چه کسی سالی ۲۵میلیارد نخ سیگار قاچاق وارد ایران می‌کند؟ / بگومگو درگفتگوی ویژه خبری درباره قاچاق سیگار

به گزارش پارس به نقل از خبرآنلاین مجری برنامه در مقدمه این میزگرد گفت: سالی 65 میلیارد سیگار در کشور مصرف می شود و روزی 10 میلیون تومان هزینه خرید و روزی 20 میلیون تومان هزینه درمان عوارض مصرف آن است و روزی 178 نفر به خاطر دخانیات می میرند. فردا روز جهانی بدون دخانیات است ولی مصرف سیگار در کشور به شدت بالاست.

در این میزگرد محمدرضا مسجدی دبیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات و عباس نخعی مدیرکل برنامه ریزی مبارزه با قاچاق کالا به صورت حضوری و محمد مهدی مفتح نماینده تویسرکان و عضو کمیسیون برنامه و بودجه به صورت تلفنی حضور داشت.

در ابتدای مجری از مسجدی پرسید شما طرفدار افزایش قیمت و مالیات سیگار هستید. استدلال شما چیست؟

محمدرضا مسجدی دبیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات گفت: ما درباره یک قاتل آرام حرف می زنیم. تلفات دخانیات در کشور به گونه ای است که انگار هر روز یک هواپیما سقوط می کند. 10 درصد از این افراد به خاطر دود دست دوم فوت می کنند که یک سوم آنها کودکند. دولتهای مختلف و این دولت مرتب کلاه سرشان رفته که مالیات نگرفته اند. در مالیات اولین موضوع این است که سیگار قانونی وارد کشور می شود و قیمت اولیه آن900 تومان است ولی درمغازه این سیگار 4500 تومان به فروش می رسد. کاری نداریم قاچاق باشد یا قانونی. دولت 900 تومان را مالیات می گیرد. برای همین حاشیه سود سیگار در ایران 400 درصد است. دولت باید مالیات 4500 تومانی را بگیرد. دخانیات سیگار تولید می کند و می گوید سیگار من 260 تومان است ولی این سیگار در مغازه 1200 تومان است. دولت روی 260 تومان مالیات می گیرد.

میزان قاچاق سیگار مشخص نیست

مسجدی در ادامه گفت: 25 میلیارد نخ سالانه در کشور قاچاق می شود. این بحث میان دولت و مجلس و کارشناسان دو طرف است که می گویند اگر قیمت بالا برود، قاچاق هم زیاد می شود. ما نمی گوییم قیمت بالا برود، می گوییم مالیات را درست بگیریم. تحقیقات جهانی ثابت کرده اگر شما 10 درصد قیمت را بالا ببرید، مصرف 8 درصد کم می شود که بیشتر درباره مصرف فقرا و کودکان است.

در این بخش از برنامه محمد مهدی مفتح عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس روی خط تلفن میزگرد آمد تا به این سئوال جواب بدهد: چرا مالیات را افزایش نمی دهید؟

مفتح گفت: مجلس مخالف گرفتن مالیات نیست. نکته اینجاست که یکی از مهمترین عوامل در کاهش تقاضا، افزایش قیمت است. ما موافق افزایش قیمت هستیم. مالیات خورده فروشی را مجلس تصویب کرده. قیمت سیگار اگر در دست مصرف کننده افزایش یابد، طبیعتا تقاضا کم می شود. البته مسایلی مانند کشش قیمتی و مانند آن را حساب نمی کنیم.

مجری پرسید: افزایش مالیات باعث افزایش قاچاق می شود؟

مفتح گفت: درباره تعرفه واردات حرف می زنیم. اگر مالیات هنگام خرید از مغازه، پرداخت شود، که هر سیگاری که فروش می رود مالیات گرفته شود، قیمت به دست مصرف کننده گران می رسد که خوب است. ولی وقتی شما تعرفه واردات سیگار مجاز را گران کنید توجیه قاچاق سیگار بیشتر می شود.

مجری پرسید: می گویند سالی 1200 تریلی سیگار وارد کشور می شود. این که دیگر اسمش قاچاق نیست؟

مفتح گفت: یک موقع ملاحظات جانبی است. کالای مجاز یعنی کالایی که ثبت سفارش شده و موقع ورود به موسسه استاندارد برود و عوارض را پرداخت کند.

چرا سیگار ارزان است؟

مجری پرسید: موافق افزایش مالیات در خرده فروشی هستید ولی با افزایش تعرفه واردات موافق نیستید؟

مفتح گفت: بله، افزایش تعرفه باعث افزایش قاچاق می شود.

مجری از عباس نخعی پرسید: افزایش مالیات و قاچاق ارتباطی دارند؟

نخعی، مدیر کل مبارزه با قاچاق کالا جواب داد: یکی از عوارض اصلی قاچاق، گرفتن عوارض ورودی است. الان 93.5 درصد ورودی از سیگار دریافت می کنیم. بحث این است که مالیات از مصرف کننده موجب کاهش مصرف می شود؟ ما اعتقاد داریم اگر مصرف کننده این وجه را بپردازد، تاثیر دارد. ولی اگر وارد کننده این مبلغ را می پردازد، یک شاخص تجارت فرامرزی را که هزینه واردات است، افزایش دهیم که وارد کننده، وارد نکند.

مالبروی تمام قاچاق، پرمصرف ترین سیگار در پایتخت

مسجدی وارد بحث شد و گفت: انگار ما در ایران یک جزیره ایم و بقیه دنیا طور دیگری کار می کند. پاکستان شرایطش مگر از ما بهتر است؟ ما باید قیمت خرده فروشی را تعیین و مالیات را از خرده فروش بگیریم. این 4500 تومان در جیب وارد کننده و تولید کننده می رود. از 900 تومان تا 4500 تومان را می گوییم در جیب وارد کننده باشد. این حرفها مبانی درستی ندارد.

نخعی جواب داد: یکی از عوامل بروز قاچاق، شکاف بین عرضه و تقاضا است. تاکنون برآورد دقیقی از میزان مصرف نیست.

مسجدی گفت: اتفاقا درباره سیگار هست. پر مصرف ترین سیگار تهران، سیگاری است که ورود قانونی به کشور ندارد. این سیگارها منظم هئدایت می شود.

نخعی گفت: این عدد وارداتی درست نیست. در سال 92 ما 49.5 میلیارد نخ را از تولید و واردات تامین کردیم. اگر محاسبات وزارت بهداشت درست باشد، ما 4 میلیارد نخ قاچاق داشتیم. اگر مرکز مبارزه با دخانیات را در نظر بگیریم 10 تا 20 درصد قاچاق داشتیم. 42.8 میلیارد نخ تولید و واردات قانونی محقق شده که از 54 میلیارد نخ مصرفی، حدود 10 تا 20 درصد سیگار قاچاق است. در سالهایی که واردات آمده و تامین نیاز شده، سهم قاچاق 10 درصد بوده و در سال 93 حدود 20 درصد قاچاق سیگار داشتیم. ما تا پایان سال 94 باید تمام نیاز داخلی را بر اساس تولید داخل داشته باشیم. الان شرکتهای داخلی این کار را می کنند.

مجری پرسید: میزان قاچاق چقدر است؟

نخعی گفت: در سالهایی که تولید خوب داشتیم حدود 5 میلیارد نخ یعنی 10 درصد و در سال گذشته 20 درصد قاچاق داشتیم.

مسجدی وارد بحث شد و گفت: قاچاق سیگار با یک برنامه ریزی منظم در سطح بین المللی انجام می شود. یک ترجمه کتاب داشتیم از آمریکا. بعد از اینکه تعدادی از بیماران این کشور به دلیل مصرف سیگار اولترالایت سرطان جنجره گرفتند، شکایت کردند. دادستان دستور داد اسناد محرمانه شرکتهای دخانیات علنی شود. یک جز کوچکش مربوط به قاچاق سیگار به ایران است. قاچاق سیگار یک برنامه هدایت شده بین المللی است. عامل قاچاق سیگار، کسی است که واردات قانونی می کند. در شمال عراق، در پاکستان، در کشورهایتازه استقلال یافته،

چرا مالبرو آزادانه وارد می شود؟

مجری پرسید: مالبرو که ورود غیرقانونی دارد، پر مصرف ترین سیگار در تهران است. چطور وارد می شود؟چرا اعتراض به قاچاق نمی شود؟

نخعی گفت: نمایندگان قانونی شرکتها و وارد کنندگان قانونی سیگار معترض هستند. یعنی اگر سهم بازار اینها مورد هجوم قرار گیرد، اعتراض می کنند. برندی مانند مارلبرو صددرصد قاچاق است و سالانه فقط 10 درصدش کشف می شود. تاکید بر این است اگر مخالفت قانونی ندارد، پیشنهاد دادیم به کسانی که مورد وثوق دولت هستند، اجازه واردات قانونی این سیگار داده شود، گو اینکه شرکتی نیز آمده و حاضر به تولید مشارکتی در داخل هستند. توصیه می کنیم افزایش مالیات بدون شفاف سازی گردش کالا در عرضه، فایده ای ندارد. البته آقای مفتح در تجارت صنعت و معدن بودند و بهتر می دانند.

مجری از محمد مهدی مفتح پرسید: شفاف سازی کنید آیا مالیات بر خرده فروشی قابل طرح است؟

مفتح گفت: این موضوع تصویب شده. رقم را هم آقایان بهتر می دانند مالیات چقدر است. مصرف سیگار باید کاهش یابد، ولی چگونه؟ بحث سر راهکارهای کاهش است. از نظر قیمت سیگار تا جایی که قابل افزایش است، می تواند مصرف را کم کند. ولی اگر تعرفه بیش از حد گران شود، باعث قاچاق می شود.

بگومگو بر سر قاچاق سیگار

مجری پرسید: چرا همه چیز گران شده به جز سیگار؟

مفتح گفت: شما ملاحظه کنید. مالیات وارد بر سیگار باید به حدی باشد که قاچاق سیگار توجیه پذیر نباشد. یک مسئول کشوری در مجلس می گفتند....

مسجدی باز هم وارد صحبت او شد که: کسی که سیگار را 900 تومان وارد می کنند و 4500 تومان می فروشد، این سود در جیب کی می رود؟

مفتح: اگر سیگار قاچاق باشد؟

مسجدی گفت: خیر، صحبت سر واردات رسمی است.

مفتح گفت: مطلب را نپیچان آقای دکتر. باید جلوی قاچاقچی ها گرفته شود. مسئولان باید بگیرند. شما نمی گذارید عرضم تمام شود. یک مسئول در جلسه کمیسیون رسما گفت سیگار قاچاق را که گرفتیم، آنقدر آلوده بود که نمی شد دوباره در بازار توزیع کرد. این سیگارهای قاچاق ها بسیار خطرناک هستند که امکان بازتوزیع آن در کشور نیست و یکی از نگرانی های ما نیز همین است.

مجری پرسید: سیگار داخلی با جعبه بد و داغون می آید ولی سیگار قاچاق به شدت زیباست.

مفتح گفت: بله، اینقدر سیگارهای داخلی را بد بسته بندی می کنیم که واردات قاچاق، باز هم توجیه پذیر است.

مجری پرسید: شما موافق افزایش قیمت سیگار هستید؟

مفتح گفت: من موافق افزایش قیمت مصرف کننده هستم. ولی افزایش تعرفه واردات، تا حدی قاچاق را بالا می برد. توجیه پذیر است سیگار را از خلیج فارس بیاورند در بصره پیاده کنند و از اقلیم کردستان بیاورند وارد کشور کنند و کرایه هم بدهند، این توجیه پذیر می شود.

دکترمسجدی باز هم گفت: این را نمی پذیرم.

مفتح در جواب گفت: این که می گویید مطالعه علمی شده، باید دید چه شرایطی این مطالعه شده.

دکتر مسجدی گفت: شرایط پاکستان از ما بدتر است؟ در پاکستان 82 درصد قیمت خورده فروشی مالیات است در کشور ما مالیات سیگار فقط 14 درصد است.

نخعی گفت: بر اساس آمار، 15 درصد نرخ سیگار، مالیات است و وارد کننده نیز تعرفه 93.5 درصد می پردازد.

مسجدی گفت: این آمار را من از خودم نمی گویم. کارشناسان همه این ارقام را آورده اند و گفته اند.

نخعی گفت: این بر اساس قیمتهای گمرکی است.

دکترمسجدی گفت: قاچاق همه چیز هست، مافیای سیگار در همه جا قاچاق می کند. حساب و کتاب ندارد.

سئوالی که پاسخ ندارد: قاچاق سیگار گردن کیست؟

مجری وارد بحث شد که: چه دستهایی وجود دارد که اجازه نمی دهد وضعیت سامان یابد؟

دکتر مسجدی گفت: دکتر مفتح استاد این رشته است. ما نتوانسته ایم در این باره به اتفاق نظر برسیم. لازم است با دید جمعی به یک کار کارشناسی برسیم و از تجربه های سایر کشورها نیز استفاده کنیم.

مجری که دید پاسخ نگرفته، سئوالش را اینطور عوض کرد: وزارت بهداشت هم می گفت اگر اختلاف مالیاتی که پرداخت نمی شود از سیگار، گرفته شود سالی 3 هزار میلیارد عایدی دارد.

دکتر مسجدی گفت: بله ما گفتیم 70 درصد این درآمد را بدهند به وزارت بهداشت و 20 درصد نیز به وزارت ورزش بدهیم تا جوانان سمت قلیان و سیگار نروند. به صدا و سیما بدهیم. همین امروز صدا وسیما گفتند ما حاضریم مشارکت کنیم.

قوه قضاییه مانع از توقف فروش سیگار می شود

مجری باز پرسید: چرا با قاچاق مبارزه نمی شود؟

نخعی جواب داد: ما اصل را بر سلامت مردم گذاشتیم. اگر سیگار کشف شد، باید وزارت بهداشت مجوز بدهد. بر همین اساس همه 380 میلیون نخ سیگار کشف شده قاچاق، معدوم می شود.

مجری باز سئوالش را اینطور پرسید: شما موافق افزایش مالیات نیستید؟

نجعی گفت: ما مالیات بر مصرف کننده را می خواهیم. هزینه مالیات را نباید وارد کننده بدهد. جلوی توزیع را بگیرند.مثلا 1200 دکه مطبوعاتی تهران نباید سیگار بفروشند.

دکترمسجدی گفت: اتفاقا ما این کار را کردیم ولی قوه قضاییه مانع این کار شده و می گوید شما دارید خلاف عمل می کنید.

مجری گفت: انگار قوای دیگر هماهنگ نیستند.

نخعی گفت: وزارت بهداشت عضو ستاد مبارزه با دخانیات است، وزارت صنعت عضو است، 23 دستگاه عضو هستند. موفقیت ما به برنامه هایی مربوط می شود که تک تک وزارتخانه ها باید حضور داشته باشد. یک کارگروه داریم که همه در آن حضور دارند.

مجری پرسید: پس بالاخره چه کنیم؟

مسجدی گفت: اگر همت است از رئیس جمهور می خواهم مطالب مربوط به سیگار را در هیات دولت مطرح کنند تا همه جنبه ها را بررسی کنند.

مجری هم پایان میزگرد را اینطور بست: من از همه تشکر می کنم و امیدواریم این ماجرا به جایی برسد!