به گزارش پارس به نقل از اعتماد «كودك كار» در ذهن اغلب‌مان، تصويري از يك كودك نحيف را تداعي مي‌كند كه مي‌خواهد فال، گل، دستمال كاغذي يا ابرهاي ظرفشويي‌اش را با قيمتي چند برابر به ما بفروشد. اين تصوير، باور اغلب ما است. شايد وقت آن رسيده كه به اين تصوير كهنه، تصوير جديدي منگنه كنيم تا يادمان نرود كه كودكان كار، فقط آن گلفروش‌ها و فال‌فروش‌ها و شمع‌فروش‌هاي خياباني نيستند كه كلافه‌مان مي‌كنند در سردترين و گرم‌ترين روز و شب سال - ما از آنها فرار مي‌كنيم و آنها جا مي‌مانند در همان گرم‌ترين و سردترين لحظه‌هاي روز و شب- كه در زيرترين لايه‌هاي شهرهايمان، در همان عمقي كه معمولا  از چشم ما و ديگراني كه مسوول هستند پنهان مي‌ماند، در كارگاه‌هاي نمور و تاريك و دور‌افتاده و زير زمين كيف دوزي‌ها و خياطي‌ها و كفش‌دوزي‌ها و تعميرگاه‌هاي اتومبيل و مانكن‌سازي‌ها و شيشه‌گري و كوره‌هاي آجرپزي؛ كودكاني هستند كه كودكي خود را به ارزاني، به ازاي ناني مي‌فروشند كه «بايد» شكم‌‌هاي گرسنه‌اي را سير كند. كودكاني كه در كودكي، به جبر مرد مي‌شوند و زن مي‌شوند و دست‌هاي پينه‌بسته‌شان در بزرگسالي، بيش از آنكه مايه مباهات‌شان باشد، خاطرات تلخ به بايگاني سپرده شدن لحظه‌هاي كودك بودن‌شان را برايشان بازخواني مي‌كند.
 واقعيت كار كودك، اگر بتوانيم دركش كنيم، كه نمي‌توانيم- چون اغلب‌مان، كودكي‌مان با كودك بودن و الزاماتش سپري شد- آنقدر هزارتو دارد كه هر بار نوشتنش، فقط مي‌تواند بخش كوچكي از اين واقعيت را مصور كند. كودكان كار، شايد اكثريت جمعيتي از دنياي ما باشند كه وراي مليت و مذهب و عقيده، در يك تعريف اشتراك دارند؛ رنجي كه مي‌برند، رنج تحمل بار خانواده كهكمرشان را در نخستين سال‌هاي زندگي آنچنان خميده مي‌كند كه براي تمام سال‌هاي باقي مانده عمر از ياد مي‌برند آنها هم به عنوان انسان حقي داشته‌اند.   اين صفحه تقديم مي‌شود به كودكان كار.

 

برخی آمارها  درباره تعداد کودکان کار و خیابان در ایران

همایش بررسی آسیب های اجتماعی ایران – خرداد 1382: 500 هزار نفر
گزارش سازمان بهزیستی کشور – 1382 : 31  هزار کودک خیابانی توسط سازمان بهزیستی جمع آوری و ساماندهی شد
گزارش سازمان بهزیستی کشور – 1383 : بیش از 700 هزار کودک در سراسر کشور به طور ثابت یا فصلی کار می کنند
گزارش سازمان بهزیستی کشور - 1385: حدود 20 هزار کودک کار و خیابان در کشور وجود دارد و  12 هزار و 500  کودک کار و خیابان در مراکز بهزیستی کشور پذیرش شده اند.
گزارش مرکز آمار ایران – 1385 : یک  میلیون و 700 هزار کودک به صورت مستقیم در ایران درگیر کار هستند.
گزارش سازمان بهزیستی کشور – 1389 : 6 هزار کودک کار و خیابان در مراکز بهزیستی ساماندهی شده اند .
گزارش سازمان بهزیستی کشور – 1394 : تعداد کودکان کار و خیابان در کل کشور 50 الی 70 هزار نفر است

 

تعریف سازمان ملل متحد از کودکان خیابانی

پسر یا دختری که خیابان (و همچنین ساختمان ها و زمین های مَتروکه)، خانه و محلّ زندگی او شده است و تحت حمایت و نظارت کافی بزرگسالان مسوول قرار ندارد.

تعریف سازمان بهزیستی کشور از کودکان کار و خیابان

 کودکان خیابانی به افراد زیر ۱۸ سال ( اعم از دختر و پسر) اطلاق می‌شود که در شهرهای بزرگ برای ادامه بقاي خود مجبور به کار یا زندگی در خیابان هستند.

تعریف آیین نامه ساماندهی  کودکان خیابانی
 مصوب 1384 هیات وزیران
کودک خیابانی فرد کمتر از 18 سال تمام است که به صورت محدود یا نامحدود در خیابان به سر می برد، اعم از کودکی که هنوز با خانواده خود تماس دارد واز سرپناه برخوردار است یا کودکی که خیابان را خانه خود می داند و رابطه او با خانواده به حداقل رسیده یا اساسا چنین ارتباطی وجود ندارد.

تعریف 1997 صندوق کودکان سازمان ملل متحد
تعریف 1997 صندوق کودکان سازمان ملل متحد ( یونیسف )از کودک کار و خیابان
 کودک خیابانی به کودکانی اطلاق می شود که در شهرهای بزرگ برای ادامه بقای خود مجبور به کار یا زندگی هستند.

برخی دلایل  کار کودکان در ایران

فقر، ازهم پاشیدگی خانواده، سوء مصرف مواد و الکل توسط والدین، کودک آزاری، نیاز به درآمد کار کودک، طرد کردن کودک، قحطی و بلایای طبیعی، مهاجرت ، گرفتاری کودک در باندها و مافیای کودکان کار یا
مواد مخدر ، اعتیاد کودک ، وجود آسیب اجتماعی در خانواده ، بدسرپرستی ، فوت والدین ، جنگ، نقص و ناکارآمدی قوانین حمایت از کودکان، ناآگاهی و فقر فرهنگی والدین، بزهکاری خانواده، پرجمعیت بودن خانواده  

وضعیت تحصیل کودکان کار در ایران

تحقیق سازمان بهزیستی کشور در مورد کودکان کار و خیابان ( 1392 – 1391 ) : 2/4 درصد از کودکان کار و خیابان کمتر از سن ورود به مدرسه هستند . 34 درصد در حال تحصیل ، 40 درصد ترک تحصیل کرده اند
 و  24 درصد اصلا به مدرسه نرفته اند.

 

آسیب‌های وارده  بر کودکان کار و خیابان در ایران

تحقیق سازمان بهزیستی کشور درباره وضعیت مصرف مواد مخدر در کودکان کار و خیابان ( 1392 – 1391 )
حدود 5 درصد از پسران و حدود 1 درصد دختران داراي سابقه مصرف مواد بوده اند

تحقیق مرکز تحقیقات ایدز ( وزارت بهداشت ) بر 1000 کودک کار و خیابان در شهر تهران ( 1390 )
 4 الی  5 درصد کودکان مورد مطالعه HIV مثبت بودند
 15 درصد کودکان مورد مطالعه مصرف کننده مواد مخدر بودند و شیوع ایدز در مصرف کنندگان مواد 9 درصد بود

طرح تحقیقاتی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی درباره 289 کودک کار و خیابان شهر تهران
 ( 1392 – 1391 )
6/25 درصد ( 9/8 درصد پسر – 4/1 درصد دختر ) سابقه مصرف سیگار ، الکل و مواد مخدر داشتند
ماده مصرفی کودکان مورد مطالعه در 6 ماه منتهی به تحقیق   26 نفر سیگار – 9 نفر قلیان – 7 نفر الکل سفید – 5 نفر اکس و شیشه – 7 نفر تریاک – 2 نفر متادون – 1 نفر هرویین و کراک