این دختران چرا سیگار می کشند؟

به گزارش پارس به نقل از ایسنا این روزها در کوچه‌ها و خیابان‌ها، کافه‌ها و یا در ترافیک‌های کلانشهری چون تهران، پدیده‌ای را هرروز بیشتر از قبل می‌بینیم که تا چندین سال پیش حتی تصور آن بسیار دور از ذهن بود... این روزها برخی از زنان و دختران با ژست‌های مردانه سیگار به دست گرفته‌اند، سیگار می‌کشند و زنانگی‌هایشان را می‌کُشند...

امیر رستگار خالد، جامعه‌شناس در تحلیل این پدیده که عمر آن به یک دهه در جامعه نیز نمی‌رسد، علت عمده این مسئله و شکسته شدن این قبح توسط زنان را مسائل فرهنگی و هویتی دانست و گفت: در حال حاضر جامعه ایرانی شاهد تغییرات اساسی در شاخص‌های هویتی، خصوصا "هویت جنسی" است، درحال حاضر شاهد آن هستیم که گروهی از زنان در مقابل باورهای سنتی که جامعه همواره بر مبنای آنها زنانگی و مردانگی را تعریف کرده است، واکنش نشان داده و در صدد تغییر آن برآمده‌اند.

وی کشیدن سیگار را یکی از ابزارهای گذران اوقات فراغت گروهی از جوانان نسل حاضر دانست و گفت: کشیدن سیگار یک کنش کاملا شخصی است و به طور کامل تحت اختیار خود فرد کنشگر قرار دارد، در نتیجه دختران و جوانان ما ترجیح می‌دهند با کشیدن سیگار هم به تمامی تعریف سنتی جامعه و هم به نوعی به ساختارهای فرهنگی و شرایط اجتماعی و اقتصادی و ... واکنش نشان دهند.

رستگارخالد ادامه داد: در واقع این زنان و دختران برای اثبات آنکه میان دختر و پسر هیچ تفاوتی وجود ندارد و در عبارت کلی بازاندیشی در تعاریف سنتی زنانگی اقدام به رفتارهایی چون کشیدن سیگار می‌کنند.

به اعتقاد این جامعه شناس، کشیدن سیگار به موضوع سبک زندگی و مصرف نیز برمی‌گردد، در تعاریف سنتی زنانگی، کشیدن سیگار توسط زنان آن هم در اماکن عمومی امری به شدت ضدارزشی و غیراخلاقی و حتی به نوعی انحراف تلقی می‌شد در حالی که در حال حاضر شاهد آن هستیم که تمامی این اقدامات توسط گروهی از زنان در جامعه انجام و بر آن اصرار ورزیده می‌شود؛ دلیل عمده آن نیز آنست که این زنان قصد دارند که با بی‌توجهی به سنت‌ها و ارزش‌های سنتی، آنها را تغییر دهند.

رستگار خالد در ادامه ضمن تاکید بر آنکه این موضوع باید در قشربندی‌های فرهنگی و اجتماعی بررسی شود تا متوجه آن شویم که این آسیب در کدام قشر دامنه نفوذ بیشتری پیدا کرده است، گفت: در حال حاضر اقدامات رسمی برای بررسی و شناسایی این پدیده از سوی مراجع ذی‌ربط صورت نگرفته است، اما با توجه به شواهد به طور منطقی و به روش شهودی به نظر می‌رسد این آسیب در قشر متوسط رو به بالا یعنی همان قشری که از مصرف فرهنگی بالاتری برخوردار بوده و همچنین از یک تمکن مالی حد متوسطی نیز بهره‌مندند تا بتواند به علائق و ترجیحات فرهنگی و مصرفی جامه عمل بپوشانند، و مقداری از ارزش‌ها و هویت‌های دینی، مذهبی و سنتی جامع خود فاصله گرفته‌اند ،بیشتر مشاهده می‌شود.

وی تربیت خانوادگی را یکی از عوامل اصلی در انجام چنین کنش های اجتماعی چون سیگار کشیدن دانست و گفت: در حال حاضر برخی از خانواده‌ها به جای کنترل، نظارت و بررسی وضعیت فرزندشان از جوانب مختلف ، از آنان فاصله گرفته و یا اینکه گمان می‌کنند تحمیل ارزش‌های خود به آنان نتیجه عکس خواهد داد و یا معتقدند فرزندشان باید آزاد باشند و به سمت علائق خود بروند.

رستگار خالد ادامه داد: در چنین شرایطی وقتی خانواده به جای کنترل، فاصله گرفته و جامع نیز با مسائلی چون بیکاری و غیره مواجه است؛ خانواده‌ها مجبور به عقب‌نشینی شده و به جای هدایت فرزندان، حمایت را آغاز می‌کنند.

به گفته این جامعه‌شناس، در انجام این رفتارهای اجتماعی درآمد و مسائلی از این قبیل جزو اصل‌های تعیین‌کننده نیست زیرا در این میان عامل فرهنگی تاثیرات بسیار بیشتری نسبت به عوامل اقتصادی و... دارد.

وی تصریح کرد: تشخص، منزلت و تمایزهای اجتماعی- فرهنگی هیچ ارتباطی به درآمد افراد ندارد اما مسائلی چون درآمد و مذهب می‌تواند در انجام رفتارهایی چون سیگار کشیدن توسط زنان و دختران تاثیرگذار باشد؛ زیرا سطح اقتصادی خانواده و مذهب آنان می‌تواند از بروز چنین رفتارهایی ممانعت کند، این در حالی است که در خانواده‌هایی که سبک زندگی سکولار و غرب‌گرا انتخاب شده است حتی اگر درآمد هم پایین باشد باز هم امکان انجام این کنش های اجتماعی وجود دارد.

رستگارخالد افزود: قشر متوسط جامعه به علت دارا بودن سرمایه‌های فرهنگی، الگوهای تربیتی و ترجیحات خاص خود جدای از مسائل اخلاقی و مذهبی، همواره به فرزندانشان این مساله را تزریق می‌کنند که به سمت هدف و پیشرفت‌های فردی گرایش یافته و به تمامی راه‌هایی که منجر به کام‌روایی فردی است متصل شوند؛به همین دلیل در این قشر شاهد آن هستیم که فرزندان آنان این باور را دارند که رفتارهایی چون سیگار کشیدن مانع پیشرفت و موفقیتشان می‌شود و آسیب‌های متعددی را برایشان به همراه خواهد داشت از انجام آن ممانعت می‌کنند.

این جامعه شناس همچنین اظهار کرد: در یک نتیجه‌گیری کلی باید بدانیم علاوه برآنکه گفته شد براساس روش شهودی این آسیب در قشر متوسط رو به بالا یعنی همان قشری که از مصرف فرهنگی بالاتری برخوردار بوده و همچنین از یک تمکن مالی حد متوسطی نیز بهره‌منداست تا بتواند به علائق و ترجیحات فرهنگی و مصرفی خود جامه عمل بپوشاند، و مقداری از ارزش‌ها و هویت‌های دینی، مذهبی و سنتی جامع خود فاصله گرفته‌اند ،بیشتر مشاهده می‌شود؛ این رفتارها در طبقات متوسط رو به پایین که فاقد سرمایه‌های فرهنگی لازم هستند و طبقات بالای اجتماع که در آنها سبک زندگی سکولار، فردگرا و غیردینی بیشتر وجود دارد، نیز بیشتر از سایر طبقات دیده می‌شود.

وی ورود میزان زیادی از فرهنگ‌های سکولار به داخل کشور را یکی از عوامل تاثیرگذار در انجام رفتارهای این چنینی و این تابوشکنی ها دانست و گفت: در این بین گروه‌های همسالان و همچنین روابط اجتماعی افراد نیز عاملی بسیار تاثیرگذار است زیرا شاهد آن هستیم که منزلت اجتماعی در این گروه‌ها بیش از آنکه به سمت منابع مادی، درآمد، شغل، برتری‌های فرهنگی، تحصیلی، نجابت، خانواده و غیره متکی باشد به ارزش‌هایی متکی است که متعارف نبوده و خرده فرهنگ محسوب می‌شوند.

رستگار خالد تصریح کرد: علائق و ترجیحات این گروه های دوستی عموما مغایر با هنجارها و ارزش‌های سنتی و متعارف جامعه است و در این گروه ها فرد همواره تلاش می کند تا از طریق انجام رفتارهایی مغایر با ارزش های اجتماعی هم چون سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر در سنین پایین و یا در میان زنان و دختران ،در گروه همسالان خود مورد تایید قرار گرفته و خود را اثبات کند.

این جامعه شناس ادامه داد: همچنین این مساله تا حدود زیادی با تغییرات نسلی در ارتباط است زیرا دختر جوانی که اقدام به کشیدن سیگار می‌کند به نوعی از باورها و ارزش‌های نسل‌های پیشین خود و گروه‌های مرجع آنان فاصله گرفته‌است؛ در تغییر این گروه‌های مرجع رسانه‌های اقتباسی مانند اینترنت، فضاهای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و غیره نیز بسیار تاثیرگذار هستند.

وی در پایان اظهار کرد:باید بدانیم که در حال حاضر برخی زنان و دختران به جای آنکه به طور عملی و علنی درگیر جریان‌های سیاسی یا مدنی برای ایجاد تغییرات در جهت بهبود شرایط اجتماعی خود و کاهش نابرابری های موجود شوند، عملا این تغییرات را در سبک زندگی خود وارد می‌کنند و در این جهت به رفتارهایی چون کشیدن سیگار ، روی می‌آورند که انعکاس و شواهد عینی بیشتری را داراست.