوه بر این، جوایزی برای شرکت های دانش بنیان که ثبت اختراع داشته باشند درنظر گرفته شده است و دانشگاه ها به ازای ثبت هر پتنت، مبلغ 10 میلیون تومان دریافت خواهند کرد.

وی افزود: اکنون محققان در زمینه ارایه مقالات با کیفیت و ثبت آن درعرصه بین الملل فعالتی خود را شروع کرده اند و امیدواریم در آینده شاهد صعود رتبه ایران در ثبت مقالات بین المللی باشیم. 

*** رسوخ فناوری نانو در صنعت 

سرکار درخصوص ارتباط دانش و صنعت در حوزه فناوری نانو نیز گفت: درحال حاضر هرآنچه در حوزه تکنولوژی نانو استفاده می کنیم بومی است و در این زمینه روی پاهای خود ایستاده ایم و حتی به خارج کشور نیز صادرات داریم و بعضا شرکت های مشترک با طرفهای خارجی تاسیس کرده ایم. 

سرکار با بیان اینکه امروز با فعالیت 160 شرکت در حوزه نانو حدود 270 محصول در حوزه های مختلف نانو تولید می شود که 47 مورد آن مربوط به دارو است،گفت: حتی برخی از این شرکت ها محصولات خود را به کشورهایی مانند استرالیا، کره جنوبی، ژاپن و پاکستان صادر می کنند و در برخی از این کشورها نیز نمایندگی دارند.

وی گفت: با روسیه هم مذاکره کرده ایم که فناوری نانو دو کشور را مورد تبادل قرار دهیم یعنی ارایه فناوری از آنها و سرمایه از ما و ارایه فناوری ایران از ما و سرمایه توسط آنها انجام شود.

**تجهیز یک دبیرستان بسیار پیشرفته کشور چین با تولیدات نانو ایرانی 

رییس ستاد توسعه فناوری نانوبا اشاره به اقدامات گسترده این ستاد در حوزه های دانش آموزی و دانشجویی گفت: نصب و راه اندازی یک دبیرستان بسیار پیشرفته در کشور چین با تجهیزات نانو ساخت ایران در ماه آینده از فعالیت های بین المللی این حوزه است، تجهیز این دبیرستان بنا به درخواست مسوولان کشور چین انجام می گیرد. 

به گفته وی کشورهای اکوادور و فیلیپین نیز درخواست هایی برای تجهیز مدارسشان با تجهیزات نانو ساخت ایران داشته اند. 

سرکار راه اندازی آزمایشگاه و تجهیز مراکز علمی دیگر کشورها توسط متخصصان ایرانی را موجب افزایش روحیه خودباوری و تقویت بنیه اقتصادی شرکت های داخلی برشمرد و گفت: تجهیز هر یک از این آزمایشگاه ها بیش از 150 هزار دلار ارزآوری برای کشور دارد.

*** اولین المپیاد دانشجویی نانو سال آینده به میزبانی ایران برگزار می شود 

وی همچنین از اقدامات ستاد توسعه فناوری نانو برای برگزاری المپیاد بین المللی دانشجویی نانو و درخواست 6 کشور برای حضوردر این رقابت علمی خبر داد وگفت: تاکنون کشورهای تایوان، تایلند، کره جنوبی، مالزی، روسیه و چین برای حضور در این رقابت اعلام آمادگی کرده اند. 

سرکار افزود: با برنامه ریزی های صورت گرفته، در نظر داریم اولین دوره این المپیاد را در سال میلادی آینده (2016) با حضور حداقل 10 کشور به میزبانی ایران برگزار کنیم و دبیرخانه این المپیاد نیز در ایران مستقر شود. 

رییس ستاد توسعه فناوری نانو با بیان اینکه کشور به لحاظ نیروی انسانی در حوزه نانو به بلوغ رسیده است، ادامه داد: زمانی که در سال 2001 شروع به برنامه ریزی برای فعالیت در حوزه نانو کردیم کمتر از 10 استاد دانشگاه در کشور با فناوری نانو آشنا بودند و اکنون با گذشت 14 سال، بیش از دو هزار و 400 استاد دانشگاه در این حوزه کار می کنند. 

وی همچنین به ایجاد دوره های کارشناسی ارشد فناوری نانو در 65 دانشگاه و دوره های دکتری در 24 دانشگاه کشور اشاره کرد و گفت: در زمینه جذب دانشجویان غیرایرانی نیز تلاش های ارزنده ای صورت گرفته و به عنوان نمونه، اخیرا کشور اکوادور برای اعزام تعدادی از دانشجویان خود به صورت بورسیه برای تحصیل در رشته نانو دانشگاه های ایران تقاضا داده است. 

وی گفت: خوشبختانه الان حدود 22 هزار متخصص در سطح کارشناسی ارشد به بالا در سطح کشور داریم و به وضعیت بسیار مطلوبی در زمینه نیروی انسانی حوزه نانو رسیده ایم. 

دکتر سعید سهراب پور قائم مقام بنیاد ملی نخبگان، دیگر شرکت کننده این میزگرد نیز در محور مورد بحث وضعیت علمی ایران در چند سال اخیر با اشاره به افزایش کیفیت و ارجاع به تولیدات علمی ایران در عرصه های بین المللی گفت: با توجه به کاهش تعداد مقالات کشور درحوزه بین الملل اما در مقابل میزان ارجاع و کیفیت مقالات بالا رفته است؛ کیفیت را می توان به لحاظ افزایش ارجاعات به مقالات اندازه گیری کرد که خوشبختانه در این زمینه رشد داشته ایم. 

وی افزود: از سوی برخی بیان شده که شتاب رشد علمی کشور در دوسال اخیر کاهش پیدا کرده است، این افراد با این موضوع سیاسی برخورد می کنند و این امر را به دولت وقت تعمیم می دهند، درصورتی که نزول شتاب رشد علمی درکشور از چهارسال پیش شروع شده است. 

سهراب پور با اشاره به اینکه به لحاظ تولید مقالات علمی یک مقداری نزول داشته ایم اما مربوط به این دولت نیست اظهارکرد: مسایل و فعالیت های علمی برخلاف دیگر مسایل جاری کشور این طور نیست که اثرگذاری آنی داشته باشد، مسایل علمی و پژوهشی بعد ازگذشت چند سال اثر خود را نشان می دهد. 

وی بیان کرد: چندین سال است که مرتب اعلام کرده ام که تجهیزات دانشگاه های کشور مستهلک شده است، دانشگاه های کشور نیاز به تجهیزات دارند، اما متاسفانه کمبود بودجه مطرح می شود درصورتی که درسال های گذشته بودجه و پول وجود داشت اما مسئله اولویت و اهمیت دادن به این موضوع بود که در این زمینه در سال های گذشته توجه ای به آن نشد. 

سهراب پور اظهارکرد: بیشترین تحقیقات ما درکشور در حوزه علوم پایه، پزشکی و مهندسی است و متاسفانه تحقیقات بین المللی در زمینه علوم انسانی بسیار کم است؛ تحقیق در زمینه علوم انسانی نیاز به تجهیزات دارد اما تجهیزات دانشگاه ها مستهلک و احتیاج به نوسازی یا جایگزینی دارد و این دلیل مهمی در زمینه نزول مقالات علمی به لحاظ تعداد است. 

*** افزایش تعداد ثبت اختراعات داخلی و بین المللی 

سهراب پور با اشاره به اینکه تعداد ثبت اختراعات در داخل کشور و در عرصه بین المللی افزایش یافته است، گفت:ثبت اختراع در داخل کشور آسان اما در حوزه بین المللی دشوار است، تا 15سال گذشته ثبت اختراع کشور درحوزه بین الملل کم بود اما اکنون با حمایت هایی که در این زمینه از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری هستیم شاهد رشد خوبی در آینده خواهیم بود. 

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان با اشاره به برگزاری جشنواره های متعدد رویش در استان های کشور ادامه داد: در سال، هشت جشنواره اختراعات رویش توسط بنیاد نخبگان استان ها برگزار می شود و در آن مخترعین استان و استان های همجوار آخرین دستاوردهای خود را عرضه می کنند. 

وی افزود: اختراعات ارایه شده در این جشنواره توسط داوران مورد داوری و ارزیابی قرار می گیردو اختراعات با ارزش مورد حمایت بنیاد ملی نخبگان قرار می گیرد. 

سهراب پور ادامه داد:افزایش تعداد ثبت اختراعات درکشور در نمایشگاه های رویش مشخص شده و برگزاری این جشنواره در استان ها سبب شور و هیجان در بین نخبگان کشور شده به طوری که نه تنها شاهد کم شدن اختراعات نبوده ایم بلکه با استقبال و افزایش اختراعات مواجه هستیم.

*** شکل گرفتن شرکت های دانش بنیان و مفهوم تجاری سازی فناوری 

وی با اشاره به اینکه شرکت های دانش بنیان و تجاری سازی محصولات آنها مفاهیم جدیدی هستند که در پنج ساله اخیر درحال شکل گیری و رشد است، بیان کرد: تولید از طریق ایده بسیار مهم است و اکنون درکشور این امر از طریق راه اندازی شرکت های دانش بنیان آغاز شده و روز به روز در حال رشد است.

وی بیان کرد: اکنون در جهت ارتباط دانشگاه با بازار و تبدیل ایده به محصول و تولید، در تمام دانشگاه های کشور مراکز رشد تشکیل شده است؛ شرکت های دانش بنیان نوپا به مدت سه سال درمراکز رشد تحت پوشش و حمایت دانشگاه ها هستند تا محصولات خود را به ثمر برسانند، البته این مدت تا چهارسال نیز قابل تمدید است.

سهراب پور یادآور شد:بعد از این مدت این شرکت ها می توانند در پارک های علم و فناوری مستقر شوند، برای حمایت از این شرکت ها اکنون از سوی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری حمایت هایی در نظر گرفته شده است که در صورت تایید دانش بنیان بودن این شرکت ها به آن ها تعلق می گیرد.

وی گفت:حمایت مالی از شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک های علم و فناوری از طریق ارایه تسهیلات از سوی صندوق نوآوری و شکوفایی انجام می شود، علاوه بر آن شرکت های دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری از معافیت مالیاتی و گمرکی بهره مند می شوند.

قائم مقام بنیاد ملی نخبگان ادامه داد:نشر مقالات با کیفیت داخلی در مجلات معتبر بین المللی و نیز افزایش ارجاعات را می توان تولید علم دانست و در کنار این تولید علم اکنون بحث فناوری و تجاری سازی فناوری در کشور شروع و در حال رشد است. 

وی افزود: با توجه به مساله ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان کشور که یکی از دغدغه های دولتمردان است، تشکیل شرکت های دانش بنیان راه حل خوبی برای رفع این معضل است، چراکه تشکیل شرکت های دانش بنیان علاوه بر ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان دانشگاهی در جذب تعداد کثیری از فارغ التحصیلان نیز موثر است.

*** موفقیت ارتباط دانشگاه و صنعت در حوزه نظامی و دفاعی

رییس سابق دانشگاه صنعتی شریف گفت: در گذشته صنایع بزرگ دولتی اصلا احتیاجی به دانشگاه ها احساس نمی کردند و فناوری را مستقیما از خارج می خریدند، اما در زمان جنگ و اعمال تحریم ها اولین صنایعی که به دانشگاه ها مراجعه کردند، صنایع نظامی و دفاعی بود.

سهراب پور تصریح کرد:این صنعت علی رغم عدم اعتماد به دانشگاه ها، برای رفع مشکلات خود به دانشگاه ها مراجعه کردند و خوشبختانه دیدیم که درچند سال گذشته علاوه بر رفع مشکلات در این حوزه، شاهد دستاوردهای بسیارخوبی از سوی دانشمندان کشورمان هستیم.

وی در پایان با اشاره به اینکه در کشور نیروی علمی بسیارخوبی در دانشگاه های کشور داریم، افزود:اکنون کشور به لحاظ علمی مسئله ای از نظر تعداد نیروی انسانی موفق ندارد بلکه آن چیزی که اکنون مطرح است تقویت تجهیزات در دانشگاه ها و مراکزعلمی وپژوهشی است، باید دانشگاه ها را برای انجام تحقیقات و کارهای بزرگ علمی تجهیز کنیم.

وی بیان کرد:با توجه به پیش بینی های انجام شده در زمینه شکوفایی اقتصادی تا سال 95، انتظار است که با رفع مسایل مالی دولت به دانشگاه های کشور توجه بیشتری شود.

سهراب پور اظهارکرد:با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری باید در تخصیص بودجه به بخش پژوهش توجه ویژه ای شود و همچنین برای توسعه و صعود رتبه علمی کشور باید علاوه بر رفع مشکلات داخلی به تقویت مسایل و ارتباطات بین المللی نیز توجه کنیم .

ایران جهان رشد صنعت نخبگان