جزيياتي از مذاكراه ايران و آمريكا در دوران رياست جمهوري احمدي نژاد/ نقش «خاجي» و «عراقچي» در كميته سياسي

پايگاه خبري تحليلي «پارس»- دكتر علي اكبر صالحي پنجمين وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران و سابقه دو دور رياست سازمان انرژي اتمي در جلسه اي با تعدادي از عناصر جريان اصلاحات، بخش هايي كمي از جريان مذاكرات ايران و آمريكا و در زمان رياست جمهوري محمود احمدي نژاد را بيان كرد.

به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، دكتر علي اكبر صالحي رئيس سازمان انرژي اتمي در جمع تعدادي از عناصر جريان اصلاحات با اشاره به مذاكرات هسته اي در زمان حضور دكتر سعيد جليلي گفت: در زمان آقاي دكتر جليلي به دليل نبود موضع بي طرفي در ميان كشورهاي درگير در موضوع به نتيجه خاصي نرسيد. ما شاهد بوديم كه فاصله نشست ها نامنظم بود و از فاصله نشست قبلي تا بعدي همه چيز يكباره تغيير مي كرد و طرف هاي مذاكره با رويكرد جديدي وارد مذاكرات مي شدند.  

وي افزود: زماني كه اينجانب به وزارت خارجه رفتم قبل از انتخابات دوم آقاي اوباما، ما متوجه شديم كه مذاكرات با اين گروه، راه به جايي نمي برد. زيرا برخلاف تلاش گروه مذاكره كننده ايراني، آنها آمادگي تعامل و همكاري با ايران را نداشتند. مذاكره همزمان با شش كشور بسيار سخت بود ضمن اينكه وزن و جايگاه كشورها نيز با يكديگر متفاوت بود. بدين معنا كه ميزان تاثير ايالات متحده نسبت به ساير كشورهاي درگير در موضوع بيشتر بود.

وزير سابق امور خارجه با اشاره به ملاقات اش در آن مقطع با رهبر معظم انقلاب گفت: بنده به عنوان وزير خارجه خدمت مقام معظم رهبري رسيدم و درخواست كردم راه ديگري را امتحان كنيم. آمريكاييها در آن زمان پيشنهاد خود را از طريق عمان به ما اعلام كرده بودند بنابراين اينجانب با توجه به وزني كه آمريكا در مذاكرات داشت از محضر مقام معظم رهبري تقاضا كردم كه اجازه دهند ما مسير دوم را امتحان كنيم.

وي افزود: ايشان با توجه به سابقه اي كه آمريكا داشت فرمودند: «آمريكا عهد شكني مي كند» اينجانب عرض كردم كه اجازه دهند براي اتمام حجت هم كه شده ما اين مذاكره را انجام دهيم اگر به نتيجه نرسيديم براي همگان روشن خواهد شد كه اين طرف مقابل است كه مي خواهد لجاجت كند. با بزرگواري مقام معظم رهبري با انجام اين گفتگوها موافقت شد. البته ايشان شروطي را براي اين كار مقرر فرمودند.

بر اساس گزارش پارس، رئيس سازمان انرژي اتمي درخصوص شروط مقام معظم رهبري براي مذاكره با طرف آمريكايي در آن مقطع گفت: ايشان شروطي را تعيين كردند. يكي اينكه «مذاكره براي مذاكره» نباشد تا آمريكايي ها بخواهند وقت كشي كنند. شرط ديگر اينكه مذاكره فقط «اختصاص به موضوع هسته اي» داشته باشد و درباره «روابط دو جانبه و موضوعات ديگر» نباشد.

وزير سابق امور خارجه در مورد هماهنگي ها پس از موافقت رهبر معظم انقلاب گفت: پس از موافقت با معظم له، ضروري بود تا هماهنگي هايي در سطح دولت انجام گيرد كه در اين مرحله با مشكل مواجه شديم و با يك سري ناهماهنگي ها روبرو شديم.

وي افزود: البته آمريكاييها هم اصرار داشتند كه اين كار قبل از انتخابات آنها انجام شود. با اينكه ما ارتباطِ مكاتبه اي غير رسمي از طريق عمان داشتيم اما مذاكره حضوري، دير اتفاق افتاد.

رئيس سازمان انرژي اتمي به برقراري جلسه اول ملاقات تيم مذاكره كننده ايراني و آمريكايي اشاره كرد و گفت: بالاخره ما جلسه اول را برگزار كرديم و در آن زمان معاون وزارت خارجه آقاي «خاجي» به اتفاق «تعدادي از مديران كل وزارتخانه»، به عنوان مسوول مذاكره به اين جلسه رفتند و در جلسه اول روي يكسري اصول موافقت هاي اوليه انجام شد اما جلسه دوم به دليل همين عدم هماهنگي ها به تعويق افتاد. هر چقدر ما فشار آورديم كار پيش نمي رفت و در نهايت جلسه دوم هم برگزار شد كه همه اين موارد مستند است.

وي درخصوص موانع پيش آمده گفت: نامه نگاري ها و بداخلاقي هايي كه در اين فرايند انجام شده به صورت مستند وجود دارد كه تاريخ در مورد آن قضاوت خواهد كرد. 

وي يادآور شد: من در دولت گذشته مصاحبه اي را انجام دادم پس از آنكه اين اجازه را گرفتم گفتم به زودي شاهد اتفاقات خوبي خواهيم بود البته با اين تصور كه مي توانيم اين مذاكرات را به راحتي جلو ببرم و نمي دانستم با مانع مواجه مي شويم.

بر اساس گزارش پارس، وزير سابق امور خارجه با اشاره به جلسه دوم اين مقطع از مذاكرات اظهار داشت: خوشبختانه بار دوم منجر به اين شد در نامه اي كه سلطان عمان براي آقاي دكتر احمدي نژاد نوشت اين نكته ذكر شد كه نماينده آمريكا و نماينده ايران نزد بنده آمدند و نمايندگان آمريكا اعلام كردند كه غني سازي را به رسميت مي شناسند. اين نخستين قدمي بود كه در راه مذاكرات برداشته شد. پس از آن، چارچوب مورد نظر براي ادامه كار مشخص شد.

رئيس سازمان انرژي اتمي به رويدادهاي جلسه سوم اشاره كرد و گفت: همين اتفاقات موجب شد كه ما به جلسه سوم برويم كه به آستانه انتخابات رياست جمهوري ايران رسيديم. بر اساس گزارش پارس، وي تصريح كرد: براي هر دور از اين گفتگوها آنقدر انرژي و وقت صرف گرديد كه تا اين حد زمان بر شد. اما نتيجه اين بود كه خود آمريكاييها متعهد شده بودند كه توافقاتي كه با ما انجام مي دهند را خودشان به گروه 5+1 اعلام كنند. زيرا در نهايت ما بايد از مسير همين گروه به نتيجه مي رسيديم. 

بر اساس گزارش پارس، وي در مورد ادامه مسير مذاكرات با پيروزي حسن روحاني در انتخابات خرداد 92 گفت: در آستانه دور سوم مذاكرات، اراده مقام معظم رهبري بر اين تعلق گرفت كه ادامه مذاكرات به دولت يازدهم واگذار شود و در نهايت با شروع به كار دولت آقاي روحاني وقتي ما خدمت ايشان رسيديم و گزارش فرايند كار را ارايه داديم روند اجراي كار بسيار براي ايشان شايان توجه بود.

وي افزود: در دولت آقاي دكتر روحاني، كميته سياسي تشكيل شد كه جناب آقاي ظريف و تني چند از مشاوران رئيس جمهور در آن حضور داشتند. من از آقاي «خاجي» و آقاي «عراقچي» درخواست كردم كه اين كميته را در جريان امور قرار دهند. 

وي اضافه كرد: خوشبختانه در دولت يازدهم باهمدلي و همكاري جمعي، راه باز شد. رياست محترم جمهوري، وزير محترم امور خارجه و دبيرخانه شوراي عالي امنيت ملي، جملگي همفكر بودند و همين موضوع به پيشبرد امور سرعت بخشيد.

وزير سابق امور خارجه تصريح كرد: اين روايت مستند و تاريخي از يك فرايند سخت بود اما بدون ترديد، شخص مقام معظم رهبري هستند كه راهگشاي اين فرايند بودند. اينجانب صرفا نقش انتقال دهنده پيشنهادات را بر عهده داشتم.

* شاهد رفع تدریجی تحریم‌ها خواهیم بود
بر اساس گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، یکشنبه ۱۳ اسفند ۱۳۹۱، علی اکبر صالحی وزير وقت امور خارجه در حاشیه حضور در همایش معاونین و فرماندهان مرزبانی ناجا در جمع خبرنگاران با اشاره به بحث تحریم‌ها، اظهار کرد: «ما تحریم ها و همچنین این موضوع که از امروز تحریم‌ها نه فقط تشدید نخواهد شد بلکه شاهد رفع تدریجی آن‌ها خواهیم بود را تفأل به خیر می‌دانیم.»
اين سخنان بازتاب گسترده اي در رسانه هاي داخلي و خارجي گذاشت.

* براساس اطلاعاتی بوده است که در اختیار دارم اما قابل بیان نیست
همچنين  صالحی وزير وقت امور خارجه در یکشنبه ۲۰ اسفند ۱۳۹۱ در کنفرانس خبری مشترک با وزیر خارجه بنین در پاسخ به پرسشي مبنی بر اینکه "با وجود خوشبینی شما نسبت به تغییر رویکرد 1+5 در بحث هسته‌یی، جزئیات پیشنهاد آنها که در رسانه‌ها منتشر شده، گویای این مساله است که آنها همچنان حق غنی‌سازی را برای ایران به رسمیت نشناخته‌اند و دست از تهدید و تحریم یکجانبه علیه ایران برنداشته‌اند"، گفت: اگر اظهار خوشبینی می‌کنم، بر اساس داده‌هایی است که در دست دارم. همانطور که قبل از آزادی گروگان‌های ایرانی در لیبی و سوریه اعلام کردم به زودی آنها آزاد می‌شوند و شدند، در این ارتباط (موضوع هسته‌یی) هم خوشبین هستم اما در حال حاضر نمی‌توانم وارد جزئیات و دلایل این بحث شوم.
بر اساس گزارش پارس، وزیر وقت خارجه کشورمان خاطرنشان کرده بود: این تحولات در شرایطی صورت می‌گیرد که برخی کشورهای غربی تلاش می‌کنند که ایران را در انزوا قرار دهند اما ایران با عزت، توانمندی، توکل به خدا، ابتکاراتش و نشاط سیاسی‌اش، تحریم‌ها و محدودیت‌ها را تا جایی که امکان داشته است دور زده و در بخش‌هایی بی‌اثر کرده است. به هرحال ما هم در مقابل تهدیدات و تحریم‌ها اقدامات خود را انجام می‌دهیم. البته امیدواریم با چشم‌اندازی که پیش رو داریم، شاهد رفع تدریجی این شرایط باشیم. دفعه قبل هم که گفتم از این بعد شاهد رفع تدریجی تحریم‌ها خواهیم بود براساس اطلاعاتی بوده است که در اختیار دارم اما قابل بیان نیست.
وي تصريح كرده بود: سال آینده سال نویدبخشی در زمینه رفع تدریجی تحریم‌ها خواهد بود.

* فضای «مثبت» از نگاه وزیر امور خارجه عمان
لازم به يادآوريست بر اساس گزارش پارس، وزیر امور خارجه عمان در همان روز(یکشنبه ۲۰ اسفند ۱۳۹۱) در ديدار با سخنگوی وقت وزارت امور خارجه ایران که به مسقط سفر کرده بود، سیاست و رویکرد کشورش را مبتنی بر حمایت از مذاکره و گفت‌وگو و رد هرگونه اعمال فشار و خشونت دانست و در این راستا با اظهار خرسندی از فضای «مثبت» مذاکرات اخیر بین جمهوری اسلامی ایران و گروه1+5 ، ابراز امیدواری کرد این مذاکرات در ادامه به نتایج مطلوب و ثمربخشی برای دو طرف منجر شود.

* ایران وارد فاز جدیدی از تعاملات سیاسی و بین المللی خواهد شد
علی اکبر صالحی وزیر امور خارجه دولت دهم در ۲۰ مرداد ۱۳۹۲ در نشستی با خبرنگاران حوزه سیاست خارجی که در آخرین روزهای مسئولیت وی به عنوان وزیر خارجه برگزار شد، با اشاره به اظهارات خود در اواخر سال گذشته پیرامون رفع تدریجی تحریم ها، اظهار داشت: نه از باب اینکه پیشگو هستم، از باب اینکه اطلاعاتی به دست می آمد 7-8 ماه قبل عرض کردم که سال 92، سالی خواهد بود که ایران وارد فاز جدیدی از تعاملات سیاسی و بین المللی خواهد شد و به لطف الهی، خداوند ما را در این مسیر قرار داد و نشانه هایی که جمهوری اسلامی ایران وارد عهد جدیدی شده است دیده می شود تا به سمت عزتمندی و اعتدال بیشتر پیش برود.