پايگاه خبري تحليلي «پارس»- مريم خديوي-براي امرار معاش و ادامه زندگي و تأمين فرزندانم و به خاطر اين که بتوانند ادامه تحصيل دهند و محتاج کسي نباشم مشغول به کار شدم، به هر کارگاه توليدي و مشاغلي که توان کار در آن جا را داشتم مراجعه کردم، اما هر کدام شان به دلايلي حاضر نشدند به من کار دهند. بالاخره «فرد خيري» کمک کرد و مقداري جنس داد تا حداقل با دستفروشي درآمدي داشته باشم. اين بخشي از درد دل يکي از 2ميليون و 500 هزار زن سرپرست خانوار در کشور است که در حال حاضر تنها 18 درصد ازآن ها شاغل اند و 82 درصد از آن ها شغلي ندارند.با وجود آن که آمار حکايت از اين دارد که سن زنان سرپرست خانوار به زير 18سال رسيده اما به گفته رئيس مرکز آمار ايران، آمار گرفته شده از اين تعداد نشان مي دهد که اين زنان کمتر از 35 تا 64 سال و بالاي 65 سال هستند و بيشتر زنان سرپرست خانوار ميانسال هستند، همچنين حدود 35 درصد از زنان سرپرست خانوار همسر دارند و حدود 20درصد از آن ها نيز به علت درگذشت همسر، سرپرست خانوار هستند. حدود 26درصد از زنان کمتر از 35سال نيز متأسفانه به علت طلاق در اين گروه قرار گرفته اند. فريبا بريماني، مديرکل دفتر توانمندسازي خانواده و زنان بهزيستي کشور به باشگاه خبرنگاران گفته است: براساس اطلاعات مرکز آمار ايران حدود 12درصد از خانواده ها سرپرست زن دارند که تعدادشان به بيش از 2ميليون و 500 هزار خانوار مي رسد و180هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزيستي هستند و بيشترين تعداد زنان سرپرست خانوار در استان خوزستان زندگي مي کنند.

شکربيگي، عضو انجمن جامعه شناسي ايران نيز ثبات شغلي را براي زنان سرپرست خانوار بسيار مهم مي داند و مي گويد: به دليل افزايش طلاق و تجرد قطعي در بين زنان کشور، آمار زنان سرپرست خانوار به طور قطع رو به افزايش خواهد بود، به همين سبب اشتغال ثابت مهم ترين نياز زنان سرپرست خانوار است. وي افزود: هر پديده اجتماعي مي تواند براي جامعه پيامدهايي داشته باشد، اگر زنان سرپرست خانوار از سوي خانواده يا نهادهاي حمايتي کمک هاي مالي نيز دريافت کنند اما وضعيت اشتغال آنان تثبيت شده نباشد، بالطبع با پيامدهاي منفي مواجه خواهند شد.اين جامعه شناس يادآور شد: از جمله مهم ترين مشکلات اين گروه از زنان نگرش منفي موجود در سطح جامعه در مورد آنان است که اين موضوع در مورد زنان جوان سرپرست خانواده پررنگ تر است زيرا هنوز برخي افکار در جامعه د رمورد اين گروه از زنان نگرش هايي آسيب زاست نه آسيب زدا.دولت يازدهم بايد اعتبارات لوايحي را که از سوي مجلس براي زنان به ويژه زنان سرپرست خانوار به تصويب رسانده است تأمين کند تا شاهد برطرف شدن چالش ها در حوزه مسائل زنان باشيم اما تاکنون چنين اتفاقي را شاهد نبوده ايم.شهلا ميرگلوبيات، نايب رئيس فراکسيون زنان مجلس شوراي اسلامي با اظهار تأسف از فراموش شدن قوانين در حوزه زنان در اين خصوص که زنان سرپرست خانوار در اولويت هستند، به باشگاه خبرنگاران گفت: فراکسيون زنان در تلاش است به اين قشر توجه بيشتري کند تا مشکلات موجود با سرعت بيشتري برطرف شود . اين در حالي است که طي 10 سال گذشته بخش زيادي از برنامه ها و طرح هايي که در اين حوزه به تصويب رسيده اجرايي نشده است.

وي اظهار داشت: امنيت زنان و کودکان از برنامه هايي بود که در مجلس بررسي و تصويب شد، اما اين قانون نيز به مرحله اجرا نرسيد و مهم ترين دليل آن نيز کمبود اعتبارات موردنياز است.فاطمه آليا، عضو ديگر فراکسيون زنان مجلس نيز به طرح جامع توانمندسازي زنان سرپرست خانوار اشاره مي کند و مي گويد: اين طرح جزو برنامه هاي دولت است، لوايح و طرح هاي متعددي براي زنان در دولت و برنامه هاي توسعه لحاظ شده است اما در اين خصوص هيچ لايحه اي به مجلس ارائه نشده است.وي افزود: 70 درصد از برنامه هاي امور زنان و جوانان که در برنامه پنجم توسعه لحاظ شده اجرايي نشده در حالي که اين مطالبه وجود دارد وبايد براي زنان سرپرست خانوار و بدسرپرست اولويت داده شود.آليا متذکر شد: طرح توانمندسازي زنان سرپرست خانواردر دولت و معاونت امور زنان مطرح شد اما در اين خصوص هنوز لايحه اي به مجلس نيامده است.

تصورم اين است که در برنامه هاي داخلي اين معاونت، به اين طرح پرداخته خواهد شد اما مجلس در فصل بودجه بندي، بودجه اي را به نهادهاي حمايتي به منظور حمايت و توانمندسازي زنان با حفظ کرامت آن ها از طريق مهارت آموزي و اشتغال خانگي اختصاص مي دهد و رويکرد ما اين است که در برنامه ششم به اين موارد بيشتر پرداخته شود. اين عضو کميسيون اجتماعي متذکر شد: با آن که در مجلس تلاش مي کنيم طرح ها و لوايح مربوط به امور زنان به تصويب برسد اما اين طرح چه مستقل و چه در کنار طرح ها و لوايحي که درباره تحکيم بنياد خانواده و زنان سرپرست خانوار است، اغلب به شکل قوانين روي کاغذ است.وي يادآور شد: مطالبات زماني تحقق مي يابد که قوه مجريه آن ها را اجرا کند و مردم به اين امر واقف اند. پس از آن که مجلس لوايح و طرح ها را تصويب مي کند دولت بايد آن را اجرا کند، پس از تصويب لوايح و طرح ها اطلاع رساني انجام و انتظارات و اميد ايجاد مي شود اما در اجرا يا کند است يا اصلا طرح و لايحه موردنظر اجرا نمي شود و مغفول مي ماند.آليا گفت: رويکردي که مربوط به مصالح و منافع عمومي زنان است پرداختن به آن همراه با بازدهي مثبت است اما بايد گفت متأسفانه اين مسئله ناديده گرفته مي شود، در حالي که اين روند نوعي سرمايه گذاري اقتصادي است. زيرا وقتي زن سرپرست خانوار بتواند به لحاظ اقتصادي خود و خانواده اش را تأمين کند، به طور قطع به جامعه آرامش مي دهد و از دغدغه هاي دولت کاسته مي شود. وي بيان کرد: اما در مباحث مادي اين رويکرد يا حذف مي شود يا اگر تصويب و قانوني شود، اجرا نمي شود از اين رو بايد ديدگاه هاي مادي و اقتصادي تعديل شود زيرا ما يک «اقتصاد فرهنگ» داريم و يک «فرهنگ اقتصاد» که متأسفانه برخي افراد با اين که در خصوص حمايت از زنان بسيار شعار مي‌دهند اما در اين مورد کم لطفي مي کنند.

مشاغل خانگي بستري براي توانمندسازي زنان سرپرست خانوار
مهناز امام دادي دبير ستاد مشاغل خانگي سازمان بهزيستي- ايجاد شغل براي زنان سرپرست خانوار يکي از اهداف اصلي ستاد مشاغل خانگي سازمان بهزيستي است و ۷۷ درصد از جامعه هدف در بحث مشاغل خانگي را زنان تشکيل مي دهند که طيف وسيعي از آن زنان سرپرست خانوار هستند. ايجاد مشاغل خانگي مي تواند بستر خوبي براي زنان سرپرست خانوار باشد تا آن ها بتوانند از مهارت ها و تخصص هايي که دارند براي امرار معاش زندگي خود بهره مند شوند. با توجه به شرايط بازار کار کشور که بازاري مردانه است، زنان سرپرست خانوار براي کاريابي با مشکل مواجه اند از اين رو مي طلبد برنامه ريزي ها و سياست گذاري هاي متعددي در اين زمينه انجام شود، وزارت کار و رفاه اجتماعي براي حمايت از اين زنان ساماندهي مشاغل خانگي را در دستور کار خود دارد که اين ساماندهي به دو شکل عمل مي شود. بر اساس قانون مشاغل خانگي براي اين امر حمايت هاي مالي و قانوني در نظر گرفته شده است و برنامه ريزي ديگري هم در قالب پشتيباني انجام مي شود.سال گذشته در شوراي اشتغال طرح حمايت از بنگاه هاي پشتيباني که کسب و کار خانگي، خرد و کوچک هدف طرح است به تصويب رسيد. از آن جا که اغلب زنان به خصوص زنان سرپرست خانوار به بازار دسترسي ندارند، بازار فروش را نمي شناسند و توليدات شان کمتر از قيمت واقعي و اغلب توسط دلالان به فروش مي رسد چنين طرحي مصوب شد.با اجراي طرح پشتيبان که فرد حامي پشتيبان در همه مراحل توليد به ويژه مرحله فروش و بازاريابي حضور دارد با مطالعه بازار به اين توليد کنندگان راهکار ارائه مي کند که چه محصولي را تهيه و توليد کنند و آن را کجا به فروش برسانند.در آيين نامه طرح بنگاه هاي پشتيبان بر تقويت تعاوني زنان تأکيد شده است و زنان سرپرست خانوار اولويت دارند و سعي مي شود استعدادهاي بالقوه اين زنان بالفعل شده و در زمينه توليد و رشد اقتصادي از توان آن ها استفاده شود. اشتغال پايدار و سودآوري بيشتر از اهداف اصلي اين طرح است زيرا يکي از مهم ترين مشکلات اغلب زنان سرپرست خانوار ناپايداري در اشتغال است که اميدواريم اين طرح بتواند بخش مهمي از مشکلات شان را برطرف کند و درآمدي قابل توجه که در شأن و منزلت آن هاست برايشان فراهم شود.ايجاد اشتغال پايدار براي زنان سرپرست خانوار در پويايي زندگي شان تأثيرگذار است و ايجاد رفاه براي اين گروه از جامعه کاهش آسيب هاي اجتماعي را به همراه خواهد داشت و سلامت، امنيت و آرامش زنان سرپرست خانوار بايد در سياست گذاري ها و برنامه ريزي ها لحاظ شود، تا اين زنان با استقلال و آرامش زندگي کنند.

حمايت از زنان در قانون اساسي
در بخشي از اصل 21 قانون اساسي؛ آمده است دولت به ايجاد زمينه هاي مساعد براي رشد شخصيت زن واحياي حقوق مادي و معنوي او، حمايت مادران به خصوص در دوران بارداري و حضانت فرزند و حمايت از کودکان بي سرپرست و ايجاد بيمه خاص بيوگان و زنان سالخورده و بي سرپرست موظف است.

معاونت امور زنان رياست جمهوري گزارشي از حل مشکلات زنان جامعه ارائه نکرده است
عضو فراکسيون زنان مجلس شوراي اسلامي با انتقاد از برطرف نشدن مشکلات حوزه زنان گفت: معاونت امور زنان رياست جمهوري تا کنون گزارشي از برطرف شدن مشکلات زنان جامعه ارائه نکرده است.

شهلا ميرگلوبيات گفت: با نزديک شدن به انتخابات مجلس فعاليت‌هاي انتخاباتي تقويت و همين موضوع باعث شده است موضوع زنان و مشکلات آنها بيشتر تحت الشعاع اين اقدامات قرار گيرد.  وي ادامه داد: پررنگ شدن فعاليت‌‌هاي سياسي همواره از مسائلي است که باعث شده است موضوعات حوزه زنان مورد توجه قرار نگيرد و از دولتي به دولت بعد موکول شود، همان طور که تاکنون نيز معاونت امور زنان رياست جمهوري گزارشي از برطرف نشدن مشکلات زنان بر اساس برنامه‌هاي آنها ارائه نکرده است.

اين عضو فراکسيون زنان مجلس افزود: اين انتقادي است که همزمان با هفته و روز زن نيز مطرح کردم که چرا از عملکرد اين معاونت هيچ گزارشي ارائه نمي‌شود و گزارش‌هاي ارائه شده همچنان در حد وعده است و در عمل مشکلات همچنان باقي است، بيمه زنان خانه‌دار و افزايش مرخصي زايمان از جمله اين موضوعات است که هنوز راهکار عملياتي براي آن ها ارائه نشده است.

سن زنان سرپرست خانوار به زير 18 سال رسيده است
هروي زاده-بر اساس اطلاعات به دست آمده در سال 90، زنان سرپرست خانوار زير 20سال، 4درصد از کل زنان سرپرست خانوار کشور را تشکيل مي دادند و در حال حاضر 12درصد از خانوارهاي ايراني را زنان سرپرستي مي‌کنند. سن زنان خودسرپرست حتي به زير 18سال مي‌رسد که نشانگر ازدواج زودرس در برخي خانواده هاست که اين موضوع مي تواند به گسست خانواده منجر شود.عاليه شکربيگي، مدير کارگروه زنان و مناسبات خانواده انجمن جامعه شناسي ايران اظهار کرد: گسست خانواده ها از عوامل افزايش زنان سرپرست خانواده است. زيرا يکي از عوامل مهم در افزايش شمار زنان سرپرست خانوار به ويژه با سنين کم افزايش آمار طلاق هاي توافقي ميان جوانان است، بدين معنا که زوجين پيش از پادرمياني بزرگان خانواده و بدون اطلاع آنان به صورت توافقي طلاق مي گيرند.وي افزود: گسست خانواده و فرد گرايي از عوامل افزايش تعداد زنان سرپرست خانواده است. در حالي که اگر ميان افراد کم سن و سال و بزرگان خانواده مشورت انجام شود، به طور قطع کمتر شاهد سرپرست خانوار شدن زنان در سنين پايين و حتي در ديگر گروه هاي سني خواهيم بود. چه بسا اگر مشکل آن ها توسط بزرگ ترها برطرف شود، اين زنان به زندگي مشترک خود ادامه خواهند داد. اين جامعه شناس تأخير در ازدواج را يکي از عوامل افزايش تعداد زنان سرپرست خانوار دانست و گفت: وقتي براي زندگي مشترک مورد مطلوبي براي زنان نباشد اين خود سبب افزايش سن ازدواج مي شود و در اين صورت به طور معمول شاهد آمار بالاي دختراني هستيم که اصلا ازدواج نکرده اند و دچار تجرد قطعي مي شوند، اگر هم ازدواج کنند صرفا براي رهايي از احساس تنهايي است. دو گروه سني مختلف در اين پديده اجتماعي وجود دارند ، يک گروه سني متولدان دهه 70 که درگير ازدواج و طلاق زودرس شده و گروه ديگر متولدان اواخر دهه 50 و اوايل دهه 60 هستند که به تأخير در ازدواج دچار شده اند.مدير کارگروه زنان و مناسبات خانواده فردگرايي را يکي ديگر از عوامل افزايش زنان سرپرست خانوار عنوان کرد و گفت: تفاوت ارزش ها و هنجارها ميان نسل هاي مختلف و تفاوت سليقه در انتخاب همسر باعث مي‌شود که نوعي فردگرايي در انتخاب نسل ها ايجاد شود، چنان چه نسل سوم معمولا کسي را که خودش مي خواهد انتخاب و سپس او را به خانواده معرفي مي کند. در حقيقت انتخاب همسر تابع نظرات خود اين نسل بوده است. شکربيگي معتقد است: مهم ترين عامل افزايش زنان سرپرست خانوار در سنين پايين طلاق و به ويژه طلاق توافقي است. در حقيقت متولدان دهه 70 سبک زندگي متفاوتي را انتخاب کرده اند و اغلب خودشان مسير زندگي را به دست گرفته اند و به ازدواج هايي زودرس يا طلاق توافقي اقدام مي کنند.

ازدواج ایران پوشش جامعه زایمان زنان کار و رفاه اجتماعی کسب و کار مادی و معنوی مشکلات