علائم مسمومیت با مواد شوینده همیشه مشخص و واضح نیست. گاهی شما با بوی تند و شیمیایی برخی شوینده ها دچار مسمومیت شده و کم کم دچار علائمی می شوید که دانستن آنها برای شما خانم های خانه دار که این روزها درگیر خانه تکانی هستید لازم است. شادمگ را همراهی کنید.
مسمومیت با ترکیبات شیمیایی خانگی
همه‌ساله با نزدیک شدن به آغاز سال جدید و خانه‌تکانی شاهد مصرف بالایی از انواع مواد شوینده و ضدعفونی‌کننده در خانه‌هایی مردم هستیم که دراین‌بین عدم رعایت اصول صحیح مصرف منجر به بروز انواع مسمومیت‌ها می‌گردد.
پس باید آموخت که به جهت جلوگیری از بروز مسمومیت و یا چگونگی برخورد در هنگام بروز آنچه باید کرد تا حداقل میزان آسیب به فرد برسد. باید همه روش های درمان تنگی نفس با مواد شوینده را بشناسید.
همیشه هنگام استفاده از فرآورده‌های شیمیایی و شوینده‌ها ابتدا در نور کافی، برچسب روی بسته‌بندی را مطالعه و سپس مصرف کنید. استفاده از مواد شیمیایی در تاریکی و بدون مطالعه و آگاهی از نحوه استفاده آنها می‌تواند خطرناک باشد.
ایمن‌سازی منازل در مقابل عوامل بروز مسمومیت‌ها خصوصاً ترکیبات شوینده خانگی بسیار حائز اهمیت است. استفاده نا به‌جا و بدون آگاهی از مواد شوینده و پاک‌کننده‌های شیمیایی می‌تواند خطرات جبران‌ناپذیری بر سلامت وارد کند.
کدام شوینده‌ها موجب تنگی نفس و مسمومیت تنفسی می‌شوند؟
حقیقت این است که قرار گرفتن در معرض بخار بسیاری از مواد شوینده و سفیدکننده‌ها موجب می‌شود تا مشکلات تنفسی جدی برای شما ایجاد می‌شود. از طرف دیگر این شوینده‌ها برای افرادی که به بیماری آسم و مشکلات تنفسی مبتلا هستند و همچنین کودکان و افراد سالمند نیز بسیار خطرناک است.
از رایج‌ترین محصولات شوینده که موجب تنگی نفس می‌شوند می‌توان به مایع سفیدکننده، وایتکس، شیشه‌پاک‌کن و انواع جرم گیر اشاره کرد. به همین دلیل توصیه می کنیم با استفاده از شادمگ ساخت شوینده طبیعی خانگی را امتحان کنید.
روش های پیشگیری از ابتلا به مسمومیت با شوینده ها
همیشه در هنگام استفاده از فرآورده های شیمیایی و شوینده ها ابتدا در نور کافی برچسب روی بسته بندی را مطالعه نموده و سپس اقدام به مصرف نمایید، استفاده از داروها و مواد شیمیایی در تاریکی می تواند خطرناک باشد.
در هنگام استفاده از مواد شیمیایی و فرآورده های شوینده و پاک کننده ، پنجره ها را باز کنید تا هوا به خوبی در محیط جریان داشته باشد، بسیاری از این ترکیبات بخارات سمی ایجاد می کنند که به مخاط دهان، بینی و ریه صدمه می زنند.
در زمان نظافت سطوح و استفاده از ترکیبات شوینده و پاک کننده از دستکش لاستیکی، کفش جلوبسته و در صورت امکان ماسک استفاده نمایید.
از اختلاط مواد شیمیایی مانند جوهر نمک و مواد سفیدکننده و لک بر جدا خودداری کنید، بخارات و گازهای ناشی از این اختلاط بسیار سمی و خفه کننده است، و می تواند منجر به مسمومیت های شدید تنفسی و حتی صدمات برگشت ناپذیر به ریه ها شود.
بسیاری از داروها و محصولات خانگی مانند جوهرنمک، مواد شوینده و لک بر، لاک پاک کن، سموم حشره کش و جونده کش (مانند مرگ موش)، تینر، ضدیخ، بنزین و نفت می توانند در صورت بلعیده شدن و تماس با پوست و چشم و یا در صورت تنفس بسیار سمی باشند.
همیشه بعد از استفاده از مواد شیمیایی سریعا درب آنها را ببندید و دقت نمایید که هیچ ظرف دربسته ای از دسترسی کودکان در امان نیست.
محصولات شیمیایی و شوینده، نفت و بنزین و داروها خصوصا شربت ترک اعتیاد متادون را همیشه در ظرف اصلی آن نگه داری کنید. هیچ گاه این فرآورده ها را در ظرف مواد خوراکی (مانند بطری نوشابه) نگه داری نکنید، این عمل سبب خورده شدن اشتباهی این مواد توسط کودکان و مسمومیت شدید آنها خواهد شد.
نکات ایمنی برای نگهداری مواد شوینده
از قرار دادن مواد شوینده، ضدعفونی‌کننده و الکل در کمدهای زیر ظرف‌شویی اجتناب نمایید. خطر مسمومیت در کودکان نوپا و کنجکاو از این طریق بسیار بالا است.
محصولات شیمیایی و شوینده را همیشه در ظرف اصلی‌شان نگهداری کنید. هرگز این فرآورده‌ها را در ظروف مواد خوراکی (مثل بطری نوشابه) نگه ندارید. ممکن است کودکان و سالمندان به‌اشتباه این مواد را بخورند و دچار مسمومیت شدید شوند.
باز کردن پنجره‌ها یکی از اصول مهم و اولیه در استفاده از شوینده‌ها است. با توجه به اینکه بسیاری از ترکیبات مانند وایتکس (مواد بر پایه کلر)، جوهر نمک و … بخارات سمی ایجاد می‌کنند که به مخاط دهان، بینی و ریه صدمه می‌زنند، در هنگام استفاده از این مواد، پنجره‌ها را بازکنید تا هوا به‌خوبی در محیط جریان داشته باشد.
در زمان نظافت سطوح و استفاده از ترکیبات شوینده و پاک‌کننده از دستکش لاستیکی، کفش جلوبسته و در صورت امکان ماسک استفاده نمایید. باید توجه داشت ماسک تنفسی معمولی هیچ‌گاه جلو بخارات متصاعد شده از شوینده‌ها و مواد شیمیایی را نمی‌تواند بگیرد و نباید به‌صرف داشتن ماسک، خود را در معرض استنشاق بخارات مواد شیمیایی قرار دهید.
مواد شوینده آتش زا
در هنگام استفاده از محلول‌های با پایه الکلی توجه شود که این فرآورده‌ها به دلیل قابلیت تبخیر سریع آتش‌زا هستند و باید از نگهداری آنها در کنار شعله آتش خودداری کرد. حتی توصیه‌شده است در هنگام ضدعفونی تلفن همراه، گوشی خود را ابتدا خاموش و سپس سطح آن را با محلول الکلی ضدعفونی نمایید. هنگامی‌که دست و سطوح به محلول الکلی آغشته شد، باید صبر کنید تا خودبه‌خود خشک شود.
در صورت تماس اتفاقی پوست یا چشم با مواد شیمیایی و شوینده، برای درمان هرچه سریع‌تر آن محل را با آب فراوان شست‌وشو دهید و در صورت برطرف نشدن عوارض موضعی یا بروز علائم سوختگی، تورم، سوزش و خارش، هرچه سریع‌تر به مراکز درمانی مراجعه کنید. هرگز از مواد قلیایی و یا اسیدی جهت خنثی‌سازی استفاده نکنید.
بلع شوینده ها
در صورت بلع مواد با خاصیت خورندگی مانند اسیدها و قلیاها، هرگز بیمار را وادار به استفراغ نکنید. این کار می‌تواند سبب وخیم شدن وضع بیمار شود.
قبل از دور انداختن ظروف حاوی مواد شیمیایی و شوینده داخل ظرف زباله، آن را آبکشی نمایید.
چرا نباید وایتکس و جرم گیر را باهم ترکیب کنیم؟
ترکیب وایتکس و جرم گیر هرگز توصیه نمی شود زیرا می تواند عواقب جبران ناپذیری را برا سلامتی افراد داشته باشد در زیر به برخی از دلایل که به طور عمده توصیه نمی شود که این دو ماده را باهم ترکیب کنیم خواهیم پرداخت:
تداخل شیمیایی
وایتکس و جرم گیر دو محصول مختلف هستند که شامل مواد شیمیایی مختلفی هستند. ترکیب این دو ماده می تواند منجر به تداخل شیمیایی ناخواسته شود که باعث تولید ترکیبات جدید و ممکن است ضرر آسایشی و سمی ایجاد کند.
به وجود آمدن گازهای شیمیایی
ترکیب این دو ماده شوینده می تواند باعث ایجاد برخی گازهای شیمیایی شود که درصورت نفس کشیدن این گاز منجر به عفونت های رویوی و یا حتی در موارد خطرناک تر و سنگین تر منجر به مرگ شود.
خطر برای سلامتی
هر یک از محصولات شیمیایی دارای ترکیبات خاص خود هستند و در ترکیب با دیگر مواد ممکن است واکنش های غیرقابل پیش بینی ایجاد شود. این واکنش ها ممکن است به عوارض سلامتی جدی منجر شوند.
آلرژی و حساسیت
ترکیب وایتکس و جرم گیر می تواند خطرات بیشتری برای افراد با حساسیت ها و آلرژی های مختلف ایجاد کند. ترکیب این دو محصول می تواند به افزایش واکنش های آلرژیک و تحریک های پوستی منجر شود.
نیازی به ترکیب هردو باهم نیست
به طور عمومی، هر یک از این محصولات به تنهایی کارایی خوبی در موارد خودشان دارند. ترکیب آنها به ندرت لزومی دارد و معمولاً می توان با استفاده از هر کدام به تنهایی به نتایج مطلوب دست یافت.
بنابراین، بهتر است از ترکیب وایتکس و جرم گیر خودداری کنید و به توصیه ها و دستورالعمل‌های تولیدکننده هر محصول توجه کنید. همچنین، هرگز محصولات شیمیایی را با هم ترکیب نکرده و در صورت نیاز به شستشو و تمیزکاری، از هر محصول به تنهایی استفاده کنید.
راه های درمان مسمومیت مواد شوینده
درمان مسمومیت از مواد شوینده بستگی به نوع و میزان مواد مصرفی و وضعیت فرد دارد. در هر صورت، در صورت مشاهده علائم مسمومیت از مواد شوینده، بهتر است به شیوه های زیر عمل کنید:
فوری به پزشک مراجعه کنید
اگر هرگونه علائم مسمومیت مشاهده می شود، بلافاصله به پزشک یا به مرکز درمانی نزدیک مراجعه کنید. پزشک می تواند تشخیص دقیق تری از وضعیت ایجاد کند و درمان مناسب را تعیین کند.در برخی موارد، بهتر است با مرکز تلفنی مساعدت (مانند خط ۱۱۵ یا ۱۱۲) تماس بگیرید تا راهنمایی های اولیه در مورد چگونگی رفتار در مواجهه با مسمومیت دریافت کنید.
تخلیه معده (فقط با راهنمایی پزشک)
در برخی موارد، پزشک ممکن است تصمیم به تخلیه معده از محتویات معده (استفراغ کردن) کند. این کار باید تنها با دستور پزشک انجام شود.
پشتیبانی تنفسی و قلبی (در صورت لزوم)
اگر وضعیت فرد بسیار بحرانی باشد و دچار مشکلات تنفسی یا قلبی شود، اقدامات پشتیبانی تنفسی و قلبی باید انجام شود تا فرد به خوبی تنفس کند و ضربان قلبش به حالت طبیعی بازگردد.
مداوای مسمومیت
اگر مواد مسمومیت زا در معده وجود داشته باشد، پزشک ممکن است تصمیم به مداوای سمیت (سم زدایی) از طریق داروها یا دیگر روش های پزشکی بگیرد.
توجه داشته باشید که درمان مسمومیت با مواد شوینده وایتکس و جرمگیر بستگی به شدت علائم دارد. همواره بهتر است در صورت مشاهده علائم مسمومیت، اقدامات اولیه را به همراه مراجعه به پزشک به عمل آورید.
درمان خانگی تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی
اگر به مدت طولانی در معرض مواد شوینده شیمیایی و سفیدکننده‌ها قرار گرفته‌اید، احتمالاً بدن شما دچار افت اکسیژن شده است. باید بدانید که ضعف اکسیژن رسانی تنها پس از ۱۴ دقیقه می‌تواند موجب تخریب سلول‌های مغز شود. برای رفع این مشکل لازم است هر چه سریع‌تر اقدامات لازم برای درمان تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی را انجام دهید.
۱- به یک محیط باز بروید
قبل از هر چیزی باید درب و پنجره‌ها را باز کنید و خودتان را به یک فضای باز با اکسیژن فراوان برسانید. در صورتی که خودتان قادر به رفتن نیستید، بهتر است از یکی از اعضای خانواده درخواست کنید که بازوهای شما را بگیرد و به فضای باز ببرد.
برای درمان سرفه ناشی از وایتکس و جوهر نمک باید تا می‌توانید نفس عمیق بکشید و از نفس کشیدن به صورت کوتاه پرهیز کنید. هر نفسی عمیقی که می‌کشید، باید چند ثانیه صبر کنید و سپس بازدم را انجام دهید.
۲- آب فراوان بنوشید
یکی از بهترین روش‌ها برای درمان تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی این است که آب بسیاری بنوشید تا مواد شیمیایی و سمی به صورت ادرار از بدن شما خارج شود. نوشیدن آب موجب کاهش مواد شیمیایی در بدن می‌شود و حال شما را بهتر می‌کند.
۳- در پارک پیاده‌روی کنید
اگر بعد از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی کمی احساس کسالت دارید، بهتر است آماده شوید و به نزدیک‌ترین پارک اطراف خانه بروید. پیاده‌روی در پارک و استنشاق اکسیژن تازه می‌تواند حالتان را بهتر کند و آلودگی‌ها را از ریه شما بیرون بریزد. سعی کنید برای ۱ تا ۲ ساعت در پارک بمانید و هوای تازه تنفس کنید.
۴- برای درمان تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی شیر بنوشید
مصرف «شیر» یکی دیگر از روش‌های مؤثر برای درمان تنگی نفس با شوینده در خانه تکانی است. شیر می‌تواند عوارض مسمومیت تنفسی و مشکلات ریوی و دستگاه گوارش را بهبود ببخشد.
سعی کنید در روزی که در معرض مواد شیمیایی قرارگرفته‌اید، حداقل روی ۲ تا ۳ لیوان شیر کم چرب مصرف کنید.
۵- آب سبزیجات بنوشید
برای کاهش اثرات مواد شوینده و تنگی نفس در خانه تکانی می‌توانید آب سبزیجات تازه بشویید. مصرف آب سبزیجات برگ‌دار موجب سم‌زدایی بدن می‌شود و به خروج مواد شیمیایی از بدن نیز کمک می‌کنند. برای این کار می‌توانید سبزیجات تازه مثل کرفس یا جعفری را آب بگیرید و تا ۲ بار در روز مصرف کنید.
۶- مصرف ویتامین C را فراموش نکنید
ویتامین C یکی از بهترین ویتامین‌ها برای سم‌زدایی بدن و کاهش اثرات مواد شوینده و تنگی نفس در خانه تکانی است. برای پاکسازی بدن و همچنین برطرف کردن اثرات مخرب مواد شیمیایی و تمیزکننده می‌توانید از یک مکمل ویتامین C و یا قرص جوشان ویتامین C استفاده کنید.
۷- به چیزهای مثبت فکر کنید
بعد از استفاده از مواد شوینده و سفیدکننده به جای این که دائم به بیماری، سرطان و اتفاقات ناگوار فکر کنید، بهتر است افکارتان را روی موضوعات مثبت متمرکز کنید. نفس عمیق بکشید و با هر نفس احساس کنید که همه مواد شیمیایی و مضر از بدن شما خارج می‌شود.
درمان سوختگی با مواد شوینده
اول اینکه اگر تماس با مواد پاک‌کننده یا شوینده با پوست علایمی مانند سوختگی، خارش و قرمزی ایجاد کرده است یا اگر قطرات این مواد به چشم راه پیدا کرده‌‌اند، بهترین کار شستشو با آب معمولی است. محل آسیب‌دیده را 30 دقیقه زیر آب نگه‌دارید. دمای آب هم بهتر است ولرم؛ نه خیلی خنک و نه خیلی داغ باشد. در مرحله بعد باید به مراکز درمانی مراجعه کنید.
مسمومیت از راه چشم مانند تماس با انواع گاز، اسید و قلیا، مواد شوینده، سموم دفع آفات، مواد شیمیایی، مواد شوینده خانگی و گاز متصاعدشده از آنها، تماس چشمی اشتباه با برخی داروها و سموم ایجاد شود.
اقداماتی که می‌توان ابتدا انجام داد این است که چشم مصدوم را با آب جاری ولرم شستشو دهید. روش انجام کار این است که فرد زیر دوش آب حمام بایستد و اجازه دهد جریان آب روی پیشانی‌اش بریزد و سپس به سمت هر دو چشم برود و هر دو را بشوید.
این عمل 15 دقیقه باید ادامه داشته باشد و فرد مسموم باید حین شستشوی چشم با آب جاری، تا جای ممکن مرتب چشم‌ها را (مانند چشمک زدن) باز و بسته کند و نباید اصراری به باز نگه‌داشتن چشم‌ها داشته باشد. نفوذ قطرات به چشم ممکن است عارضه جدی ایجاد کند و حتما باید بعد از شستشو توسط پزشک متخصص معاینه شود.
در سوختگی با مواد شوینده از پمادهای سوختگی استفاده نکنید و فقط محل را خوب شستشو دهید.
عوارض استفاده ی زیاد از مواد شوینده
این مواد در اثر تماس مخاطی یعنی ارتباط با دست یا پوست و پاشیده شدن آنها به چشم عوارض مختلفی با توجه به محل ارتباط و میزان آن دارند. اگر این مواد اشتباهی بلعیده شوند، به دستگاه گوارش آسیب می‌زنند، حتی استنشاق بخارات متصاعدشده از آنها در فضای بسته که تهویه مناسبی ندارند هم می‌تواند در مجرای تنفسی باعث سوختگی و التهاب گاه جبران‌ناپذیری شود. البته شدت ضایعات با توجه به مدت تماس و نوع ماده مصرفی بین درجات خفیف تا شدید متغیر است.
نمی‌توان زمان مشخصی را به‌عنوان مرز خطر این مواد تعیین کرد؛ آسیب در افراد با توجه به سن و آمادگی بدن آنها متفاوت است. به‌عنوان مثال ممکن است افراد مسن و کودکان آسیب‌پذیرتر از دیگر گروه‌ها باشند. زمان آسیب برای خانم‌های باردار و افرادی که سابقه بیماری‌های ریوی، حساسیتی، آسم و آلرژی دارند، کوتاه‌‌تر و خطرات برای آنها بیشتر است.
کودکان را چگونه از آسیب مواد شوینده حفظ کنیم؟
مهم‌ترین مشکلی که ما بیش از پیش با آن روبرو و به میزان زیاد شاهد آن هستیم، خوردن مواد شوینده توسط کودکان است. توصیه جدی به والدین این است که به هیچ‌عنوان مواد شوینده را در دسترس کودکان قرار ندهند.
این حقیقت را بپذیرند که کودکان بسیار کنجکاو هستند و دوست دارند تجربه‌های زیادی را کسب کنند. به همین دلیل اصلا دور از ذهن نیست که به همه جا سرک بکشند. مواد شوینده را حسابی مهر و موم کنید و در کابینت‌ها یا مکان‌هایی قرار دهید که دست کودکی به آنها نرسد.
نکته مهم دیگر که رعایت آن بسیار مهم است اینکه این مواد را در ظروف خودش نگهداری کنید و به ظرف نوشابه یا شربت‌های خالی منتقل نکنید. متاسفانه بسیار شاهد هستیم دیگر اعضای خانواده این مواد شوینده را به‌عنوان نوشیدنی یکباره سر کشیده و دچار سوختگی شده‌اند.
